Nối Bình Phước - Đồng Nai: Nên làm đường vòng, tránh khu bảo tồn

Sau khi Pháp Luật TP.HCM có bài viết “Làm cầu Mã Đà nối Bình Phước - Đồng Nai: Cần tính toán kỹ” nói về tỉnh Bình Phước đề xuất xây dựng cầu Mã Đà và đường nối hai tỉnh Bình Phước - Đồng Nai, các chuyên gia lĩnh vực rừng đều cho rằng đề xuất này không phù hợp.

Ông NGUYỄN HỮU PHƯỚC, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm khu bảo tồn:

Ông NGUYỄN HỮU PHƯỚC, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm khu bảo tồn

Ảnh hưởng công tác bảo tồn di tích lịch sử

Trong khu bảo tồn (KBT) có ba di tích lịch sử cấp quốc gia là căn cứ Khu ủy miền Đông Nam bộ, căn cứ Trung ương Cục miền Nam Việt Nam và địa đạo Suối Linh trong kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ cứu nước. Theo kế hoạch, nếu mở đường ĐT 753 và xây cầu Mã Đà sẽ hình thành tuyến quốc lộ 13C băng qua vùng lõi rừng đặc dụng khoảng 40 km trong KBT. Điều này sẽ phá vỡ cảnh quan, ảnh hưởng đến công tác bảo tồn di tích lịch sử.

Trong khi đó, mục tiêu của KBT là hạn chế dân cư, di dời và ổn định dân cư hai xã Mã Đà và Hiếu Liêm trong vùng lõi, đầu tư tuyến đường ven hồ Trị An thay thế tuyến đường dân sinh xuyên KBT. Nếu quốc lộ 13C đi qua, hạt kiểm lâm không thể đặt trạm barie kiểm soát vận chuyển lâm sản. Tốc độ của xe làm voi, bò tót, các loài linh trưởng ở Vườn quốc gia Cát Tiên hoảng sợ, không dám sang KBT, gây khó khăn với công tác bảo tồn đa dạng sinh học.

Bò tót trong Khu bảo tồn thiên nhiên - văn hóa Đồng Nai. (Ảnh do Khu bảo tồn cung cấp)

Ngoài ra, nếu quốc lộ 13C hình thành sẽ có chiều dài khoảng 84 km, đi qua KBT, không phù hợp với đề án bảo tồn và phát triển khu dự trữ sinh quyển thế giới Đồng Nai.

GS-TS NGUYỄN HOÀNG TRÍ, Chủ tịch quốc gia Chương trình con người và sinh quyển Việt Nam (thuộc Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam):

GS-TS NGUYỄN HOÀNG TRÍ, Chủ tịch quốc gia Chương trình con người và sinh quyển Việt Nam (thuộc Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam)

Mâu thuẫn giữa bảo tồn và phát triển

Việc làm đường và cầu Mã Đà nối Bình Phước và Đồng Nai là cần thiết bởi dự án góp phần liên kết vùng và hỗ trợ phát triển kinh tế. Tuy nhiên, dự án lại xuyên lõi KBT thiên nhiên duy nhất Đông Nam bộ. Đây chính là biểu hiện của câu chuyện mâu thuẫn giữa bảo tồn và phát triển. Vậy cần đặt vấn đề nếu ta rút ngắn được đoạn đường 60 km đến sân bay Long Thành mà phải hy sinh vùng lõi của KBT có giá trị được thế giới công nhận thì có nên không? Để có được một vùng lõi đa dạng sinh học, nhiều loài thú quý hiếm, đặc hữu thì nhân loại cần hàng ngàn năm, thậm chí hàng triệu năm mới có được.

GS-TS Nguyễn Hoàng Trí: Để có được một vùng lõi đa dạng sinh học, nhiều loài thú quý hiếm, đặc hữu thì nhân loại cần hàng ngàn năm, thậm chí hàng triệu năm mới có được.

Gia tài của chúng ta để lại cho cháu con đâu phải là một con đường, một đống tiền, mà chúng cần thiên nhiên, sự hài hòa, phát triển bền vững. Tại sao chúng ta không dùng phương án xây dựng đường vòng để vừa tránh ảnh hưởng vùng lõi KBT vừa phát triển kinh tế. Tuy có khó khăn hơn một chút nhưng trong trường hợp này người dân sẵn sàng chia sẻ, thông cảm.

Ông TRẦN VĂN MÙI, nguyên Giám đốc KBT thiên nhiên Đồng Nai:

Ông TRẦN VĂN MÙI, nguyên Giám đốc KBT thiên nhiên Đồng Nai

Phát triển kinh tế nhưng phải bảo vệ thiên nhiên

Mấy chục năm nay chính quyền và nhân dân Đồng Nai đã đổ bao tâm huyết, công sức để giữ gìn nên đã quyết định đóng cửa rừng 25 năm qua. KBT có những loài động vật quý hiếm đang sinh sống như voi, bò tót và rất nhiều loài động vật khác. Vì vậy, mở đường xuyên qua KBT để kết nối giao thông, rút ngắn khoảng cách đến sân bay Long Thành là không phù hợp.

Nếu mở đường quốc lộ xuyên qua KBT thì lượng xe tải lưu thông từ các tỉnh Bình Dương, Bình Phước, Tây Ninh qua rất nhiều, gây tiếng ồn, làm cho các loài động vật quý hiếm sợ hãi. Thiết nghĩ cần tính toán cho kỹ để làm sao phát triển kinh tế nhưng phải bền vững và bảo vệ thiên nhiên.

Chúng ta có thể mở con đường khác đi vòng về huyện Tân Uyên, đi cầu chữ Y, qua xã Hiếu Liêm, ngang huyện Vĩnh Cửu. Hoặc mở đường xuống Lâm trường Phú Bình cũ vì trước đây cơ quan chức năng có khảo sát, báo cáo. Tuyến đường này vẫn có thể rút ngắn cự ly, thuận lợi trong quá trình lưu thông hàng hóa mà không ảnh hưởng đến KBT.

Nếu làm đường vòng, chúng ta vừa tránh phá vỡ môi trường sinh thái vừa tạo điều kiện cho tỉnh Bình Dương phát triển các huyện giáp ranh KBT.•

Cần tìm phương án phù hợp

Từ năm 2002, UBND tỉnh Đồng Nai đã khảo sát, lập dự án xây dựng cầu Mã Đà và tuyến đường Bà Hào - sân bay Rang Rang nối hai tỉnh Đồng Nai - Bình Phước. Tuy nhiên, xét thấy lưu lượng xe trên tuyến đường chưa nhiều, đồng thời dự án sẽ ảnh hưởng đến KBT thiên nhiên - văn hóa Đồng Nai nên Sở KH&ĐT tỉnh Đồng Nai đã có văn bản đề xuất UBND tỉnh Đồng Nai chưa đầu tư thực hiện.

Sau đó, tỉnh Bình Phước cũng thống nhất với tỉnh Đồng Nai về việc xác định việc xây dựng cầu Mã Đà và làm đường qua KBT là không khả thi. Đồng thời không phù hợp định hướng bảo vệ, phát triển rừng và không phù hợp với quy hoạch tổng thể.

Tháng 5-2021, UBND tỉnh Đồng Nai có quyết định phê duyệt phương án quản lý rừng bền vững giai đoạn 2021-2030 của KBT thiên nhiên - văn hóa Đồng Nai. Trong đó, tỉnh có chủ trương đầu tư tuyến đường ven hồ Trị An, thay thế tuyến đường ĐT 761 xuyên qua khu vực rừng KBT.

Ngày 21-3, UBND tỉnh Bình Phước đề xuất Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương án mở rộng đường ĐT 753 và xây dựng cầu Mã Đà kết nối với tỉnh Đồng Nai. Theo đó, ĐT 753 sẽ kết nối với ĐT 761, sau đó nâng cấp thành quốc lộ 13C đi qua vùng lõi KBT đến quốc lộ 1 (thuộc huyện Trảng Bom, Đồng Nai).

Về đề xuất của tỉnh Bình Phước, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ GTVT chủ trì làm việc với các tỉnh Đồng Nai, Bình Phước và tổ chức UNESCO để họp bàn về dự án cầu Mã Đà. Các cơ quan, tổ chức cần tìm phương án phù hợp, làm sao vừa xây dựng kết nối giao thông khu vực để phát triển kinh tế mà vẫn bảo vệ, gìn giữ được KBT thiên nhiên - văn hóa Đồng Nai.

VŨ HỘI