Ninh Bình: Cơ sở thêu truyền thống tất bật dịp cuối năm

Một số cơ sở sản xuất tại thôn Phú Nhai vẫn duy trì việc thêu tay truyền thống.

Việc duy trì và phát triển nghề truyền thống đã tạo việc làm cho lao động địa phương với mức lương từ 7 - 10 triệu đồng/người/tháng, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế xã hội tại địa phương.

Nằm cạnh Vương cung Thánh đường Phú Nhai, một trong bốn Vương cung Thánh đường tiêu biểu của cả nước, làng nghề thêu truyền thống Phú Nhai có điều kiện thuận lợi để phát triển, lan tỏa các giá trị văn hóa đặc sắc của vùng đất miền giáo đường. Mỗi năm, nơi đây đón tiếp đông đảo du khách trong và ngoài nước đến tham quan, chiêm bái, tạo động lực thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh của làng nghề.

Bà Nguyễn Thị Liên, chủ một cơ sở thêu tại thôn Phú Nhai cho biết, nghề thêu của gia đình đã được gìn giữ và phát triển qua 4 thế hệ, cùng với việc bảo tồn kỹ thuật thêu tay truyền thống, những năm gần đây, cơ sở đã mạnh dạn đầu tư máy móc, ứng dụng công nghệ hiện đại vào sản xuất tạo ra các mẫu mã đa dạng để phục vụ nhu cầu người tiêu dùng, hiện nay các sản phẩm của cơ sở không chỉ phục vụ trong các cơ sở tôn giáo trong nước mà còn xuất khẩu ra nhiều nước trên thế giới.

Sản xuất đồ trang phục phục vụ sinh hoạt tôn giáo tại cơ sở thêu ren của hộ ông Đinh Thế Công ở thôn Phú Nhai.

Nghề thêu tại Phú Nhai chuyên sản xuất các sản phẩm liên quan đến lễ phục phụng sự trong các nhà thờ như: phẩm phục của linh mục, trang phục ca đoàn, lễ sinh, các dòng tu, cùng hệ thống cờ hội và đồ trang trí phụng vụ. Các phẩm phục và đồng phục tại đây được làm theo đúng tinh thần phụng vụ, chỉnh chu trong từng đường kim mũi chỉ bảo đảm sự trang nghiêm, chuẩn mực và thống nhất trong nghi lễ công giáo nên rất được thị trường ưa chuộng.

Theo bà Nguyễn Thị Liên, cơ sở có khoảng 20 thợ, thường vào các ngày lễ trọng cuối năm nhu cầu về phẩm phục, lễ phục tăng cao, những người thợ làm việc tại đây phải làm việc tăng ca, kéo dài thời gian làm việc, thậm chí tổ chức làm thêm ca đêm nhằm bảo đảm hoàn thiện sản phẩm đúng thời hạn. Trung bình mỗi ngày cơ sở xuất bán khoảng 100 sản phẩm các loại, nhưng trong dịp cuối năm sản lượng tăng thêm khoảng 30%. Các sản phẩm có giá dao động từ 500 nghìn đồng đến 6 triệu đồng tùy vào chất liệu, độ hoàn thiện.

Anh Đinh Minh Long, thôn Phú Nhai hoàn thiện sản phẩm thêu theo phương pháp thủ công truyền thống.

Trong khi đa số các cơ sở thêu tại Phú Nhai những năm gần đây đã đầu tư máy móc hiện đại vào sản xuất để nâng cao chất lượng sản phẩm thì cơ sở thêu của anh Đinh Minh Long lại chọn hướng duy trì nghề thêu thủ công do ông cha truyền lại, hiện cơ sở đang có 10 thợ làm việc, đây là những tay kim có kinh nghiệm lâu năm trong công việc. Sự chỉnh chu, cẩn trọng trong từng đường kim mũi chỉ đã tạo dựng uy tín cho các sản phẩm thêu tay được nhiều giáo xứ, dòng tu tin tưởng lựa chọn.

Anh Long cho biết, trong cuộc sống hiện đại ngày nay, vẫn có số đông khách hàng tin tưởng, lựa chọn các phẩm phục, trang phục thêu tay truyền thống. Điểm khác biệt của thêu tay nằm ở sự mềm mại, linh hoạt trong từng đường kim mũi chỉ, qua đó làm nổi bật các họa tiết, hoa văn và đặc biệt là thần thái, nét mặt của hình ảnh các Thánh. Sự sắc sảo và "có hồn" của sản phẩm thủ công chính là giá trị cốt lõi, tạo niềm tin của khách hàng đối với nghề thêu truyền thống.

Nghề thêu ở Phú Nhai có từ đầu thế kỷ XX, vào thời kỳ hoàng kim cả làng theo nghề với nhiều cơ sở sản xuất lớn và hàng trăm khung thêu nhận gia công sản phẩm tại nhà. Mặt hàng thêu của làng nghề chủ yếu là trang phục, vật dụng phục vụ sinh hoạt tôn giáo như áo lễ, áo tượng, áo kiệu, du kiệu thánh thể, cờ, lọng, hoành phi câu đối, bức trướng. Năm 2012, làng nghề được UBND tỉnh Nam Định (cũ) công nhận là làng nghề truyền thống.

Công đoạn gấp các trang phục, phẩm phục của đồng bào công giáo để gửi cho khách hàng.

Bước vào giai đoạn cơ chế thị trường, do chậm đổi mới, nhiều cơ sở thêu tại Phú Nhai không thể cạnh tranh nổi với các cơ sở sản xuất khác trong và ngoài tỉnh đã phải dừng hoạt động, hiện nay cả thôn chỉ còn khoảng 10 hộ với gần 100 lao động theo nghề. Bà Đinh Thị Thúy, người dân thôn Phú Nhai cho biết, trước đây trong thôn có rất nhiều cơ sở chuyên thêu các loại tranh phong cảnh, tranh dân gian, các sản phẩm lưu niệm… để bán cho du khách làm kỷ niệm, tuy nhiên những năm gần đây do tiêu thụ chậm nên nhiều hộ đã chuyển hẳn sang làm các sản phẩm phục vụ sinh hoạt công giáo.

Để duy trì và phát triển nghề truyền thống, nhiều cơ sở thêu tại Phú Nhai đã đầu tư các loại máy may công nghiệp để hoàn thiện sản phẩm; dàn máy thêu vi tính (công suất bằng từ 8 - 10 lao động thủ công), việc kết hợp hài hòa giữa thêu máy và thêu tay không chỉ giúp rút ngắn thời gian sản xuất, mà còn tạo điều kiện để người thợ tập trung vào các chi tiết bảo đảm chất lượng. Ngoài ra, để mở rộng thị trường tiêu thụ, nhiều hộ tại đây cũng thường xuyên quảng bá sản phẩm trên các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Youtobe, Tiktok giúp sản phẩm tiếp cận trực tiếp với đông đảo người tiêu dùng.

Các cơ sở thêu tại thôn Phú Nhai chuyên sản xuất các phẩm phục, trang phục dùng để phụng sự trong các nhà thờ.

Ông Vũ Trường Khánh, Chủ tịch UBND xã Xuân Hưng cho biết, từ sau khi chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động, địa phương đã tạo mọi điều kiện cho các cơ sở thêu duy trì và phát triển nghề truyền thống, có chính sách hỗ trợ người dân làm nghề quảng bá và bán sản phẩm thông qua các hội trợ, triểm lãm; phối hợp với các tổ chức tín dụng cho người dân vay vốn với lãi suất ưu đãi để phát triển sản xuất; đặc biệt là có kế hoạch phát triển các sản phẩm OCOP để nâng cao sức cạnh tranh của nghề thêu truyền thống, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, bảo tồn các giá trị văn hóa đặc sắc của địa phương./.

Bài và ảnh: Công Luật (TTXVN)