OCOP mật ong: Từ chuẩn hóa sản xuất đến mở rộng thị trường

Mô hình nuôi ong tại Trung tâm Nghiên cứu Ong và Nuôi ong nhiệt đới. (Ảnh: Học viện Nông nghiệp Việt Nam).

Đổi mới kỹ thuật, nâng chuẩn chất lượng sản phẩm

Trung tâm Nghiên cứu ong và Nuôi ong nhiệt đới (Học viện Nông nghiệp Việt Nam) hiện triển khai nhiều khóa tập huấn tại các địa phương, đồng thời nghiên cứu, chuyển giao công nghệ nuôi ong, ứng dụng quản lý và truy xuất nguồn gốc nhằm bảo đảm chất lượng sản phẩm.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Hồng Thái, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu ong và Nuôi ong nhiệt đới tại khóa tập huấn ở Ninh Bình.

Trung tâm vừa tổ chức khóa tập huấn tại Ninh Bình vào những ngày cuối tháng 8 vừa qua cho các chủ thể OCOP mật ong đến từ các tỉnh Hưng Yên, Ninh Bình, thành phố Hà Nội và Hải Phòng.

Chương trình tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật nuôi ong hiện đại, sử dụng thùng kế để đàn ong phát triển tối ưu, chăm sóc theo từng giai đoạn, tạo ong chúa, phòng bệnh và khai thác mật chất lượng cao.

Các tỉnh Hưng Yên, Ninh Bình, thành phố Hà Nội và Hải Phòng là những địa phương, thị trường giàu tiềm năng phát triển sản phẩm truyền thống và tiêu thụ, đặc sản đặc trưng gắn với địa danh.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Hồng Thái, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu ong và Nuôi ong nhiệt đới cho biết: “Mật ong là sản phẩm giàu giá trị dinh dưỡng và dược liệu, nhưng đóng góp quan trọng hơn của loài ong chính là quá trình thụ phấn, giúp duy trì năng suất cây trồng, bảo vệ đa dạng sinh học và an ninh lương thực bền vững”.

Việc phát triển sản phẩm mật ong OCOP vì thế không chỉ dừng ở kinh tế mà còn mang ý nghĩa bảo vệ môi trường, gìn giữ hệ sinh thái và nâng cao đời sống nông thôn. Ninh Bình được lựa chọn làm mô hình điểm chuyển đổi từ nuôi ong thùng đơn sang thùng kế, chứng minh hiệu quả trong nâng năng suất và chất lượng.

Ông Trần Văn Chính, cán bộ nghiệp vụ, phụ trách chương trình OCOP, Văn phòng Điều phối nông thôn mới tỉnh Ninh Bình hướng dẫn hộ nuôi ong mật thủ tục OCOP.

Trong chương trình tập huấn tại Ninh Bình, ông Trần Văn Chính, cán bộ nghiệp vụ, phụ trách chương trình OCOP, Văn phòng Điều phối nông thôn mới tỉnh Ninh Bình cho biết: Chính quyền địa phương cũng đồng hành, hướng dẫn cho người nuôi ong mật thủ tục OCOP, hỗ trợ quảng bá đa kênh, kết nối tiêu thụ qua hội chợ, siêu thị, du lịch sinh thái và cả các nền tảng thương mại điện tử, tạo điều kiện để sản phẩm OCOP vươn xa và chuyên nghiệp hơn.

Tập huấn cho các chủ thể OCOP mật ong đến từ các tỉnh Hưng Yên, Ninh Bình, thành phố Hà Nội và Hải Phòng.

Kết nối thị trường, mở rộng tiêu thụ bền vững

Các vùng sản xuất cây ăn quả, hoa màu và cây lâm nghiệp tại nhiều địa phương phía bắc, Đồng bằng sông Cửu Long, Tây Nguyên… đang tạo điều kiện thuận lợi cho nghề nuôi ong phát triển. Tuy nhiên, theo các nhà khoa học nông nghiệp, ngành nuôi ong Việt Nam hiện gặp nhiều thách thức do biến đổi khí hậu, dịch bệnh và phương thức sản xuất còn lạc hậu.

Trong bối cảnh đó, việc áp dụng các quy trình nuôi ong hiện đại trở nên cấp thiết. Theo Trung tâm Khuyến nông quốc gia (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cả nước hiện có khoảng 1,5 triệu đàn ong với hơn 34.000 hộ nuôi, sản lượng dao động 50.000 đến 60.000 tấn mỗi năm, trong đó hơn 90% phục vụ xuất khẩu. Nhu cầu tiêu thụ mật ong và các sản phẩm từ ong ngày càng tăng nhờ xu hướng ưa chuộng sản phẩm tự nhiên, hữu cơ và tốt cho sức khỏe.

Chuyên gia tư vấn, Tiến sĩ Trần Thị Thu Hương (Học viện Nông nghiệp Việt Nam) cho rằng, hợp tác xã nuôi ong giữ vai trò then chốt trong chuyển giao kỹ thuật, liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm.

Chuyên gia tư vấn, Tiến sĩ Trần Thị Thu Hương (Học viện Nông nghiệp Việt Nam) chia sẻ ứng dụng công nghệ phát triển sản phẩm mật ong gắn với tiêu chuẩn OCOP.

Các khóa tập huấn hướng dẫn chuẩn hóa sản phẩm theo ba nhóm tiêu chí: chất lượng, chứng nhận và công bố chất lượng, bao bì nhãn mác; đồng thời phổ biến ứng dụng công nghệ, trong đó có AI (ChatGPT) để hỗ trợ người nuôi ong tiếp cận kiến thức mới…

Đồng hành với các hộ nuôi ong, Tiến sĩ Đặng Quý Nhân, Phó trưởng phòng quản lý OCOP và du lịch nông thôn, Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương chia sẻ kinh nghiệm đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP, tổ chức quản trị sản xuất và quản lý chất lượng, đồng thời hướng dẫn sử dụng phần mềm đánh giá để nâng cao năng lực cho các chủ thể.

Chương trình tập huấn mật ong OCOP không chỉ nâng chuẩn chất lượng, truy xuất nguồn gốc và gia tăng giá trị sản phẩm, mà còn góp phần bảo vệ môi trường, tạo việc làm và cải thiện đời sống nông thôn.

Tiến sĩ Đặng Quý Nhân, Phó trưởng phòng quản lý OCOP và du lịch nông thôn, Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương chia sẻ kinh nghiệm đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP.

Để chương trình OCOP thật sự lan tỏa, các địa phương đang đổi mới tổ chức sản xuất, khuyến khích hợp tác xã, doanh nghiệp và người dân phát triển nông nghiệp hàng hóa quy mô lớn. Những buổi tập huấn giúp các chủ thể OCOP tích lũy kiến thức, kinh nghiệm và kết nối, từ đó cùng xây dựng hệ sinh thái mật ong OCOP phát triển bền vững, gắn với trách nhiệm xã hội và bảo vệ môi trường.

Chương trình tập huấn hướng đến mục tiêu chuẩn hóa sản phẩm OCOP, áp dụng truy xuất nguồn gốc, mở rộng thị trường và hình thành các sản phẩm OCOP cấp quốc gia.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Hồng Thái, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu ong và Nuôi ong nhiệt đới nhấn mạnh tới kỳ vọng: Chuỗi các hoạt động tập huấn này mang lại bốn giá trị “tốt hơn” cho cộng đồng.

Đó là: Sản xuất tốt hơn với quy trình khoa học, công nghệ hiện đại; Dinh dưỡng tốt hơn với sản phẩm sạch, nguyên chất, bảo đảm sức khỏe người tiêu dùng; Môi trường tốt hơn thông qua cân bằng hệ sinh thái tự nhiên; Cuộc sống tốt hơn khi người dân nông thôn có thu nhập ổn định và cơ hội việc làm tăng lên…

Các chuyên gia, nhà khoa học, đại diện các hộ nuôi ong, hợp tác xã tại khóa tập huấn ở Ninh Bình vào những ngày cuối tháng 8.

HIỆP ĐỨC