Nức thơm bánh đa làng Chòm

Làng Chòm, nay thuộc phường Đông Tiến, tỉnh Thanh Hóa

Theo các cụ cao niên của làng, ngay từ thời xa xưa khi cỏ cây còn rậm rạp, dọc theo triền sông Chu đất đai màu mỡ thuận lợi cho việc trồng trọt, vì vậy một nhóm người từ phương Bắc đã ở lại sinh sống thành một chòm. Rồi mỗi ngày, theo dòng chảy của thời gian dân cư thêm đông đúc và nghề làm bánh đa cũng phát triển theo sự sinh sôi ấy. Cứ thế, nghề thêm hưng vượng, dân số sinh sôi nảy nở, từ chòm lên xóm, lên làng như ngày nay. Dù tên gọi đã thay đổi theo thời gian, đất đai, con người cũng nhiều đổi khác, thế nhưng người dân nơi đây vẫn yêu, vẫn thương và gìn giữ mảnh hồn làng bằng cái tên làng Chòm như từ thuở lập địa.

Đến làng Chòm không khó để tìm được những hộ gia đình có truyền thống làm bánh đa từ nhiều đời nay. Không chỉ là nghề kiếm kế sinh nhai, với họ, làm bánh đa còn là cách để giữ gìn mảnh hồn làng, giữ gìn nghề truyền thống lâu đời của ông cha. Nói đến nghề bánh đa ở Việt Nam thì có nhiều, nhưng bánh đa ở đây lại có những nét riêng, độc đáo mà không nơi nào có được.

Theo chị Phùng Thị Thu – Chủ cơ sở sản xuất Bánh đa Quang Thu, phường Đông Tiến, để làm nên những chiếc bánh đa thơm giòn, gia đình chị bắt đầu làm từ 3h sáng và miệt mài làm bánh đến 2h chiều, mỗi ngày sẽ tráng được từ 1000 đến 1200 cái bánh và bánh được vận chuyển đi khắp mọi miền đất nước. Hầu như các đơn hàng bánh đa đã được đặt trước, nên sẽ không có số lượng bánh dư sau mỗi ngày làm hàng. Các công đoạn làm bánh rất tỉ mỉ, cẩn thận từ chọn gạo, chọn vừng, tráng bánh và xếp bánh một cách tỉ mỉ, sạch sẽ và cẩn thận.

Những công đoạn này được thực hiện nhịp nhàng, trong gia đình mỗi người một việc. Tráng bánh đa rất vất vả, khó nhọc vì phải nhanh mắt, nhanh tay. Người phụ nữ làng Chòm thạo nghề, mỗi ngày có thể tráng được cả nghìn chiếc bánh. Xưa tráng bánh thường đun bằng củi, giờ thì đun bằng than, rồi bằng điện vừa nhanh vừa tiện, năng suất hơn nhiều, nhưng cần phải biết điều tiết độ nóng để bánh chín tới không non quá hoặc già quá. Và chỉ những người có kinh nghiệm mới có thể làm được điều này. Vợ tráng bánh đến đâu, chồng và con lo việc phơi bánh đến đó. Công việc phơi bánh cũng vất vả, nặng nhọc không kém bởi người phơi bánh phải nhớ từng trành, từng khu vực để mà trở cho bánh khô đều, sau đó ép cho bánh thành chồng để cất trữ... Chỉ cần xem họ tráng bánh cũng đủ biết cái gian truân, vất vả của nghề. Qua mỗi chiếc bánh đa, người dân làng Chòm như muốn gửi gắm cái tâm, cái tình của mình trong đó.

Những người phụ nữ khéo léo tráng bánh đa tại làng Chòm

Với những người làm nghề nơi đây, họ chỉ mong những ngày trời trong, mây trắng, nắng to bởi ở làng này hầu như mọi không gian đều được dành cho việc phơi bánh. Bánh phơi trên giàn trước nhà, trước ngõ, phơi trên mái ngói, phơi trên nóc nhà cao tầng... Ngày nắng đẹp, đứng từ trên cao nhìn xuống làng Chòm sẽ thấy bạt ngàn những vòng tròn, đi dưới giàn phơi nhìn lên dường như chỉ là những khe với các hình giao thoa kết nối rộng dài vô tận.

Bánh đa làng Chòm nổi tiếng được vận chuyển và phân phối khắp mọi miền đất nước

Theo thời gian, bánh đa làng Chòm theo du khách, theo thương lái và theo cả những người con quê hương đi khắp muôn nơi trên mọi miền Tổ quốc. Hương vị của mỗi chiếc bánh đa là hương vị của quê hương, xứ sở, là công sức của ông cha đã hun đúc bao đời và cứ thế, sẽ mãi trường tồn theo thời gian.

Phương Liên