Ổn định lãi suất để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng

Chia sẻ lợi nhuận để hỗ trợ doanh nghiệp

Giảm mặt bằng lãi suất cho vay nhằm tháo gỡ khó khăn cho khách hàng, hỗ trợ người dân, doanh nghiệp có điều kiện phát triển sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng là mục tiêu trọng điểm mà Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam từ đầu năm. Tuy nhiên, thời gian qua, một số NHTM tự ý điều chỉnh tăng lãi suất huy động là yếu tố tác động làm tăng lãi suất cho vay.

Để chấn chỉnh tình trạng đó, Thủ tướng Chính phủ đã có Công điện số 19/CĐ-TTg ngày 24-2-2025 gửi Thống đốc NHNN Việt Nam về việc tăng cường thực hiện các giải pháp giảm lãi suất. Sau khi công điện được ban hành, NHNN Việt Nam đã có văn bản chỉ đạo các NHTM, tổ chức tín dụng phải quyết liệt triển khai các giải pháp ổn định lãi suất tiền gửi; tổ chức thực hiện nghiêm việc tiếp tục tiết giảm chi phí hoạt động, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, đơn giản hóa thủ tục và các biện pháp khác để phấn đấu giảm lãi suất cho vay; sẵn sàng chia sẻ một phần lợi nhuận nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, người dân tiếp cận nguồn vốn tín dụng, thúc đẩy phát triển sản xuất, kinh doanh.

Khách hàng giao dịch tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công Thương Việt Nam. Ảnh: THU NHỊ

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, NHNN Việt Nam và hệ thống ngân hàng đã chủ động giảm lãi suất tiền gửi, minh bạch lãi suất cho vay nhằm giảm bớt khó khăn, tăng khả năng tiếp cận nguồn vốn của người dân, doanh nghiệp. Hiện nay, trên thị trường ngân hàng, nhóm các NHTM nhà nước thực hiện nghiêm túc duy trì ổn định mức lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng từ 4,6% đến 4,7%. Tuy nhiên, vẫn còn NHTM cổ phần đang áp dụng lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng ở mức trên 6%. Trong các hợp đồng tín dụng, mức lãi cho vay mà khách hàng phải trả hằng tháng được dựa trên lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng cộng với biên độ dao động khoảng 3-3,5%.

Đánh giá về tác động của việc tăng lãi suất tiền gửi, chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Trí Hiếu cho rằng: “Thông thường, lãi suất tiền gửi và lãi suất cho vay có mức chênh lệch khoảng 3%. Mức chênh lệch đó chính là phần thu nhập của ngân hàng. Do đó, khi lãi suất tiền gửi tăng cao thì tất nhiên lãi suất cho vay sẽ tăng tương ứng”.

Trao đổi với phóng viên, chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Minh Phong cho biết, việc Thủ tướng Chính phủ có chỉ đạo kịp thời dừng cuộc đua lãi suất tiền gửi là hợp lý để tránh tình trạng các NHTM đua nhau tăng lãi suất, khiến lãi suất đầu ra tăng cao, gây khó khăn cho doanh nghiệp trong tiếp cận vốn. Lãi suất cho vay hiện nay còn cao, Chính phủ và NHNN Việt Nam nên có biện pháp khuyến khích các NHTM quy định tỷ lệ một số gói cho vay ưu đãi ở mức thấp nào đó trong tổng gói tín dụng mà ngân hàng đưa ra thị trường.

Bảo đảm quyền lợi cho người gửi tiền

Các chuyên gia kinh tế dự báo, lạm phát tại Việt Nam trong năm 2025 sẽ được kiểm soát ở mức hợp lý, dao động trong mức 3,5-4,5%. Tuy nhiên, trong trường hợp lạm phát ở mức 4,5% mà lãi suất tiền gửi chỉ nhỉnh hơn một chút thì rõ ràng là người gửi tiền không có lợi. TS Nguyễn Trí Hiếu nhận xét: “Khi người dân gửi tiền tại ngân hàng mà mức lợi nhuận dưới 0,5% là quá thấp. Nếu có kênh đầu tư sinh lời mang lại lợi nhuận kỳ vọng cao hơn như đầu tư vào vàng, bất động sản, chứng khoán... thì nhiều người có thể rút tiền gửi khỏi ngân hàng. Khi đó doanh nghiệp lại càng khó vay vốn do ngân hàng không đủ vốn cung ứng. Do vậy, đây thực sự là bài toán khó khi ngân hàng vừa muốn cho doanh nghiệp vay vốn với lãi suất thấp, vừa phải bảo đảm trả phần lợi nhuận phù hợp cho người gửi tiền”.

Khách hàng giao dịch tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam. Ảnh: VĂN THANH

Cũng theo TS Nguyễn Trí Hiếu, Việt Nam là nền kinh tế có độ mở lớn nên sẽ chịu nhiều tác động từ kinh tế thế giới. Trong nước, thị trường bất động sản trầm lắng, thị trường vàng sôi động theo giá vàng thế giới, thị trường chứng khoán biến động khôn lường... Do vậy, chúng ta cần có những giải pháp linh hoạt, phù hợp, thích ứng với sự biến động của kinh tế thế giới nhằm hướng tới mục tiêu tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước (GDP) năm 2025 ở mức 8% trở lên. Về mặt vĩ mô, có hai mục tiêu lớn đó là bảo đảm phát triển kinh tế và ổn định đồng tiền. Trong đó, chú ý việc đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế thông qua thúc đẩy tín dụng (dự kiến năm 2025 ở mức 16%) với mức lãi suất cho vay thấp hỗ trợ doanh nghiệp nhưng phải đi cùng kiểm soát lạm phát ở mức phù hợp.

TS Nguyễn Minh Phong lưu ý, hiện nay Chính phủ đã có những chỉ đạo linh hoạt, thích ứng, tạo điều kiện cho doanh nghiệp vay vốn. Với vai trò quản lý trực tiếp, NHNN Việt Nam phải điều chỉnh các NHTM tiếp tục tiết giảm chi phí hoạt động để hạ lãi suất cho vay chứ không chỉ hạ lãi suất tiền gửi. Trong bối cảnh hiện nay, cần hướng tới hài hòa lợi ích, tập trung nhiều hơn vào sự đồng hành của ngân hàng với doanh nghiệp.

Để thúc đẩy mạnh mẽ nền kinh tế, hướng tới bảo đảm mục tiêu tăng trưởng GDP từ 8% trở lên năm 2025 và tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo, đòi hỏi NHNN Việt Nam phải có sự chỉ đạo quyết liệt, giải pháp điều hành khoa học, rõ ràng để giữ ổn định lãi suất, hướng luồng vốn tín dụng đến với đúng người, đúng nơi, đúng thời điểm. Để nâng cao chất lượng của tín dụng thì hoạt động cho vay cần tập trung vào các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên, các động lực tăng trưởng kinh tế và các động lực tăng trưởng mới (chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, công nghệ và đổi mới sáng tạo,...). Bên cạnh đó, chúng ta cũng không quên việc kiểm soát chặt chẽ tín dụng đối với những lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro nhằm hạn chế tối đa tình trạng nợ xấu, bảo đảm hoạt động tín dụng an toàn, hiệu quả.

NGUYỄN ANH VIỆT