Nữ tỉ phú Việt thắng kiện nhà thầu Trung Quốc hơn 2.000 tỉ

TAND TP Hà Nội vừa có quyết định về việc hủy hoàn toàn phán quyết trọng tài ngày 10-4-2019 của Hội đồng Trọng tài buộc Công ty Thủy điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh (VSH) phải bồi thường số tiền hơn 2.163 tỉ đồng cho tổ hợp nhà thầu gồm Viện thiết kế Hydro China Huadong và Công ty TNHH Cục Đường sắt số 18 Trung Quốc.

Tuy nhiên, việc Thủy điện Vĩnh Sơn Sông Hinh thắng kiện hoàn toàn do quyết tâm và nỗ lực từ bà Nguyễn Thị Mai Thanh, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Cơ điện lạnh (REE), xứng đáng được xem là một phụ nữ đầy mạnh mẽ, với khả năng quyết đoán và tầm nhìn xa.

Theo đó, REE mua cổ phần Công ty Thủy điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh đúng vào thời điểm công ty này đang vướng vụ kiện tụng với một công ty Trung Quốc liên quan đến vấn đề thi công tại Nhà máy thủy điện Thượng Kon Tum (TKT).

Nguyên nhân nhà thầu Trung Quốc không thực hiện đúng tiến độ thi công như đã cam kết, buộc Công ty Thủy điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh phải đình chỉ hợp đồng và tịch thu khoản bảo lãnh.

Dự án đã được tiến hành khởi công từ năm 2009 nhưng do chậm tiến độ, đã đội vốn từ giá trị đầu tư ban đầu là 5.744 tỉ đồng, đến năm 2015 điều chỉnh lên đến 7.408 tỉ đồng.

Nhưng sau đó phía đối tác Trung Quốc dừng công việc do cho rằng chủ đầu tư không thực hiện nghĩa vụ thanh toán, còn Công ty Thủy điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh ngược lại cho rằng nhà thầu vi phạm nghiêm trọng hợp đồng do chậm trễ thi công.

Sau đó, nhà thầu Trung Quốc kiện VSH lên Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) và tháng 4-2019 được VIAC tuyên thắng kiện, buộc VSH phải thanh toán và bồi thường 2.163 tỉ đồng.

Đáng chú ý, trong khi nhà thầu Trung Quốc có chiến lược khởi kiện bài bản thì VSH tỏ ra khá lúng túng dẫn đến phát sinh chi phí pháp lý rất lớn. Tại thời điểm này, Tổng công ty Đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) đang là cổ đông lớn tại Công ty Thủy điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh.

Và vì vướng vụ kiện tụng của Nhà máy thủy điện Thượng Kon Tum nên SCIC đã thoái hết vốn tại Công ty Thủy điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh cho REE. Để sở hữu 21,01% tại công ty này, REE đã bỏ ra gần 700 tỉ đồng, trở thành cổ đông lớn thứ hai sau EVN Genco 3, đồng thời chịu trách nhiệm giải quyết luôn vụ kiện tụng tại Nhà máy thủy điện Thượng Kon Tum.

Khi đó bà Mai Thanh cho biết: “Phía Trung Quốc có khả năng thắng kiện khá cao nhưng REE cũng quyết tâm không chịu thua vì đã tìm ra được các chứng cứ mới để lập luận nhà thầu này đã có những vi phạm pháp luật khi đầu tư tại Việt Nam”.

Thực tế có lý do để bà Mai Thanh chấp nhận đầu tư vào VSH cho dù đương đầu với khó khăn với kết quả vụ kiện chưa biết ra sao và có khả năng ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh VSH.

Theo bà Mai Thanh, các nhà máy điện của VSH hoạt động khá hiệu quả, với tổng công suất 136 MW nhưng sản lượng sản xuất điện đạt từ 700 triệu đến 1 tỉ KWh/năm. Mục tiêu mua cổ phần tại VSH, REE còn nhắm đến Nhà máy thủy điện Thượng Kon Tum, công trình thủy điện cấp 1 với công suất 220 MW, khi đưa vào sử dụng, có thể sản xuất ra sản lượng điện bình quân là 1,094 tỉ KWh/năm.

Một điểm đặc biệt khác của Nhà máy thủy điện Thượng Kon Tum là tính hiệu quả về mặt sản xuất. Bởi nếu như các nhà máy thủy điện khác mất đến 2-3 m3 hay thậm chí Thủy điện Thác Mơ sử dụng 10 m3 nước để sản xuất ra 1 kWh điện thì Nhà máy thủy điện Thượng Kon Tum có địa hình với độ dốc lớn nên chỉ cần 1 m3 nước.

Phương Minh