Nợ công đảm bảo an toàn, giữ vững an ninh tài chính quốc gia

Không cấp bảo lãnh cho các khoản vay trong nước và nước ngoài

Trong quản lý nợ công, giai đoạn 2021-2023, Bộ Tài chính đã trình các cấp có thẩm quyền ban hành nhiều kế hoạch thực hiện. Theo đó, đã trình Quốc hội phê duyệt Kế hoạch tài chính quốc gia, vay, trả nợ công 5 năm giai đoạn 2021-2025, tại Nghị quyết số 23/2021/QH15 ngày 28/7/2021 của Quốc hội; trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược nợ công đến năm 2030; Chương trình quản lý nợ công 3 năm giai đoạn 2021-2023 và Kế hoạch vay trả nợ công năm các năm 2021, 2022, 2023 và Chương trình quản lý nợ công 3 năm giai đoạn 2023-2025.

Việc huy động vốn vay từ nguồn trong và ngoài nước đảm bảo đáp ứng nhu cầu bù đắp bội chi NSNN và đầu tư phát triển kinh tế - xã hội. Ảnh: TL

Bộ Tài chính chủ động thực hiện đồng bộ các giải pháp cơ cấu danh mục nợ chính phủ theo hướng tăng tỷ trọng vốn vay trong nước, giảm dần tỷ trọng nợ nước ngoài để giảm thiểu rủi ro tỷ giá. Kỳ hạn phát hành trái phiếu chính phủ (TPCP) được kéo dài. Lãi suất phát hành giảm đáng kể, góp phần giảm chi phí huy động vốn cho NSNN. Cơ cấu nhà đầu tư tiếp tục được đa dạng hóa, tỷ trọng nắm giữ TPCP của các ngân hàng thương mại giảm.

Hiện nay, nợ bằng ngoại tệ chủ yếu là đồng USD, EUR, JPY; đa dạng hóa đồng tiền vay nước ngoài đã góp phần giảm nhẹ tác động của biến động tỷ giá các đồng tiền mạnh trên thế giới trong năm 2022.

Công tác quản lý nợ chính phủ bảo lãnh tuân thủ chủ trương đề ra tại Nghị quyết 07-NQ/TW ngày 18/11/2016 của Bộ Chính trị về chủ trương, giải pháp cơ cấu lại ngân sách nhà nước (NSNN), quản lý nợ công để bảo đảm nền tài chính quốc gia an toàn, bền vững. Theo đó, mức rút vốn trong năm không vượt quá nghĩa vụ trả nợ gốc trong năm.

Quán triệt mục tiêu “hạn chế tối đa cấp bảo lãnh chính phủ cho các khoản vay mới”, từ giai đoạn 2021-2023 Chính phủ không cấp bảo lãnh cho các khoản vay trong nước và nước ngoài, chỉ thực hiện cấp bảo lãnh cho 2 ngân hàng chính sách đảm bảo không vượt quá mức trả nợ gốc trong năm và hạn mức bảo lãnh phát hành để thực hiện các chính sách cho vay ưu đãi, theo Nghị quyết số 43/2022/QH15 và Nghị quyết số 11/NQ-CP.

Việc cấp bảo lãnh chính phủ trong giai đoạn 2021- 2023 đảm bảo trong phạm vi hạn mức được phê duyệt. Dư nợ bảo lãnh đến 31/12/2022 khoảng 3,2% GDP, giảm so với mức 3,8% GDP năm 2021

Theo Bộ Tài chính, công tác quản lý nợ chính quyền địa phương thực hiện trong phạm vi bội chi, hạn mức nợ và tổng mức vay đã được Quốc hội quyết định trong các nghį quyết hàng năm về dự toán NSNN, được Thủ tướng Chính phủ giao cho từng địa phương.

Với việc tuân thủ và thực hiện những nguyên tắc, định hướng lớn nêu trên, cơ cấu lại NSNN trong lĩnh vực nợ công đạt được những kết quả tích cực.

Cụ thể, về nợ công, các chỉ tiêu nợ công đều trong phạm vi được Bộ Chính trị, Quốc hội và Chính phủ cho phép.

Nợ công giảm từ mức 43,1% GDP năm 2021 xuống 38% GDP năm 2022 (tương đương 47,8% GDP chưa điều chỉnh), dự kiến năm 2023 khoảng 44,5% GDP.

Nợ chính phủ, giảm từ mức 39,1% GDP năm 2016 xuống khoảng 34,7% GDP năm 2022 (tương đương 43,6% GDP chưa điều chỉnh), dự kiến năm 2023 khoảng 41,5% GDP.

Nợ nước ngoài của quốc gia giảm từ mức 38,4% GDP năm 2021 xuống khoảng 36,8% GDP năm 2022 (tương đương 46,2% GDP chưa điều chỉnh), dự kiến năm 2023 khoảng 41,5% GDP.

Nghĩa vụ trả nợ trực tiếp/thu NSNN đảm bảo dưới mức 25% được Quốc hội phê duyệt.

Huy động vốn góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế- xã hội

Theo Bộ Tài chính, giai đoạn 2021-2023, việc huy động vốn vay từ nguồn trong và ngoài nước đảm bảo đáp ứng nhu cầu bù đắp bội chi NSNN và đầu tư phát triển kinh tế - xã hội, bám sát các mục tiêu, nguyên tắc và lĩnh vực ưu tiên.

Đảm bảo an toàn nợ công góp phần giữ vững an ninh tài chính quốc gia. Ảnh: T.L

Đồng thời, Bộ Tài chính đã tiếp tục tăng cường huy động và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vay, thực hiện nguyên tắc đánh giá tác động nợ công của các khoản vay mới, không sử dụng vốn vay cho mục đích và dự án đầu tư có hiệu quả kinh tế - xã hội thấp hoặc không rõ ràng.

Các khoản vay mới nước ngoài chỉ sử dụng cho chi đầu tư phát triển, không sử dụng cho chi thường xuyên. Vốn vay ODA, ưu đãi nước ngoài tập trung các lĩnh vực chủ chốt như giao thông, thích ứng biến đổi khí hậu, y tế, giáo dục…

Vay vốn đầu tư cho các lĩnh vực quan trọng nêu trên đã góp phần đảm bảo mục tiêu ưu tiên đầu tư cho các dự án trực tiếp thúc đẩy tăng trưởng gắn với phát triển bền vững, có hiệu ứng lan tỏa, ứng phó với biến đổi khí hậu, nâng cao chất lượng môi trường, giáo dục, y tế, công nghệ.

Về huy động vốn TPCP, đã chủ động điều hành khối lượng phát hành TPCP theo tiến độ thu của NSNN, tiến độ giải ngân đầu tư công, nhu cầu và khả năng hấp thụ của thị trường, đảm bảo đáp ứng nhu cầu vốn của NSTW với lãi suất phù hợp với điều kiện thị trường.

Ngoài ra, đã tận dụng các nguồn vốn hợp pháp khác (tăng thu, tiết kiệm chi, vay ngân quỹ nhà nước…) để xây dựng phương án huy động vốn phù hợp, tiết kiệm chi phí vay nợ cho NSTW, tăng cường gắn kết giữa quản lý ngân quỹ, quản lý nợ công và quản lý NSNN.

Cũng theo Bộ Tài chính, nợ chính quyền địa phương đảm bảo theo kế hoạch, hạn mức được phê duyệt. Công tác quản lý, sử dụng vốn vay về cho vay lại, vốn vay chính phủ bảo lãnh có nhiều cải thiện, tăng cường công tác thẩm định, cấp và quản lý chặt chẽ các khoản bảo lãnh chính phủ, vay về cho vay lại, tăng cường quản lý thông qua các công cụ giám sát để nhận diện, đánh giá, phân loại rủi ro, kiến nghị cấp thẩm quyền xử lý./.

Đại biểu Quốc hội đánh giá cao công tác quản lý nợ công

Thảo luận về vấn đề này tại Quốc hội vừa qua, nhiều đại biểu Quốc hội đánh giá cao công tác quản lý nợ công được điều hành chủ động, chặt chẽ, thận trọng. Chính phủ chủ động ban hành các văn bản chỉ đạo, điều hành theo thẩm quyền và tích cực các biện pháp kiểm soát an toàn nợ công và các hạn mức nợ.

Công tác huy động vốn đáp ứng nhu cầu chi của NSNN. Trong bối cảnh thu ngân sách vượt kế hoạch, giải ngân đầu tư công chậm hơn dự kiến, Chính phủ đã chủ động điều chỉnh nhu cầu vay, đảm bảo huy động đủ nguồn lực cho NSNN.

Minh Anh