Nông thôn mới... đã mới?

Sau 8 nămvẫn "nợ"... tiêu chí

Ngày 31/3/2017, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 239/QĐ-UBND công nhận xã Ẳng Nưa đạt chuẩn NTM năm 2016. Để đạt được kết quả này, tổng nguồn vốn huy động xây dựng NTM trên địa bàn xã giai đoạn 2011 - 2016 gần 80 tỉ đồng. Tuy nhiên, do phải đầu tư đồng bộ để đảm bảo đồng đều các tiêu chí nên nguồn vốn thiếu dẫn đến một số tiêu chí, hạng mục cơ sở hạ tầng phải linh hoạt để đủ điều kiện. Đơn cử như nhà văn hóa thôn, bản. Sau 8 năm đạt chuẩn NMT, đến nay tiêu chí này vẫn là một bài toán khó với cấp ủy, chính quyền địa phương.

Được biết, thời điểm ấy, do mỗi bản không có đủ 1 nhà văn hóa nên xã đã linh hoạt áp dụng 2 - 3 bản ở gần nhau sử dụng chung 1 nhà văn hóa. Có bản thì tận dụng các công trình như: Trạm y tế, trụ sở UBND xã cũ để sinh hoạt tạm.

Bản Mới, bản Lé, bản Củ là những bản phải dùng chung nhà văn hóa tạm với mong muốn sớm được đầu tư nơi sinh hoạt cộng đồng. Thế nhưng, theo thời gian, không chỉ cơ sở vật chất nơi này xuống cấp mà hy vọng có nhà văn hóa mới cho đến nay vẫn còn bỏ ngỏ.

Đạt chuẩn NTM từ năm 2016, đến nay bản Mới, bản Lé, bản Củ vẫn phải dùng chung nhà văn hóa trên cơ sở tận dụng trụ sở UBND xã cũ.

Anh Lò Văn Hiệp, Trưởng bản Củ chia sẻ: Điều chúng tôi cần nhất hiện nay là được đầu tư nhà văn hóa mới. Đây là nhu cầu, nguyện vọng chính đáng của đông đảo người dân. Chúng tôi mong muốn có một nơi sinh hoạt, hội họp cộng đồng rộng rãi, độc lập nhằm gìn giữ những nét đẹp văn hóa ở khu dân cư. Người dân sẵn sàng đóng góp tiền, ngày công xây dựng công trình nhà văn hóa với phương châm "Nhà nước và nhân dân cùng làm".

Nguyện vọng có nhà văn hóa riêng để sinh hoạt, năm 2020, 88 hộ dân bản Củ đã tự nguyện góp mỗi hộ 500 nghìn đồng để mua đất với mong muốn Nhà nước đầu tư kinh phí xây dựng nhà văn hóa mới.

Không chỉ thiếu hụt tiêu chí nhà văn hóa bản, thời điểm được công nhận đạt chuẩn NTM, cơ sở hạ tầng trên địa bàn xã Ẳng Nưa đã được đầu tư nhưng chưa đồng bộ. Ngoài các tuyến đường giao thông liên bản được bê tông hóa thì các tuyến nhánh chủ yếu là đường đất. Chưa kể, do khó khăn kinh phí nên chiều rộng tuyến đường cũng phải thu hẹp, hệ thống rãnh thoát nước đã được đầu tư nhưng chưa đồng bộ.

Người dân bản Củ cũng mong muốn được đầu tư xây dựng nhà văn hóa để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt cộng đồng.

Dang dở mục tiêuxây dựng bản NTM kiểu mẫu?

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã Ẳng Nưa lần thứ XXIII phấn đấu đến hết nhiệm kỳ 2020 - 2025, bản Na Luông và bản Củ đạt NTM kiểu mẫu. Để đạt mục tiêu đề ra, ngay từ đầu nhiệm kỳ, xã đã đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm của người dân cùng chung tay xây dựng NTM. Đồng thời, huy động các nguồn lực để đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, nhất là hệ thống đường giao thông, nhà văn hóa. Tuy nhiên, quá trình thực hiện do thiếu hụt kinh phí, mục tiêu đưa bản Na Luông và bản Củ trở thành bản NTM kiểu mẫu đã phải tạm dừng và điều chỉnh.

Ông Lù Văn Quân, Chủ tịch UBND xã Ẳng Nưa cho biết: Ban đầu xã xác định như vậy, nhưng sau khi đánh giá kỹ về mọi mặt, nhất là khó khăn về nguồn lực nên xã đã quyết định chọn bản Cang để xây dựng đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Đến nay, khi chỉ còn 1 năm nữa sẽ kết thúc nhiệm kỳ, Ban Chấp hành Đảng bộ xã cho rằng mục tiêu này cũng sẽ khó về đích đúng thời hạn, bởi qua chấm điểm ngày 4/12/2024, bản Cang mới đạt 3/6 tiêu chí: Thu nhập; giáo dục, y tế, văn hóa; quốc phòng - an ninh. Các tiêu chí chưa đạt gồm: Nghèo đa chiều; nhà ở, vườn hộ gia đình, khuôn viên cảnh quan, hàng rào, cổng ngõ; môi trường - cảnh quan.

Sau nhiều năm bản Cang phải tận dụng trụ sở trạm y tế xã cho mục đích nhà văn hóa bản, đến nay đã xuống cấp trầm trọng.

Bản Cang có 94 hộ, 390 nhân khẩu. Để đạt được mục tiêu bản Cang đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, hiện nay xã vẫn đang huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, trong đó, dự kiến xã hội hóa để làm cổng bản, đường hoa, chỉnh trang nhà cửa, vệ sinh môi trường ngay trong tháng 12/2024. Ngoài ra, xã đề nghị được bố trí nguồn lực, hỗ trợ bản Cang xây dựng cơ sở hạ tầng; trong đó, bố trí kinh phí để đầu tư xây dựng mới nhà văn hóa bản Cang do trước đây sử dụng tạm trạm y tế cũ xây dựng từ những năm 2000, nay đã xuống cấp không đảm bảo an toàn. Bên cạnh đó, đầu tư đường điện cao áp nối từ thị trấn Mường Ảng đến hết bản Cang 30 bóng đèn; bê tông hóa tuyến đường nội bản dài 300m và các hạng mục đi kèm.

Thu nhập và nghèo đa chiều là 2 tiêu chí bị rớt khi xã Ẳng Nưa áp dụng bộ tiêu chí mới. Trong ảnh: Lãnh đạo huyện Mường Ảng và Ủy ban MTTQ tỉnh khảo sát nhà ở của gia đình đặc biệt khó khăn trên địa bàn xã Ẳng Nưa để giúp đỡ, hỗ trợ.

Mục tiêu và quyết tâm nâng cao chất lượng các tiêu chí NTM, nhằm cải thiện đời sống người dân mà cấp ủy, chính quyền xã Ẳng Nưa đề ra là hoàn toàn hợp lý. Tuy nhiên, xét cho cùng, liệu NTM ở Ẳng Nưa đã thực sự “mới” hay chưa thì chính người dân là những người hiểu rõ nhất. Bởi trong tổng số 19 tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng NTM, xã hiện vẫn còn 2 tiêu chí chưa đạt là thu nhập và nghèo đa chiều. Thậm chí, các tiêu chí về nhà ở dân cư và lao động cũng chỉ đạt mức cơ bản. Điều này cho thấy, xây dựng NTM đã khó, nhưng việc xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, NTM nâng cao còn khó khăn gấp bội. Đối với xã Ẳng Nưa, đây thực sự là một thách thức lớn.

Bài, ảnh: Quang Long