Nỗi niềm xét tuyển Văn - Sử - Địa

Cán bộ, sinh viên Trường Đại học Khoa học (Đại học Thái Nguyên) tham gia tư vấn tuyển sinh. Ảnh T.L

Trong nhiều thập kỷ qua, khối C00 (Văn, Sử, Địa) được xem là “khối truyền thống” của các ngành đào tạo về khoa học xã hội và nhân văn như: Triết học, Lịch sử, Văn học, Sư phạm, Luật... Tuy nhiên, sự phát triển của khoa học công nghệ cùng với việc mở rộng các tổ hợp xét tuyển mới đã khiến khối C00 dần mất đi vị thế.

Hiện tượng các trường, đặc biệt là các trường khối kinh tế, kỹ thuật, công nghệ, “bỏ rơi” C00 cho thấy họ đang ưu tiên những tổ hợp môn phản ánh rõ rệt hơn năng lực tư duy logic, tính toán và giải quyết vấn đề (như A00, A01, D01...).

Điều này phản ánh hai thực tế: Thứ nhất là sự chuyển dịch nhu cầu ngành học. Các ngành học được quan tâm hiện nay như: Công nghệ thông tin, Trí tuệ nhân tạo, Logistics, Quản trị kinh doanh... có xu hướng tuyển sinh bằng các môn Toán, Lý, Hóa, Ngoại ngữ (hay được gọi là khối khoa học tự nhiên) để đảm bảo đầu vào có nền tảng tốt nhất cho chương trình đào tạo.

Thứ hai là sự “thoát ly” khối C00 của chính các ngành xã hội. Nhiều ngành khoa học xã hội hiện đại như: Truyền thông đa phương tiện, Quan hệ công chúng, Du lịch, Ngôn ngữ... đã chủ động chuyển sang sử dụng các tổ hợp có môn Toán và Ngoại ngữ (D01, D07...) để tăng khả năng cạnh tranh và mở rộng phạm vi tuyển sinh, đồng thời công nhận tầm quan trọng của tư duy logic và khả năng ngoại ngữ trong thời hội nhập.

Khi tổ hợp C00 ít được sử dụng trong xét tuyển đại học, tâm lý của học sinh và phụ huynh là điều chỉnh “chiến lược” ôn tập. Các môn Văn, Sử, Địa có nguy cơ bị xem nhẹ, chỉ được học “cho đủ”, vì không còn là công cụ trực tiếp để đạt được tấm vé vào đại học mong muốn. Điều này đặc biệt đáng lo ngại đối với môn Lịch sử và Địa lý.

Trong bối cảnh Việt Nam đang tăng cường giáo dục lòng yêu nước, ý thức dân tộc, và hiểu biết về nguồn cội, việc giảm bớt vai trò của Lịch sử trong “cuộc đua” đại học có thể làm suy yếu động lực học tập, dẫn đến thế hệ trẻ thiếu đi kiến thức và sự trân trọng cần thiết đối với di sản văn hóa và truyền thống quốc gia.

Tuy nhiên, chúng ta cần nhìn nhận sự việc này như một cơ hội để tái định vị vai trò của các môn khoa học xã hội. Lịch sử không chỉ là những mốc thời gian khô khan mà phải là bài học về tư duy phản biện và kinh nghiệm lãnh đạo. Văn học không chỉ là phân tích câu chữ mà là rèn luyện kỹ năng giao tiếp và cảm thụ. Địa lý không chỉ là tên gọi mà là hiểu biết về kinh tế, môi trường.

Các trường đại học nên xem xét việc áp dụng các phương thức xét tuyển toàn diện thay vì chỉ phụ thuộc vào một tổ hợp điểm thi duy nhất. Một hệ thống giáo dục tốt phải là hệ thống phải nuôi dưỡng được những gì “không thể đo lường” như: trí tưởng tượng, lòng cảm thông...

Xuân Anh