Nỗ lực phá bế tắc

Chính trường Israel rơi vào cuộc khủng hoảng kéo dài khi nước này phải tiến hành ba cuộc tổng tuyển cử trong vòng chưa đầy một năm. Bất đồng sâu sắc giữa các đảng phái khiến Israel chưa thể thành lập chính phủ mới sau hai lần bầu cử trước. Sau cuộc bầu cử thứ ba tổ chức ngày 2-3 vừa qua, Thủ tướng đương nhiệm B.Netanyahu tưởng chừng đã chạm tay vào chiến thắng khi đảng Likud của ông dẫn trước đối thủ là đảng Xanh-Trắng, song khối cánh hữu do Likud dẫn đầu lại không thể hội đủ đa số tại quốc hội để có thể đứng ra thành lập chính phủ. Trong tình thế này, cơ hội thành lập chính phủ được Tổng thống R.Rivlin trao cho đối thủ của ông B.Netanyahu là ông B.Rivlin, một cựu lãnh đạo quân đội, Chủ tịch đảng Xanh-Trắng. Trước đó, ông B.Gantz đã được lãnh đạo đảng Yisrael Beiteinu A.Lieberman, cùng liên đảng Công đảng-Gesher-Meretz đề cử ông trở thành Thủ tướng. Nhờ lá phiếu từ ông A.Lieberman trong cuộc tham vấn với Tổng thống, ông B.Gantz đã giành đủ 61 trong tổng số 120 phiếu đề cử, so với 58 phiếu của ông B.Netanyahu.

Cú “đảo chiều” bất ngờ trên chính trường Israel đã gây tác động lớn đối với Thủ tướng B.Netanyahu, người hiện đối mặt ba tội danh tham nhũng, gian lận và lạm dụng lòng tin. Mặc dù để vuột mất cơ hội thành lập chính phủ sau cuộc bầu cử lần ba, song ông B.Netanyahu được cho là người không dễ dàng bị đánh bại. Thủ tướng B.Netanyahu đã tạm trì hoãn được việc liên quan những rắc rối pháp lý khi Bộ trưởng Tư pháp A.Ohana mới đây sử dụng quyền lực cho phép tạm dừng các phiên tòa xét xử các cáo buộc đối với ông B.Netanyahu với lý do quốc gia này phải lo đối phó sự nguy cấp của dịch Covid-19. Mặt khác, Thủ tướng B.Netanyahu tích cực đưa ra các biện pháp ngăn chặn đại dịch Covid-19 nhằm chứng tỏ năng lực của ông trong việc giải quyết một vấn đề “nóng” đang đe dọa quốc gia. Chính phủ của ông mới đây công bố gói cứu trợ khẩn cấp trị giá hơn 2,8 tỷ USD nhằm giúp ổn định nền kinh tế và bù đắp một số tổn thất do dịch bệnh gây ra. Những nỗ lực của ông B.Netanyahu nhằm giúp ông trì hoãn thời gian phải sớm “khăn gói hành lý” rời phủ Thủ tướng, nơi mà vị thủ tướng nắm quyền lâu nhất trong lịch sử Israel này đã gọi là “nhà” trong suốt hơn một thập kỷ qua.

Các nỗ lực nhằm thành lập một chính phủ mới tại Israel diễn ra trong bối cảnh nước này đang triển khai những biện pháp mạnh tay nhằm ngăn chặn sự bùng phát dịch Covid-19. Mặc dù cả Thủ tướng B.Netanyahu và lãnh đạo đảng Xanh-Trắng B.Gantz đều khẳng định quan điểm không chính trị hóa dịch bệnh để có thể thành lập chính phủ nhằm bảo vệ tính mạng của người dân, song việc đàm phán trước mắt được dự báo còn gặp nhiều khó khăn. Tổng thống R.Rivlin kêu gọi lãnh đạo hai phe phái chủ chốt hướng tới một chính phủ đoàn kết. Hiện cả hai đảng Likud và Xanh-Trắng đều thông báo đã có tiến triển trong đàm phán thành lập chính phủ liên minh, song thực tế còn nhiều vấn đề phải thương lượng. Đảng Xanh-Trắng vẫn yêu cầu nắm giữ các Bộ Ngoại giao, Quốc phòng, An ninh nội địa, Tư pháp và Văn hóa. Hai bên được cho là mới thỏa hiệp được vị trí Bộ trưởng Tư pháp. Theo đó, vị trí này được dành cho một chuyên gia pháp lý là người đứng ngoài cả hai đảng này. Ngoài ra, để bảo đảm chia đều ghế bộ trưởng trong chính phủ liên minh, có thể một số bộ trưởng hiện hành thuộc đảng Likud sẽ phải rời bỏ vị trí.

Trong lễ tuyên thệ của các nghị sĩ tại Quốc hội Israel (Knesset) khóa mới, Tổng thống R.Rivlin đã nhắc nhở các chính trị gia hàng đầu của nước này rằng, đất nước đang đối mặt thách thức chưa từng có (dịch Covid-19) và cần một ban lãnh đạo có trách nhiệm. Một chính phủ đoàn kết được Israel đang hướng tới nhằm phá vỡ thế bế tắc chính trị, đưa đất nước vượt qua giai đoạn khó khăn. Tuy nhiên, hiện ông B.Gan-dơ đang đau đầu vì đối mặt những thách thức không hề nhỏ khi phải vượt qua các cuộc đàm phán đầy chông gai với đảng Likud của Thủ tướng đương nhiệm B.Netanyahu.

HÀ ANH