Ông Trump bất ngờ đổi tên núi cao nhất Bắc Mỹ về trước thời Obama
Động thái này có thể sẽ vấp phải sự phản đối ở Alaska, nơi tên gọi của người bản địa Alaska từ lâu đã gắn liền với ngọn núi cao nhất lục địa này.
Núi Denali ở Alaska cao 6.190 m. Ảnh: New York Times.
Tổng thống Donald Trump đã ban hành một sắc lệnh hành pháp hôm 20/1 kêu gọi đổi tên đỉnh núi cao nhất Bắc Mỹ - Denali ở Alaska - thành Núi McKinley, khơi lại một ý tưởng mà ông đã đưa ra nhiều năm trước và bị Thượng nghị sĩ cấp cao của đảng Cộng hòa Alaska chỉ trích, theo New York Times.
Sắc lệnh này được đưa ra vài giờ sau khi ông Trump nhậm chức tổng thống Mỹ lần thứ hai hôm 20/1. Tân tổng thống cho biết ông có kế hoạch "khôi phục tên tuổi của một tổng thống vĩ đại, William McKinley, cho Núi McKinley. Tổng thống McKinley đã làm cho đất nước chúng ta trở nên rất giàu có thông qua thuế quan và bằng tài năng của mình".
Thượng nghị sĩ Mỹ Lisa Murkowski ra tuyên bố nhấn mạnh bà hoàn toàn không đồng tình với việc Trump muốn đổi tên Denali.
"Ngọn núi cao nhất của đất nước chúng ta, được gọi là Denali trong hàng nghìn năm, phải tiếp tục mang cái tên chính đáng do người Koyukon Athabascans của Alaska, những người đã quản lý vùng đất này từ thời xa xưa, đặt cho", bà cho biết.
Theo Cơ quan Công viên Quốc gia, một người tìm kiếm vàng vào năm 1896 đã đặt tên cho đỉnh núi là "Núi McKinley" theo tên William McKinley, người được bầu làm tổng thống vào năm đó. Ông McKinley chưa bao giờ đến Alaska. Tên này được chính phủ Mỹ chính thức công nhận cho đến khi chính quyền ông Barack Obama đổi thành Denali vào năm 2015, để phản ánh truyền thống của người bản địa Alaska và mong muốn của nhiều người Alaska. Động thái này đã vấp phải sự phản đối của các nhà lập pháp tại bang Ohio, quê hương của ông McKinley.
Denali là một từ tiếng Athabascan có nghĩa là "ngọn núi cao" hoặc "ngọn núi vĩ đại".
Ngọn núi mang tính biểu tượng cao 6.190 m, phủ tuyết trắng và rải rác các sông băng, nằm trong Công viên Quốc gia và Khu bảo tồn Denali.
Hội nghị Tanana Chiefs, một liên minh các bộ lạc Athabascan ở Interior Alaska, đã dành nhiều năm để vận động công nhận đỉnh núi là Denali.
Sắc lệnh hành pháp của ông Trump ca ngợi ông McKinley, cho rằng vị tổng thống thứ 25 của nước Mỹ "ủng hộ thuế quan để bảo vệ ngành sản xuất của nước nhà, thúc đẩy sản xuất trong nước và đưa công nghiệp hóa và sự vươn ra toàn cầu của Mỹ lên tầm cao mới".
Ông McKinley, một đảng viên Cộng hòa, bị ám sát vào đầu nhiệm kỳ thứ hai của mình vào năm 1901.
"Sắc lệnh này vinh danh Tổng thống McKinley vì đã hy sinh mạng sống của mình cho quốc gia vĩ đại của chúng ta và ghi nhận di sản lịch sử của ông trong việc bảo vệ lợi ích của Mỹ, tạo nên sự giàu có cho tất cả người Mỹ", sắc lệnh nêu rõ.
Các Thượng nghị sĩ Mỹ của Alaska vào năm 2017 đã kịch liệt phản đối đề xuất trước đó của ông Trump muốn Denali sẽ trở lại với cái tên Núi McKinley.
Ông Trump đã nhắc lại chủ đề này trong một cuộc mít tinh tranh cử vào cuối năm ngoái, sau cuộc bầu cử.
"McKinley là một tổng thống rất tốt, có thể là một tổng thống vĩ đại", ông Trump nói vào tháng 12/2024. “Họ đã xóa tên ông ấy khỏi Núi McKinley, đúng không? Đó là những gì họ làm với mọi người”.
Alaska và Ohio đã bất đồng quan điểm về tên gọi ngọn núi này trong nhiều thập kỷ.
Alaska đã đưa ra yêu cầu đổi tên kể từ năm 1975, khi cơ quan lập pháp thông qua một nghị quyết và Thống đốc khi đó là Jay Hammond kháng nghị lên chính quyền liên bang.
Trong cùng một sắc lệnh hành pháp hôm 20/1, ông Trump cũng kêu gọi đổi tên Vịnh Mexico thành Vịnh Mỹ.
