Nợ xấu sẽ giảm từ 4,3% về dưới 3% ngay sau khi luật hóa quyền thu giữ tài sản đảm bảo

Hôm nay (29/5), Quốc hội sẽ thảo luận về Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi). Dự thảo sẽ luật hóa 3 nội dung quan trọng của Nghị quyết 42/2017/QH14, bao gồm: Quyền thu giữ tài sản đảm bảo (TSĐB); kê biên TSĐB của bên phải thi hành án; hoàn trả TSĐB là vật chứng trong vụ án hình sự.

Hơn một năm qua, Nghị quyết 42 hết hiệu lực đồng nghĩa 3 quy định trên không còn được áp dụng, gây ra khó khăn cho các ngân hàng trong xử lý nợ xấu và TSĐB của khoản nợ xấu. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng tiêu cực tới tiến trình tái cơ cấu các TCTD yếu kém mà còn làm chậm quá trình bán thanh lý tài sản để tất toán nợ trước khi các khoản nợ này nhảy lên nhóm nợ cao hơn, dẫn đến việc làm tăng chi phí dự phòng. Điều này còn làm hạn chế khả năng tiếp cận tín dụng của người dân và doanh nghiệp.

"Chúng tôi cho rằng việc luật hóa ba điều khoản trong Nghị quyết 42 sẽ giúp giảm tỷ lệ nợ xấu ngành ngân hàng xuống dưới 3%. Tính đến tháng 1/2025, tỷ lệ nợ xấu nội bảng toàn ngành ở mức 4,3%, tập trung tại một số ngân hàng yếu kém và diện kiểm soát đặc biệt. Chúng tôi kỳ vọng tỷ lệ nợ xấu toàn ngành sẽ giảm rõ rệt trong năm đầu triển khai nhờ việc xử lý mạnh các khoản nợ có TSĐB, dựa trên kinh nghiệm từ giai đoạn 2017–2021 khi Nghị quyết 42 có hiệu lực", chuyên gia phân tích VNDirect nhận định.

Cũng theo các chuyên gia, việc luật hóa Nghị quyết 42 trong dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng sửa đổi còn gíup giảm chi phí vốn vay cho doanh nghiệp và người dân – phù hợp với chỉ đạo của Chính phủ.

Các quy định rõ ràng và minh bạch sẽ rút ngắn thời gian thu hồi nợ, giảm chi phí xử lý nợ, chi phí trích lập dự phòng và rủi ro cho ngân hàng. Khi chi phí rủi ro nợ xấu giảm, ngân hàng có thể hạ lãi suất, hỗ trợ khách hàng tiếp cận vốn dễ dàng hơn.
Luật hóa áp dụng cho tất cả các TCTD, nên khó xác định ngân hàng nào hưởng lợi nhiều nhất. Tuy nhiên, quyền thu giữ TSĐB được kỳ vọng sẽ thúc đẩy thời gian và giảm chi phí xử lý nợ xấu. Do đó, các TCTD tập trung cho vay bán lẻ, phải xử lý nhiều món nợ nhỏ và/hoặc chiến lược tập trung hơn vào mảng cho vay ô tô sẽ được hưởng lợi.

Bên cạnh đó, luật hóa cũng sẽ hỗ trợ các TCTD nhận chuyển giao bắt buộc như MBB, HDB, VCB, VPB trong việc tái cấu trúc các ngân hàng yếu kém.

Phát biểu tại phiên thảo luận tổ về dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) chiều nay (20/5), đại biểu Phạm Đức Ấn (Quảng Ninh), nguyên Chủ tịch Hội đồng thành viên Agribank cho rằng, luật hóa quyền thu giữ tài sản đảm bảo không phải là sự “ưu ái” cho ngành ngân hàng mà là để đảm bảo nguyên tắc “có vay có trả” và cũng là để bảo vệ tiền gửi của người dân.

"Bảo vệ quyền lợi chính đáng của TCTD cũng có nghĩa là bảo vệ lợi ích của người gửi tiền, cũng như lợi ích của nhà nước. Hơn nữa, người đi vay, người bảo lãnh phải nhận thức đầy đủ khi dùng tài sản của mình để thế chấp, bởi vì nguyên tắc cao nhất là có vay phải có trả. Khi chúng ta có quan điểm rõ ràng về chuyện này, không có nguồn nào để trả nợ thì phải chấp nhận cho TCTD thu hồi TSBĐ. Trong trường hợp được pháp luật bảo vệ như vậy, người có TSBĐ nhận thức được thì họ không chây ì trong chuyện trả nợ, như vậy cũng tránh được các thủ tục tố tụng, cũng như không mất thời gian cho việc thi hành án. Khi TCTD thu hồi được nợ xấu thì không phải trích lập dự phòng rủi ro nợ xấu, như vậy sẽ có thêm điều kiện để giảm lãi suất cho vay”, đại biểu Phạm Đức Ấn nhận xét.

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) cũng tán thành quy định này bởi thực tiễn cho thấy từ khi ban hành Nghị quyết 42, việc xử lý nợ xấu mang lại nhiều kết quả tích cực và cũng không để lại hậu quả đáng tiếc nào, vì vậy, luật hóa Nghị quyết 42 là hợp lý. Dù vậy, đại biểu cũng đề nghị bổ sung thêm một số quy định để ngăn chặn rủi ro.

“Dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng quy định tổ chức tín dụng được quyền thu giữ tài sản bảo đảm trong trường hợp có thỏa thuận đồng ý giữa khách vay và tổ chức tín dụng. Quy định này có thể dẫn tới tình trạng tổ chức tín dụng sẽ chỉ quan tâm đến tài sản đảm bảo mà không quan tâm đến các điều kiện khác (hiện nay, tài sản đảm bảo chỉ là một trong những yếu tố xem xét giải ngân). Đề nghị bổ sung quy định: tổ chức tín dụng chỉ được thu giữ tài sản đảm bảo trong trường hợp khoản vay đó không được vi phạm các quy định về cấp tín dụng”, đại biểu Hoàng Văn Cường đề nghị.

Ngoài ra, theo đại biểu, dự thảo mới quy định tài sản của bên phải thi hành án đang được sử dụng làm tài sản bảo đảm cho khoản nợ xấu chỉ bị kê biên trong trường hợp thi hành bản án, quyết định về cấp dưỡng, bồi thường thiệt hại về tính mạng, sức khỏe hoặc được sự đồng ý của các tổ chức tín dụng. Trong khi đó, thực tế phát sinh nhiều trường hợp tài sản không thuộc diện kê biên nhưng nếu ngân hàng thu hồi thì bên vay lại tạo ra tranh chấp giả, vì vậy, cần bổ sung quy định với những trường hợp này.

T.L