Nỗ lực thay thế Starlink của EU

Theo Bloomberg, cơ sở hạ tầng viễn thông của Ukraine bị tàn phá nặng nề kể từ khi xung đột bùng phát năm 2022. Rất nhanh chóng, Starlink của tỷ phú Mỹ Elon Musk đã lấp đầy khoảng trống khi gửi hàng chục nghìn thiết bị đầu cuối giúp Kiev duy trì hệ thống thông tin liên lạc thông suốt trên chiến trường. The Kyiv Independent cho hay, có khoảng 42.000 thiết bị đầu cuối Starlink đang hoạt động trên khắp các bệnh viện, doanh nghiệp và đơn vị quân đội tại Ukraine. LLVT Ukraine sử dụng Starlink để vận hành máy bay không người lái (UAV), tiến hành trinh sát trên không, điều khiển pháo binh và duy trì kết nối giữa các đơn vị. Dịch vụ này cũng được sử dụng tại các bệnh viện và trường học gần tiền tuyến, nơi phần lớn cơ sở hạ tầng liên lạc đã bị phá hủy.

Dĩ nhiên không có gì là miễn phí. Nhiều tháng qua, những chi phí liên quan đến việc mua các thiết bị đầu cuối do các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) chi trả một phần, riêng Ba Lan tài trợ khoảng 1/2 chi phí. Chính phủ Mỹ cũng hỗ trợ Ukraine thanh toán một phần phí thuê bao internet Starlink. Cần biết rằng, sử dụng internet Starlink không hề rẻ, với giá một bộ thu phát tín hiệu vào khoảng 600USD, cộng với phí thuê bao 110USD mỗi tháng.

Trụ sở Eutelsat tại Issy-les-Moulineaux, thuộc vùng đô thị Paris (Pháp). Ảnh: Reuters

Starlink không phải là đơn vị đầu tiên cung cấp internet vệ tinh, song nó có một số lợi thế so với các đối thủ cạnh tranh. Các vệ tinh của Starlink quay quanh trái đất ở độ cao từ 328km đến 614km, thấp hơn đáng kể so với các vệ tinh đối thủ (đơn cử như vệ tinh của HughesNet quay quanh trái đất ở độ cao 35.000km). Quỹ đạo thấp cho phép tốc độ truyền dữ liệu của vệ tinh Starlink nhanh gấp 10 lần so với vệ tinh của HughesNet.

Ở thời điểm hiện tại, mối quan hệ giữa Kiev và Washington không “xuôi chèo mát mái”, làm dấy lên lo ngại Mỹ có thể sử dụng quyền truy cập Starlink làm đòn bẩy gia tăng sức ép đối với Ukraine trong các cuộc đàm phán. Khả năng Mỹ chặn Ukraine truy cập internet Starlink, nếu thành hiện thực, sẽ là đòn giáng nghiêm trọng vào việc duy trì liên lạc quân sự cũng như vận hành UAV-một loại phương tiện trinh sát và vũ khí tấn công đặc biệt quan trọng-của Ukraine trên chiến trường. Điều này hoàn toàn có thể xảy ra, bởi ở thời kỳ đầu cuộc xung đột, tỷ phú Elon Musk từng cắt giảm quyền truy cập Starlink để ngăn Ukraine tấn công Hạm đội Biển Đen của Nga, do lo ngại điều này có thể khiến xung đột leo thang.

Đối phó với nguy cơ trên, Ukraine và EU đang đẩy nhanh quá trình tìm kiếm các lựa chọn thay thế với việc chuyển hướng sang các nhà cung cấp vệ tinh châu Âu. Trong số đó, công ty vệ tinh của Pháp Eutelsat, đơn vị vận hành dịch vụ vệ tinh quỹ đạo thấp đứng thứ hai sau Starlink, được coi là giải pháp thay thế khả thi hàng đầu.

Trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg, Ủy viên châu Âu về quốc phòng và không gian Andrius Kubilius cho biết: “Chúng tôi hy vọng Mỹ sẽ không làm vậy vì nó có thể ảnh hưởng đến uy tín của Mỹ với tư cách là đối tác... Tuy nhiên, trong trường hợp xấu nhất, vẫn sẽ có các giải pháp công nghệ thay thế”. Các thành viên EU cũng đang nỗ lực tìm biện pháp hạn chế sự phụ thuộc vào bên ngoài về vấn đề an ninh của EU.

Mong muốn là vậy, song thực tế có lẽ không dễ dàng. Theo Giám đốc điều hành Eutelsat Eva Berneke, cần khoảng thời gian "vài tháng" cùng với những hỗ trợ tài chính thì Eutelsat mới có đủ năng lực cung cấp khoảng 40.000 thiết bị đầu cuối thay thế Starlink tại Ukraine. Đây cũng là một thách thức không hề nhỏ, khi mà các diễn tiến trên chiến trường thay đổi từng giờ, còn bom đạn thì “không biết chờ đợi”.

HÀ PHƯƠNG