NSƯT người Mường dám bỏ nghề, từng bị cô giáo chê 'hát như Tây hát chèo'

Gặp gỡ với múa rối

Sinh ra trong gia đình có truyền thống nghệ thuật có bố là nghệ sĩ múa và em gái hiện là giảng viên Học viện Múa Việt Nam nhưng Bạch Quốc Khanh lại chọn ngành Văn hóa du lịch tại Đại học Văn hóa Hà Nội. Tuy nhiên, niềm đam mê nghệ thuật truyền thống thôi thúc anh thi vào khoa Kịch hát dân tộc (Đại học Sân khấu & Điện ảnh) khi đang học năm thứ 3 tại Đại học Văn hóa.

"Cô giáo dạy thanh nhạc bảo Khanh giọng hợp với truyền thống hơn. Khanh nên tìm đến trường dạy nghệ thuật truyền thống sẽ phát triển tốt. Tôi đến gặp NGƯT Thanh Tuyết. Khi tôi hát thử, cô bảo: Ôi dồi ôi, mày hát như Tây hát chèo thế này không học được đâu. Tôi bảo: Cháu cảm nhận được giai điệu này và nghĩ cháu có thể cố gắng được. Tôi thử diễn xuất và múa, cô đều cho đạt, riêng phần hát phải tập nhiều", Bạch Quốc Khanh kể.

Với thành tích học tập xuất sắc, khi chưa tốt nghiệp Quốc Khanh đã được lãnh đạo Nhà hát Múa rối Thăng Long mời về. Đó là niềm vui vô bờ của cậu sinh viên người Mường. Nhưng sau niềm vui là thời gian đầy căng thẳng, khó khăn.

"Công việc vất vả, tôi phải cầm con rối nước hàng chục cân dưới nước trong buồng tối đen. Mỗi ngày, chúng tôi diễn 4-5 suất, cố gắng nuôi dưỡng ngọn lửa cảm xúc để vai diễn không đi vào lối mòn", anh chia sẻ.

NSƯT Bạch Quốc Khanh

Với sự khắt khe trong nghệ thuật, khi không tạo được nguồn cảm hứng mới, NSƯT Bạch Quốc Khanh xin nghỉ việc tại Nhà hát Múa rối Thăng Long. Anh có 6 năm làm nghệ sĩ tự do và học thêm đạo diễn sân khấu.

Trong thời gian làm nghệ sĩ tự do, Bạch Quốc Khanh tham gia hát dân ca, dàn dựng các chương trình về rối nước và sân khấu truyền thống. Nhưng quãng thời gian ấy cũng khiến anh trống trải: "Tôi thấy không thuộc về nơi nào cả. Đấy là cái giá của tự do. Khi anh em, bạn bè, đồng nghiệp ở nhà hát cũ làm việc, có nơi, có chốn, lúc đó mình giống như người đứng ngoài lề".

Năm 2012, khi Nhà hát Múa rối Thăng Long tham gia Liên hoan múa rối quốc tế tại Hà Nội với vở Hồ Nguyệt Cô hóa cáo, anh được mời tham gia thay thế NSƯT Thu Huyền. "Năm ấy, NSƯT Thu Huyền được chọn vào vai Hồ Nguyệt Cô, tuy nhiên thời gian tập luyện lại có bầu nên tôi được lựa chọn thay thế. Tôi mất 3 tháng tập luyện căng thẳng cùng các nghệ sĩ. Cuối cùng, thành quả ngọt ngào đến khi diễn vở, khán giả không hề biết người vào vai Hồ Nguyệt Cô lại là nam giới".

Vở diễn mang về huy chương Bạc cho Nhà hát Múa rối Thăng Long và đánh dấu sự trở lại của anh trên vai trò nghệ sĩ múa rối. Sau 6 năm tìm tòi, trải nghiệm bên ngoài, Bạch Quốc Khanh nhận ra Nhà hát Múa rối Thăng Long chính là "bến đỗ" cuộc đời.

"Sau liên hoan đó, tôi quyết định quay trở lại làm việc tại Nhà hát Múa rối Thăng Long. Khi quay lại, tôi phải làm lại từ đầu, từ vai phụ làm con cá, một cảnh làm anh lính chạy qua sân khấu không thoại câu nào. Ngày đầu tiên đi làm, tôi xuống nước, ngã, ướt hết trong lẫn ngoài. Tôi thay bộ quần áo, sau đó tiếp tục xuống nước tập. Chính quãng thời gian 6 năm bỏ nghề đã giúp tôi kiên nhẫn, có đủ cảm xúc đối mặt với tất cả, chấp nhận làm lại từ đầu", anh kể.

Cống hiến hết mình cho nghệ thuật

Từ sự trở lại này, anh tiếp tục gặt hái thêm nhiều thành công, trong đó, với vở diễn Công chúa tóc mây tại Liên hoan sân khấu múa rối quốc tế năm 2018, anh đã giúp nhà hát giành huy chương Bạc, còn cá nhân được trao giải Đạo diễn xuất sắc nhất cùng đạo diễn NSƯT Phương Nhi.

Theo NSƯT Bạch Quốc Khanh, người nghệ sĩ múa rối nước cần nhiều yếu tố. "Hàng ngày, chúng tôi làm việc quần quật từ 3h chiều đến 10h đêm, phục vụ khán giả 4-5 suất diễn. Lao động thường xuyên, liên tục nhưng điều quan trọng là người nghệ sĩ phải giữ được cảm xúc.

Khi bắt tay vào vở diễn mới, ngoài sử dụng cách làm của tiền nhân cần có sự sáng tạo cá nhân. Các nghệ sĩ cần đưa ra đề tài mới, gần gũi với cuộc sống", anh bộc bạch.

Sau nhiều trải nghiệm, NSƯT Bạch Quốc Khanh nhận thấy khán giả quốc tế rất yêu thích nghệ thuật múa rối nước Việt Nam. "Chỉ có văn hóa truyền thống mới tạo nên bản sắc và đặc điểm riêng của dân tộc, đất nước", anh khẳng định.

NSƯT Bạch Quốc Khanh tâm sự về quãng thời gian bỏ nghề:

Minh Phi (tổng hợp)