Nợ công của Mỹ lần đầu tiên vượt mốc 38 nghìn tỷ USD

Nợ công của Mỹ lần đầu tiên vượt mốc 38 nghìn tỷ USD

Việc chính phủ Mỹ đóng cửa thường làm gia tăng nợ công, bởi nó làm chậm hoạt động kinh tế, trì hoãn các quyết định tài khóa, và việc tạm dừng rồi khởi động lại các chương trình liên bang khiến chi phí ngân sách tăng cao. Văn phòng Quản lý và Ngân sách (OMB) từng ước tính đợt đóng cửa năm 2013 đã khiến Mỹ thiệt hại 2 tỷ USD năng suất lao động.

“Việc chạm mốc 38 nghìn tỷ USD nợ công ngay trong lúc chính phủ đóng cửa là một dấu hiệu đáng báo động cho thấy các nhà lập pháp đang không thực hiện đúng trách nhiệm tài khóa cơ bản của mình”, Michael A. Peterson, Giám đốc điều hành Quỹ Peter G. Peterson - một tổ chức phi đảng phái chuyên về chính sách tài khóa - nhận định.

“Nếu có cảm giác rằng nợ công Mỹ đang tăng nhanh hơn bao giờ hết, thì điều đó là đúng. Chúng ta vừa vượt 37 nghìn tỷ USD chỉ hai tháng trước, và tốc độ hiện tại đã gấp đôi mức tăng trung bình kể từ năm 2000”, ông nói thêm.

Theo ước tính của Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO), đợt đóng cửa chính phủ dài nhất trong lịch sử Mỹ, kéo dài 35 ngày vào năm 2018, đã khiến nền kinh tế thiệt hại khoảng 11 tỷ USD, chủ yếu do cắt giảm chi tiêu của khối nhân viên liên bang.

Nợ tăng, chi phí lãi vay bùng nổ

Trong khảo sát tháng 9 của Quỹ Peterson, 81% cử tri Mỹ cho biết nợ công là mối lo ngại hàng đầu. Theo các chuyên gia kinh tế, núi nợ ngày càng phình to đồng nghĩa với chi phí lãi vay cho chính phủ sẽ tăng mạnh.

Tổ chức Peterson dự báo tiền lãi phải trả cho nợ quốc gia sẽ tăng từ 4 nghìn tỷ USD trong thập kỷ qua lên 14 nghìn tỷ USD trong 10 năm tới, làm thu hẹp chi tiêu công và tư nhân trong các lĩnh vực kinh tế trọng yếu.

Ông David Kelly, Chiến lược gia trưởng toàn cầu của J.P. Morgan Asset Management, cảnh báo rằng tốc độ nợ công tăng vọt có thể làm suy yếu niềm tin của nhà đầu tư đối với nền kinh tế Mỹ.

Tháng 5 vừa qua, hãng xếp hạng tín nhiệm Moody’s đã hạ xếp hạng tín dụng quốc gia của Mỹ từ Aaa xuống Aa1, phản ánh lo ngại của giới đầu tư về tình hình nợ công. Hai tổ chức khác -Standard & Poor’s và Fitch Ratings - cũng đã hạ hạng tín nhiệm Mỹ trong những năm gần đây.

Chủ tịch Ủy ban Ngân sách Liên bang có Trách nhiệm (CRFB) Maya MacGuineas và là tiếng nói uy tín trong lĩnh vực tài khóa, cho biết việc nợ công vượt 38 nghìn tỷ USD cho thấy Mỹ đang “tê liệt trước chính sự rối loạn của mình”.

“Thực tế là chúng ta đang dần trở nên vô cảm trước sự hỗn loạn tài khóa của chính mình”, bà nói và thêm rằng: “Quốc hội không thông qua ngân sách đúng hạn, vượt qua mọi thời hạn, bỏ qua các nguyên tắc an toàn tài khóa, và tranh cãi về những khoản chi nhỏ trong khi phớt lờ các yếu tố lớn nhất”.

Bà đặc biệt cảnh báo về rủi ro sụp đổ của các quỹ an sinh xã hội: “Quỹ Bảo hiểm Xã hội và Medicare chỉ còn 7 năm nữa là cạn kiệt, nhưng không hề có bất kỳ giải pháp nào được thảo luận nghiêm túc từ giới lãnh đạo chính trị. Đó là một thảm họa đang đến gần mà không ai chịu nhìn thẳng”.

Tổng nợ công 38 nghìn tỷ USD - tương đương hơn 140% GDP Mỹ - đang trở thành “quả bom hẹn giờ” của nền kinh tế lớn nhất thế giới. Khi chính phủ vẫn đóng cửa, các chương trình chi tiêu bị đình trệ và chính trị tiếp tục chia rẽ, Mỹ đối mặt nguy cơ mất kiểm soát tài khóa, không chỉ làm tổn hại tăng trưởng, mà còn đe dọa vị thế đồng USD trên trường quốc tế.

Theo Reuter lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ đã giảm mạnh trong thời gian gần đây, do nhà đầu tư phản ứng với nguy cơ kinh tế từ việc chính phủ đóng cửa và gián đoạn dữ liệu kinh tế.

Tuần trước, lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn hai năm đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 8/2022, phản ánh niềm tin của các nhà đầu tư rằng Fed sẽ tiếp tục cắt giảm lãi suất vào tuần tới, trong tháng 12 và đầu năm sau. Trong khi đó, lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm hiện đang ở mức dưới 4,00%, đạt mức đóng cửa hàng ngày thấp nhất trong hơn một năm vào thứ Ba.

Theo các chuyên gia, lợi suất kho bạc giảm cho thấy nhà đầu tư đang chuyển vào trái phiếu chính phủ Mỹ như nơi trú ẩn an toàn, khi dữ liệu kinh tế thiếu hụt và rủi ro đóng cửa chính phủ đang lớn.

Tâm lý rủi ro và đóng cửa chính phủ cũng đang tạo áp lực giảm nhẹ lên đô la Mỹ, mặc dù USD vẫn là đồng tiền dự trữ chính. Hôm qua, chỉ số đô la Mỹ (DXY) biến động nhẹ lên khoảng 98,9 điểm.

Việc lợi suất giảm nhưng USD không tăng bật cho thấy thị trường đang ưu tiên an toàn tài sản, hơn là đặt cược vào USD, có thể do lo ngại về tính ổn định tài khóa và chính sách của Mỹ.

Đại Hùng