NSƯT Thanh Tú của Sao tháng Tám: 'Tôi hạnh phúc vì phim chiếu dịp 2/9'

Chia sẻ với Người Đưa Tin, NSƯT Thanh Tú cho biết: "Cứ dịp Cách mạng tháng Tám và Quốc kháng 2/9 là tôi thường được các bạn trẻ hỏi về bộ phim Sao tháng Tám. Cứ đến những ngày này là tôi lại xúc động bồi hồi nhớ về bộ phim này. Tôi hạnh phúc vì phim chiếu dịp 2/9. Có lẽ, "cái bóng" của cô Nhu quá lớn nên sau đó gần 20 năm tôi không "dám" làm phim nữa. Sau này, được đồng nghiệp, anh em động viên tôi mới làm phim lại nhưng là các vai cá tính, ghê gớm chứ không phải làm phim như thời trẻ".

Tạo hình nhân vật chị Nhu trong phim Sao tháng Tám.

Ít ai biết rằng, NSƯT Thanh Tú sinh ra trong một gia đình trí thức nhưng không phải "con nhà nòi" trong nghệ thuật. Bà là con thứ hai trong một gia đình có 8 anh chị em, cha bà nguyên là Thứ trưởng Bộ Xây dựng.

Năm 9 tuổi, bà được gửi đi học tại Trung Quốc trong chương trình dành cho con em cán bộ cấp cao. Trở về nước, NSƯT Thanh Tú học ở trường THPT Chu Văn An, sau đó đi học Đại học Kiến trúc. Đang học trường Kiến trúc, bà bỏ đi sang thi vào Đoàn văn công Hà Nội.

Từ năm 1960 đến 1964, NSƯT Thanh Tú theo học và tốt nghiệp tại tốt nghiệp Trường Sân khấu Hà Nội (nay là Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội). Bà trở thành một diễn viên kịch, từng thành công với những vai diễn như: Hương Giang trong vở Tiền tuyến gọi do đạo diễn Trần Hoạt dàn dựng, Tanhia trong vở kịch cùng tên, đạt kỉ lục với hơn 1200 suất diễn; quận chúa Minfo trong Âm mưu và tình yêu, đây cũng là vở diễn thành công nhất của bà.

Năm 1966, NSƯT Thanh Tú đóng bộ phim đầu tiên với vai Thảo trong bộ phim Biển lửa của đạo diễn Phạm Kỳ Nam. Bà kết hôn với đạo diễn Phạm Kỳ Nam trong năm đó. Năm 1969, bà tiếp tục thể hiện vai cô diễn viên Hương Giang trong bộ phim chuyển thể từ vở kịch cùng tên Tiền tuyến gọi, do nghệ sĩ Phạm Kỳ Nam đạo diễn.

Sau đó, NSƯT Thanh Tú tiếp tục vào vai mẹ bé Hà trong phim Em bé Hà Nội (1974), vai chị Hảo trong Vùng trời (1975). Năm 1976, bà giành được thành công lớn với vai Nhu trong bộ phim Sao tháng Tám của đạo diễn Trần Đắc. Với vai diễn này, bà đã giành giải Nữ diễn viên xuất sắc nhất ở Liên hoan phim Việt Nam lần thứ IV năm 1977, được Ủy ban phụ nữ toàn Liên bang Xô Viết trao giải đặc biệt khi dự Liên hoan phim Moskva. Sau thành công quá lớn của vai Nhu, NSƯT Thanh Tú từ chối tham gia các dự án điện ảnh khác cho đến năm 1984.

Cùng với các nghệ sĩ, đạo diễn Ngọc Quỳnh, Ngô Mạnh Lân, Phương Thanh, Hải Ninh, Trà Giang, Nguyễn Hồng Sến, Trần Vũ, Bùi Đình Hạc, Bạch Diệp, Lâm Tới, bà có tên trong Bách khoa toàn thư của điện ảnh Liên Xô.

Nghệ sĩ Thanh Tú đã bước vào tuổi 78.

Bà kể về bộ phim đáng nhớ của cuộc đời: "Tôi đến với vai diễn Nhu là một cái duyên. Ban đầu, tôi định đến thử vai chị Dậu trong bộ phim Tắt đèn, phim được viết kịch bản từ truyện của nhà văn Ngô Tất Tố. Nhưng khi đó, ông Phạm Văn Khoa không chọn tôi cho phim Chị Dậu nhưng ông Trần Đắc... chọn luôn tôi vào vai chị Nhu trong phim Sao tháng Tám.

Bộ phim Sao tháng Tám là bộ phim dài 2 tập lần đầu tiên lên màn ảnh rộng, là bộ phim tái hiện lại Cách mạng tháng Tám với nạn đói năm 1945. Nhân vật tôi đóng là một nữ cán bộ cách mạng hóa thân nhiều người: lúc là nông dân, lúc là công nhân, lúc là tiểu thư, lúc là phụ nữ tư sản, lúc là nhà sư... Để vào vai diễn hóa thân nhiều số phận như thế không phải là đơn giản. Tôi đã phải cố gắng để thể hiện nhân vật Nhu, vì lúc đó, tôi còn trẻ, tôi mới vào nghề chứ chưa có kinh nghiệm. Nhưng tôi cứ chân thật mà vào vai thôi, chứ không có kỹ thuật gì nhiều".

"Hồi đó còn trẻ mà được nhận vào vai chính nên tôi cũng lo nhưng luôn tự nhủ, mình hãy làm hết sức mình. Không ngờ, phim cũng được đón nhận và khán giả cũng yêu thích. Tôi cũng cố gắng quan sát xem ở ngoài đời sống, nhà sư họ thế nào, người công nhân họ giao tiếp ra sao để đưa vào phim. Với một người trẻ như tôi hồi đó mà có một vai "màu sắc" như này là khó nhưng lại đáng quý vì có cơ hội thể hiện mình. Tôi xuất thân từ diễn viên sân khấu nhưng vai diễn Nhu trong phim Sao tháng Tám đã đưa tôi bước lên tới đỉnh cao nhất.

Hồi đó, ngoài tôi ra, có người giới thiệu cho đạo diễn Trần Đắc chị Trà Giang, chị Đoàn Lê đóng… nhưng đạo diễn Trần Đắc khăng khăng phải mời Thanh Tú. Cũng may là đạo diễn tin tưởng vào khả năng của tôi nên mới có một cô Nhu của Sau tháng Tám" - nghệ sĩ Thanh Tú tâm sự.

Các nghệ sĩ: Thanh Tú, Hoàng Cúc, Trà Giang trong một lần gặp mặt.

NSƯT Thanh Tú cho biết, nhiều người hỏi bà, có phải sau phim Sao tháng Tám, cuộc đời bà "sang trang" với cát -xê tăng cao nổi tiếng hơn không? Bà cho hay: "Đúng là tôi có nổi tiếng hơn thật. Hồi đó đi đâu, người ta cũng nhắc đến vai Nhu. Ngày đó còn trẻ nên tôi làm việc hăng say lắm, ngày đi đóng phim, tối lên sân khấu diễn rồi thi thoảng lại có gặp gỡ, nói chuyện với khán giả. Cát -xê hồi đó là 100 nghìn, là cao đấy. Tôi "say" nghề đến nỗi có lần phải đi cấp cứu nhưng khỏi lại làm việc. Bố mẹ có xót con nhưng cũng chỉ động viên tôi chứ không ngăn cản tôi. Mỗi lần nhắc Sao tháng Tám tôi lại xúc động mạnh vì đó là thanh xuân của tôi. Bạn diễn của tôi đã mất gần hết, đạo diễn NSND Trần Đắc, nghệ sĩ Đức Hoàn giờ cũng đã thành người thiên cổ. Chỉ còn lại Thanh Hiền, Dũng Nhi... Chúng tôi cũng thi thoảng gặp nhau".

Hai nghệ sĩ Thanh Tú và Thanh Quý vẫn thường xuyên gặp nhau.

Có một thực tế là sau hào quang của phim Sao tháng tám, NSƯT Thanh Tú dường như không mặn mà với phim ảnh nữa, bà cho hay: "Tôi đã đạt đến đỉnh cao của nghề diễn, nếu cứ tham lam sẽ không giữ được "lộc" của nghề diễn nên nhiều năm, tôi từ chối làm phim. Tôi nghĩ, cô Nhu đã mang lại cho tôi nhiều thứ, vì thế, tôi muốn nghỉ ngơi. Tôi chuyển sang học đạo diễn và đi giảng dạy ở Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh, mãi sau này tôi mới đóng phim như: Bà nội không ăn Piazza, Lời thú tội của Eva... và một số nhân vật trên sân khấu mà các sinh viên trẻ mời".

Những lúc rảnh rỗi, bà thường gặp những người bạn cũng như nghệ sĩ Thanh Quý, nhà viết kịch Trịnh Thanh Nhã để hàn huyên, nói chuyện.

Hiện tại, vào tuổi 78, nghệ sĩ Thanh Tú có một cuộc sống an yên bên con cháu. Bà có hai người con, người con trai cả định cư ở Pháp, hiện tại bà đang sống cùng cô con gái thứ 2. Sau những lận đận từ 2 cuộc hôn nhân, bà bảo: "Giờ bình yên trong tâm hồn là vui nhất".

Đinh Lạc Thành