NSND Tự Long gây ngạc nhiên với vai trò đạo diễn chèo

Nguyễn Văn Cừ tuổi trẻ chí lớn (tác giả: Lê Thế Song, đạo diễn: NSND Tự Long, họa sĩ: NSƯT Đạt Tăng, âm nhạc: NSƯT Phạm Vương, biên đạo: NSƯT Thái Phương Ngọc) là tác phẩm sân khấu ca ngợi Nguyễn Văn Cừ - một tấm gương cộng sản mẫu mực.

Đây là vở chèo được đánh giá xuất sắc từ kịch bản, đạo diễn, mỹ thuật đến diễn xuất. Tuy nhiên, nét đẹp nhất của vở diễn này, đó là tinh thần và chất trữ tình được thể hiện vô cùng rõ nét và tinh tế. Hiếm thấy một vở sân khấu lấy đề tài lịch sử và đậm tính Đảng, rất Chính trị mà lại mềm mại, lãng mạn nhưng cũng không kém phần bi tráng như vở chèo này.

Phải nói đây là một cuộc “lột xác” của NSND Tự Long từ vị trí một nghệ sĩ hát chèo chuyển qua vai trò đạo diễn, bởi khán giả cũng như đồng nghiệp có mặt trong đêm diễn ra mắt đều ngạc nhiên bởi bàn tay đạo diễn của NSND Tự Long. Ngoài việc là một diễn viên hài được công chung biết đến thì Tự Long còn là một sĩ quan quân đội đeo quân hàm đại tá nên khi làm vở Nguyễn Văn Cừ tuổi trẻ chí lớn ta thấy được chất lính.

NSND Tự Long gây ngạc nhiên với vai trò đạo diễn chèo.

Từng là một diễn viên, lại nổi tiếng bởi diễn hài, bao quát được thị trường biểu diễn sân khấu và thị hiếu khán giả, nên Tự Long hiểu nhất khán giả muốn xem gì để lồng ghép tính Đảng vào trong vở diễn một cách hiệu quả nhất thì nên làm thế nào. Chính vì vậy, có những trường đoạn nặng tính tuyên truyền nhưng lại được thể hiện một cách nhẹ nhàng, dí dỏm, dễ nghe dễ hiểu, ví dụ như đoạn hai công nhân Mỏ biến chỉ thị của Đảng qua lời tuyên truyền của đồng chí Nguyễn Văn Cừ thành một trích đoạn hề chèo trong vở Lưu Bình Dương Lễ nhưng lời hát là kêu gọi đoàn kết chống Tây rất hay và ý nghĩa.

Là một nghệ sĩ chèo với giọng hát ngọt ngào và tình cảm, nên khi chuyển qua làm công việc đạo diễn, NSND Tự Long cũng rất chú ý và chắt chiu phần âm nhạc của vở diễn, vì thế, âm nhạc của vở chèo này cũng được coi là xuất sắc. Ngoài chất chèo đậm đặc thì sự kết hợp giữa chèo - quan họ - nhạc “mới” đã tạo ra những cảm xúc đặc biệt cho khán giả.

Những màn “mash-up” tạo nên một không gian âm nhạc vừa đậm đặc chất chèo cổ, mang dáng dấp văn hóa Kinh Bắc - quê hương đồng chí Nguyễn Văn Cừ mà còn có hơi thở đời sống hiện đại. Vì thế, âm nhạc trong vở chèo này đáp ứng được cả khán giả lớn tuổi nhưng vẫn có thể chinh phục được giới trẻ - những người mong muốn được tìm về những giá trị âm nhạc truyền thống nhưng bằng cách truyền tải hiện đại, hợp thời.

Một trích đoạn trong vở chèo ''Nguyễn Văn Cừ tuổi trẻ chí lớn''.

Ngoài ra, thiết kế mỹ thuật và trang phục của vở diễn cũng rất đẹp, nhất là nửa đầu vở diễn, một không gian làng quê Kinh Bắc hiện lên đẹp đến nao lòng với chiếc cổng làng đá ong, những cô thôn nữ áo tứ thân khoác nón ba tầm lảnh lót làn điệu dân ca quan họ, khiến một vùng Kinh Bắc như hiện lên trước mắt khán giả, tròn đầy những xúc cảm.

Bên cạnh đó, những cảnh như vùng Mỏ, nhà tù,… được NSND Tự Long sử dụng hệ thống bục bệ, ánh sáng cùng với màn hình LED để tạo những hiệu ứng đặc biệt làm tăng lên sức nặng của những thông điệp mà vở diễn muốn truyền tải đến người xem, như cảnh tra tấn tù nhân, cảnh toàn dân đoàn kết nắm tay nhau để đánh đuổi thực dân Pháp dưới lá cờ đỏ sao vàng và búa liềm,...

Nhiều người lo ngại rằng Tự Long mải diễn hài sẽ mai một đi cái chất chèo trong anh, nhưng thực tế khi anh “chạy sô” ở nhiều mảng khác nhau lại tích tụ được trong tư duy của Tự Long nhiều vốn sống và trải nghiệm rồi quay ngược trở lại bồi dưỡng cho chính khả năng làm đạo diễn.

Có thể nói, Nguyễn Văn Cừ tuổi trẻ chí lớn là tác phẩm hay nhất của NSND Tự Long với vai trò đạo diễn trong tất cả những vở anh đã làm từ trước đến nay. Một vở thuần chèo nhưng vẫn mang trong đó hơi thở của thời đại, một vở lịch sử nhưng được dàn dựng rất trữ tình, mượt mà, sâu sắc và tinh tế. Vở diễn xứng đáng là một trong những tác phẩm sân khấu hay nhất chào mừng Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII.

Việt Tùng
Ảnh: Lương Duy Tiến