Nỗ lực vượt mọi khó khăn, thách thức, đẩy nhanh tiến độ các công trình giao thông trọng điểm

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu ý kiến tại Phiên họp. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Cùng dự có Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà. Phiên họp được truyền trực tuyến tới trụ sở Ủy ban nhân dân 45 tỉnh, thành phố có dự án đi qua.

Phát biểu ý kiến tại phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, chúng ta đang tích cực thực hiện 3 đột phá chiến lược theo tinh thần Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã đề ra, nhất là các công trình hạ tầng giao thông, đem lại kết quả tích cực, niềm vui cho nhân dân, mở ra các không gian phát triển mới, tạo thuận lợi cho vận tải hàng hóa, giảm chi phí logistics.

Tại phiên họp thứ 10, chúng ta đã kiểm điểm, đánh giá, tháo gỡ một số khó khăn, bất cập liên quan thể chế, cơ chế, chính sách, quy định mà còn vướng mắc. Tại Thông báo ngày 10/4, chúng ta có 53 nhiệm vụ giao các địa phương, trong đó có 15 nhiệm vụ có thời gian; Thủ tướng Chính phủ có nhiều văn bản chỉ đạo liên quan đôn đốc triển khai các công trình. Từ phiên họp trước đến nay, chúng ta đã khánh thành các dự án Cam Lâm-Vĩnh Hảo, thông xe kỹ thuật Diễn Châu-Bãi Vọt… là những sản phẩm cụ thể, "cân, đong, đo, đếm" được, được nhân dân đón nhận hồ hởi, tạo điều kiện phát triển kinh tế-xã hội các địa phương. Bộ Tài nguyên và Môi trường đã thành lập Tổ công tác liên ngành tháo gỡ khó khăn về vật liệu san lấp ở khu vực Tây Nam Bộ, hướng dẫn các địa phương trong giải phóng mặt bằng… Vừa qua, các bộ, ngành, địa phương, nhà thầu tư vấn, giám sát, thi công đã nỗ lực, cố gắng vượt qua khó khăn, thách thức, hạn chế, bất cập để triển khai các dự án với tinh thần "vượt nắng, thắng mưa", "ăn tranh thủ, ngủ khẩn trương", làm việc xuyên ngày nghỉ, ngày lễ, ngày Tết, "chỉ bàn làm, không bàn lùi"… Nhờ vậy, liên quan chúng ta đạt được hết sức tích cực.

Thủ tướng bày tỏ vui mừng việc Bí thư, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh đã tích cực vào cuộc, đôn đốc trên các công trường, nhất là thời gian gần đây bắt đầu nắng nóng, thi công trong điều kiện khó khăn. Nhờ đó, các công việc đang được triển khai đúng tiến độ. Bộ Giao thông vận tải với vai trò là cơ quan thường trực đã có nhiều nỗ lực, phân công các lãnh đạo Bộ đi kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn cho các dự án; cùng các địa phương đánh giá lại cái được, chưa được, khó khăn để tháo gỡ, lập tiến độ di dời bàn giao mặt bằng các công trình kỹ thuật ở các địa phương, bảo đảm kỹ mỹ thuật các dự án; các địa phương cũng tích cực tìm hiểu tình hình để triển khai nhanh; Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp vào cuộc tích cực; các dự án trước đây thuộc tập đoàn, tổng công ty nhà nước phụ trách làm với tốc độ chậm thì nay được triển khai nhanh như các dự án nhà ga, cảng hàng không.

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp thứ 11 Ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải.

Thủ tướng mong muốn các công trình phải được đẩy nhanh tiến độ nhưng phải bảo đảm chất lượng, yêu cầu kỹ-mỹ thuật; cho rằng, vấn đề hiện nay là giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật nếu được thực hiện tốt thì sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho thi công, bảo đảm, thậm chí vượt tiến độ đề ra. Vấn đề khó khăn nữa là thiếu nguyên vật liệu, do đó phải chỉ rõ nguyên nhân, đề ra các giải pháp; một vấn đề nữa là vốn cho thi công.

Theo Thủ tướng, nếu thúc đẩy triển khai nhanh các công trình trọng điểm thì sẽ thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, tạo không gian phát triển mới, các khu đô thị, khu công nghiệp mới…, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, tạo sinh kế cho người dân.

Thủ tướng đề nghị rút kinh nghiệm triển khai nhanh Cảng hàng không Điện Biên, cần áp dụng vào triển khai mở rộng, cải tạo cảng hàng không Cà Mau; đề nghị Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) tìm phương án sớm nhất có thể để cải thiện điều kiện giao thông đi đến Cà Mau, tạo thuận lợi cho nhân dân; quá trình làm cần thực hiện với tất cả tình cảm, trái tim, không sợ sai nếu không có tiêu cực.

Bộ Giao thông vận tải, các Ban quản lý dự án, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố phải dành thời gian đi đôn đốc, kiểm tra, giám sát, không để các khuyết điểm nhỏ tích tụ thành sai phạm lớn; kiểm tra những cái quy định không còn phù hợp, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, từ đó sẽ có mọi nguồn lực, tạo thành sức mạnh của cả đất nước, dân tộc.

Thủ tướng nhấn mạnh, Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ là điển hình của việc huy động sức mạnh tổng hợp của cả dân tộc, “biến không thể thành có thể”. Do đó cần giáo dục tinh thần yêu nước cho các chủ thể liên quan tham gia đầu tư các công trình trọng điểm.

Thủ tướng đề nghị tại phiên họp này cần thẳng thắng thảo luận xem xét có thiếu vốn không, mặt bằng vướng ở đâu, nguyên vật liệu có thiếu không, vì sao. Dự án đường sắt đang triển khai như thế nào. Việc tháo gỡ các nút thắt này đến đâu. Mỗi phiên họp của Ban Chỉ đạo thì phải đặt ra mục tiêu giải quyết được vấn đề gì với tinh thần làm đến đâu dứt điểm đến đó. Phải phát huy tinh thần Chiến thắng 30/4 và Chiến thắng Điện Biên Phủ trong đầu tư xây dựng các công trình trọng điểm.

* Theo Bộ Giao thông vận tải, về tình hình triển khai các dự án trọng điểm: đối với công tác giải phóng mặt bằng, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, nhiều địa phương đã tích cực triển khai và bàn giao mặt bằng để thi công, tuy nhiên, việc triển khai tại một số địa phương vẫn còn chưa đạt so với yêu cầu, công tác giải phóng mặt bằng tại dự án đường Hồ Chí Minh đoạn Rạch Sỏi-Bến Nhất, Gò Quao-Vĩnh Thuận còn chậm.

Phiên họp được truyền trực tuyến tới trụ sở 45 ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố có các dự án trọng điểm đi qua.

Việc di dời các đường điện cao thế còn chậm, ảnh hưởng đến tiến độ thi công, đặc biệt đối với các đoạn tuyến phải xử lý nền đất yếu và dự án cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 2021-2025 (đường dây 220-500kV còn 50/143 vị trí, trong đó có 12/50 vị trí qua khu vực đất yếu; đường dây 110kV còn 42/94 vị trí, trong đó có 10/42 vị trí qua khu vực đất yếu).

Bộ Giao thông vận tải đang phối hợp Bộ Tài nguyên và Môi trường làm việc với các cơ quan thuộc Quốc hội để thẩm tra điều chỉnh Nghị quyết số 273/NQ-UBTVQH15 về chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng, đất rừng, đất lúa tại dự án cao tốc Bắc-Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025.

Về vật liệu xây dựng thông thường: Dự án cao tốc Bắc-Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025: với các dự án thành phần từ Hà Tĩnh đến Khánh Hòa: các mỏ vật liệu cơ bản đã đưa vào khai thác đáp ứng nhu cầu vật liệu của các dự án thành phần, chỉ còn 2 mỏ cát tại tỉnh Quảng Ngãi đang được các nhà thầu làm thủ tục đăng ký khối lượng khai thác và một số mỏ (1/17 mỏ cát và 7/55 mỏ đất) đã được chấp thuận bản đăng ký khối lượng khai thác nhưng chưa khai thác được do chưa thực hiện xong thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất, thuê đất, chuyển mục đích sử dụng rừng, nhất là các mỏ thuộc tỉnh Quảng Ngãi, Phú Yên ảnh hưởng lớn đến tiến độ triển khai dự án thành phần đoạn Quảng Ngãi-Hoài Nhơn, Chí Thạnh-Vân Phong.

Với dự án thành phần đoạn Cần Thơ-Cà Mau: các tỉnh An Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long đã xác định nguồn cung và cấp Bản xác nhận khối lượng khai thác 16/19 triệu m3; còn thiếu 2,98 triệu m3 (tỉnh An Giang 1 triệu m3; tỉnh Vĩnh Long 1,98 triệu m3); đủ điều kiện để khai thác 12,4 triệu m3 (tỉnh Đồng Tháp 6,85 triệu m3; tỉnh An Giang 5,55 triệu m3) nhưng công suất khai thác của các mỏ chưa đáp ứng tiến độ thi công; chưa đủ điều kiện khai thác 3,6 triệu m3 (tỉnh An Giang 0,417 triệu m3; tỉnh Vĩnh Long 3 triệu; tỉnh Đồng Tháp: 0,147 triệu m3).

Về khai thác cát biển, đến nay, nhà thầu đã hoàn tất các thủ tục khảo sát, lập hồ sơ đăng ký khu vực và khối lượng khai thác; hồ sơ cam kết kết bảo vệ môi trường, phương án khai thác trình Ủy ban nhân dân tỉnh Sóc Trăng. Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có văn bản số 2746/BTNMT-KSVN ngày 2/5/2024 giao diện tích, khu vực khai thác cát biển phục vụ dự án cao tốc Bắc-Nam phía Đông. Ngày 7/5/2024, Sở Tài nguyên và Môi trường đã trình Ủy ban nhân dân tỉnh Sóc Trăng về chủ trương cấp Bản xác nhận khối lượng khai thác cho Nhà thầu (2 khu vực mỏ) và dự thảo văn bản gửi Bộ Tài nguyên và Môi trường để giao khu vực biển cho nhà thầu khai thác (do khu vực biển khai thác không thuộc thẩm quyền quản lý của địa phương). Dự kiến, Ủy ban nhân dân tỉnh Sóc Trăng sẽ cấp Bản xác nhận khối lượng khai thác trước ngày 15/5/2024 và sau khi được Bộ Tài nguyên và Môi trường giao khu vực biển, nhà thầu hoàn thành các nghĩa vụ tài chính (thuế, phí), sẽ khai thác trong tháng 5/2024.

Về nguồn vật liệu đắp cho dự án Vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh, Châu Đốc-Cần Thơ-Sóc Trăng, Biên Hòa-Vũng Tàu: Bộ Tài nguyên và Môi trường và Bộ Giao thông vận tải đã phối hợp cùng Ủy ban nhân dân các tỉnh liên quan để rà soát tổng thể khả năng khai thác, cung ứng để cân đối, điều hòa. Tỉnh Bắc Ninh còn khó khăn trong xác định nguồn vật liệu cho dự án thành phần 2.3 Vành đai 4 Hà Nội. Về nguồn vật liệu cho các dự án khác cơ bản đáp ứng yêu cầu.

Công tác triển khai thi công: tỉnh Lạng Sơn đã khởi công dự án Hữu Nghị-Chi Lăng vào ngày 21/4/2024. Bộ Giao thông vận tải đã thông xe dự án Diễn Châu-Bãi Vọt (đoạn từ Diễn Châu đến Quốc lộ 46B) và đưa vào khai thác dự án Cam Lâm-Vĩnh Hảo vào ngày 28/4/2024, cơ bản đáp ứng tiến độ yêu cầu.

Bộ Giao thông vận tải đang quyết liệt chỉ đạo các nhà thầu tận dụng thời tiết thuận lợi, tích cực triển khai dự án cao tốc Bắc-Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025, Khánh Hòa-Buôn Ma Thuột, Chơn Thành-Đức Hòa, tiến độ cơ bản bám sát kế hoạch; riêng dự án Cần Thơ-Cà Mau, Biên Hòa-Vũng Tàu, đường Hồ Chí Minh đoạn Rạch Sỏi-Bến Nhất, Gò Quao-Vĩnh Thuận chậm so với kế hoạch do thiếu nguồn vật liệu đắp và chưa đủ mặt bằng thi công.

Quang cảnh phiên họp.

Tiến độ triển khai thi công tại các địa phương như Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Hưng Yên, Long An, Bình Dương, Bà Rịa-Vũng Tàu, An Giang, Hà Giang, Đồng Tháp bám sát yêu cầu; các tỉnh còn lại tiến độ chưa đạt yêu cầu do các vướng mắc về mặt bằng thi công cũng như nguồn vật liệu đắp.

Tỉnh Bắc Ninh còn 1 gói thầu thuộc dự án Vành đai 4 Hà Nội chưa lựa chọn xong nhà thầu. Tỉnh Hòa Bình, Tiền Giang chậm trong tổ chức triển khai lập thiết kế kỹ thuật, dự toán, lựa chọn nhà thầu dự án Hòa Bình-Mộc Châu, Cao Lãnh-An Hữu.

Đối với Dự án Cảng Hàng không Quốc tế Long Thành:

Dự án thành phần 1: trụ sở Cục Quản lý xuất nhập cảnh (Bộ Công an) đang triển khai đáp ứng tiến độ; các trụ sở còn lại đang trong quá trình lập dự án, phê duyệt thiết kế kỹ thuật và dự toán làm cơ sở triển khai thi công.

Dự án thành phần 2: phần xây dựng đáp ứng tiến độ; đang triển khai lựa chọn gói thầu thiết bị chuyên ngành quản lý bay;

Dự án thành phần 3: gói thầu nhà ga hành khách đang thi công phần bê tông cốt thép bảo đảm tiến độ yêu cầu và phấn đấu đến tháng 9/2024 chuyển sang lắp dựng kết cấu thép mái; các gói thầu đường cất hạ cánh, tuyến giao thông kết nối đang triển khai đáp ứng tiến độ đề ra;

Dự án thành phần 4 đang triển khai các thủ tục lựa chọn nhà đầu tư. Dự án nhà ga hành khách T3 Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất đang triển khai thi công bám sát tiến độ đề ra; Dự án Bến Lức-Long Thành thi công đạt 79% giá trị hợp đồng, còn gói thầu J3-1 chưa chọn được nhà thầu do vướng mắc liên quan đến điều kiện ràng buộc nhà thầu của Hiệp định vay.

Tại phiên họp, lãnh đạo các bộ, ngành, tỉnh, thành phố đều dành nhiều thời gian đề cập vấn đề tăng cường bảo đảm các nguồn nguyên vật liệu đào đắp nền các dự án. Lãnh đạo Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành ưu tiên cân đối nguồn cát do dự án đường Vành đai 3 Thành phố.

Các tỉnh An Giang, Đồng Tháp, Sóc Trăng… phát biểu bày tỏ nỗ lực bố trí đủ nguồn cát, giải quyết nhanh các thủ tục cấp phép khai thác mỏ cát… Tỉnh Đồng Tháp đang nỗ lực bảo đảm nguồn cát, cố gắng đưa thêm một số mỏ cát vào khai thác, thậm chí điều chuyển bớt 200 nghìn m3 cát của các dự án trong địa bàn tỉnh để ưu tiên cho các công trình giao thông trọng điểm; đang phối hợp chặt chẽ với các nhà khoa học để đánh giá lại trữ lượng để công suất khai thác mỏ cát. Tỉnh Sóc Trăng cũng cơ bản đáp ứng nhu cầu cát cho các dự án theo kế hoạch được giao.

Các tỉnh, thành phố cũng dành nhiều thời gian thảo luận vấn đề giải phóng mặt bằng trên địa bàn, kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nhiều giải pháp để đẩy nhanh tiến độ công tác này. Thành phố Hồ Chí Minh kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo đưa một số dự án giao thông trọng điểm trên địa bàn vào danh mục của Ban Chỉ đạo để tiến độ được đẩy nhanh trong thời gian tới…

Phát biểu ý kiến kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, mục tiêu Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã đề ra trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông là, đến năm 2025, phải hoàn thành 3.000km và đến 2030 hoàn thành 5.000km đường cao tốc. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, chúng ta hoàn thành được 1.000km, đây là nỗ lực và là kinh nghiệm quý cho giai đoạn tới; các bộ, ngành, địa phương, các nhà thầu cũng lớn mạnh hơn.

Đề cập nhiệm vụ trong thời gian tới, Thủ tướng nêu rõ, các địa phương liên quan cần tập trung làm tốt, khẩn trương công tác giải phóng mặt bằng vì việc này quyết định tiến độ của các dự án; đề nghị địa phương nào chưa làm xong giải phóng mặt bằng cho các dự án cao tốc thì phải quyết liệt làm xong trong quý 2 này; Bí thư, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố phải phát huy tinh thần trách nhiệm cao nhất để làm.

Văn phòng Chính phủ phối hợp Bộ Giao thông vận tải, Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức đoàn công tác làm việc với các tỉnh, thành phố để trong tháng 5 giải quyết tất cả các thủ tục liên quan các mỏ nguyên vật liệu phục vụ san lấp; đi xuống địa phương còn đang vướng mắc giải phóng mặt bằng để tìm hiểu nguyện vọng của nhân dân; các tỉnh Vĩnh Long, Tiền Giang, Đồng Tháp, An Giang phải tích cực vào cuộc về vấn đề này.

Thủ tướng yêu cầu Chủ tịch Ủy ban nhân dân 45 tỉnh, thành phố có dự án đi qua rà soát lại các thủ tục; Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà thay mặt Chính phủ giải quyết các thủ tục liên quan, nhất là đường cao tốc từ Gia Nghĩa-Chơn Thành, Bảo Lộc-Liên Khương… Bộ Giao thông vận tải, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Xây dựng cùng làm việc với các địa phương để giải quyết thủ tục. Đối với đường cao tốc Nam Định đi Thái Bình, Hải Phòng, cần phối hợp chặt chẽ Bộ Kế hoạch và Đầu tư để làm dứt điểm.

Các thủ tục liên quan dự án đường cao tốc Hà Nội-Hòa Bình cũng phải giải quyết; các thủ tục dự án Vành đai 4 Thủ đô Hà Nội, các tỉnh liên quan phải cố gắng giải quyết dứt điểm. Các vốn vay của các đối tác nước ngoài, Bộ Tài chính phải tháo gỡ thủ tục vốn vay của các đối tác nước ngoài một cách đơn giản nhất.

Lưu ý về tiến độ các dự án, Thủ tướng yêu cầu các Ban Quản lý dự án, các tỉnh phải bảo đảm vấn đề này, không được để kéo dài, ít nhất phấn đấu bảo đảm đúng tiến độ đề ra, thậm chí phải phấn đấu vượt từ 3-6 tháng so tiến độ; tăng cường giám sát, kiểm tra, nhất là các nhà thầu tư vấn thiết kế phải bám sát công trường; rà soát lại các thủ tục, bảo đảm không để khuyết điểm nhỏ tích tụ thành sai phạm lớn; bảo đảm an toàn, kỹ mỹ thuật công trình, vệ sinh môi trường, hoàn nguyên môi trường những nơi bị ảnh hưởng bởi thi công.

Vấn đề liên quan đến người dân, Thủ tướng yêu cầu các chủ thể liên quan phải quan tâm thực sự, vì mục tiêu của Đảng, Nhà nước là đem lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc hơn cho người dân; do đó phải làm với tinh thần “Dân biết - Dân hiểu - Dân tin - Dân theo - Dân làm”. Các nhà thầu đã cam kết phải làm, đã thực hiện phải có kết quả, cái gì chưa đúng phải điều chỉnh ngay.

Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành nếu vướng gì phải lập ngay tổ công tác xuống làm việc với các địa phương để giải quyết ngay, tránh tình trạng “giấy tờ qua lại” mất thời gian; các địa phương phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo; tích cực chỉ đạo công tác giải phóng mặt bằng, di dời các công trình kỹ thuật.

Liên quan công tác lựa chọn các nhà thầu trong nước và nước ngoài, Thủ tướng yêu cầu phải làm minh bạch, đúng luật pháp; mong các bộ, ngành, địa phương phát huy tinh thần chủ động, tích cực, kịp thời vì nước, vì dân của các nhà thầu thi công, tư vấn, giám sát, kêu gọi sự vào cuộc của người dân, doanh nghiệp. Các địa phương nỗ lực nhiều thì sẽ hưởng lợi từ dự án sớm đi vào hoạt động.

Về các đề xuất, Thủ tướng cơ bản đồng tình và yêu cầu Bộ Giao thông vận tải, Văn phòng Chính phủ tiếp thu, phân công các bộ, ngành xử lý trên tinh thần tạo điều kiện thuận lợi cho các địa phương, Ban Quản lý dự án, chủ đầu tư. Thủ tướng kêu gọi tinh thần làm việc “3 ca, 4 kíp”, “ăn tranh thủ, ngủ khẩn trương”, “chỉ bàn làm, không bàn lùi” để đẩy nhanh tiến độ; tích cực, khẩn trương di dời các công trình kỹ thuật như Đường dây 500kV giao chéo đường cao tốc, nhanh chóng bàn giao mặt bằng cho thi công đường cao tốc.

Thủ tướng giao Bộ Công an bảo đảm an ninh trật tự phục vụ thi công; đề nghị từ nay đến các dịp kỷ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô (10/10/1954-10/10/2024) và 80 năm Thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944-22/12/2024) phải tổ chức các phong trào thi đua ở các công trình, nhất là hoàn thành một số công trình trọng điểm để chào mừng các sự kiện này.

Thủ tướng đặc biệt lưu ý phải bảo đảm an toàn trong thi công, an toàn tính mạng cho người lao động trên công trường cũng như nhân dân chung quanh các dự án.