Ông Trump khen Trung Quốc xuất sắc, Mỹ có mất lợi thế?

Đàm phán thương mại Mỹ-Trung. (Ảnh: THX/TTXVN)

Tổng thống Mỹ lạc quan

Theo Reuters, Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 24/2 cho biết ông muốn đạt được một thỏa thuận thương mại tuyệt vời cho cả Mỹ và Trung Quốc, đồng thời cho rằng sẽ có thể có "tin tức quan trọng trong 1 hoặc 2 tuần tới" nếu mọi thứ diễn ra suôn sẻ trong các cuộc thương lượng.

Phát biểu với các thống đốc bang của Mỹ tại Nhà Trắng chỉ vài giờ sau khi tuyên bố sẽ hoãn thời hạn chót dự kiến vào ngày 1/3 về việc tăng thuế đối với khối lượng hàng hóa trị giá 200 tỷ USD của Trung Quốc, ông chủ Nhà Trắng nhấn mạnh: "Trung Quốc rất xuất sắc. Chúng tôi muốn tạo ra một thỏa thuận tuyệt vời cho cả hai nước và đó thực sự là những gì chúng tôi sẽ thực hiện."

Tổng thống Trump cho biết ông sẽ lên kế hoạch một cuộc gặp thượng đỉnh với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhằm ký kết một thỏa thuận khi cho rằng cả hai bên đều đạt được tiến triển.

Trên trang Twitter, Tổng thống Mỹ Donald Trump viết: "Tôi vui mừng thông báo rằng Mỹ đã đạt được tiến triển đáng kể trong các cuộc đàm phán thương mại với Trung Quốc đối với các vấn đề mang tính cơ cấu quan trọng như bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ, nông nghiệp, dịch vụ, tiền tệ, và nhiều vấn đề khác."

Trước đó, tại Nhà Trắng khi gặp phái đoàn đàm phán thương mại của hai nước,Tổng thống Trump nói: “Tôi nhận thấy có cơ hội rất lớn để hai bên đạt được một thỏa thuận. Nếu cuộc gặp diễn ra suôn sẻ, tôi có thể sẽ lùi lại thời hạn chót đặt ra trước đó.”

Bắc Kinh đánh giá tích cực

Theo Tân Hoa Xã, tuyên bố của phái đoàn đàm phán Trung Quốc đưa ra sáng 25/2 (giờ Việt Nam) cho biết, các nhà đàm phán của Mỹ và Trung Quốc đang được cho là đã tìm được tiếng nói chung trong các lĩnh vực như chuyển giao công nghệ, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, rào cản phi thuế quan, dịch vụ, nông nghiệp và tỷ giá hối đoái.

Tân Hoa Xã cũng dẫn lời giới chức Bắc Kinh đánh giá tích cực cuộc đàm phán Mỹ-Trung.

Lạc quan về kết quả đàm phán với Mỹ, Phó Thủ tướng Trung Quốc, đồng thời là Đặc phái viên của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, ông Lưu Hạc cho biết: “Từ phía Trung Quốc, chúng tôi tin rằng hai nước có thể sẽ đạt được một thỏa thuận”.

Khoảng nghỉ cần thiết

Một số ý kiến cho rằng quyết định hoãn tăng thuế đồng nghĩa Tổng thống Trump đã từ bỏ đòn bẩy để đạt được một thỏa thuận có lợi cho phía Mỹ.

Chuyên gia Philip Levy tại Hội đồng về các vấn đề toàn cầu của Chicago và là một chuyên gia kinh tế của Nhà Trắng dưới thời cựu Tổng thống George W.Bush, cho rằng Mỹ hiện “đã mất một lợi thế của một thời hạn chót” và ưu thế đang nghiêng về phía Trung Quốc. Việc kéo dài quá trình đàm phán sẽ giúp Bắc Kinh có thêm thời gian để củng cố vị thế của mình trong cuộc gặp mặt trực tiếp giữa hai nhà lãnh đạo.

Trên thực tế, giữa Mỹ và Trung Quốc vẫn tồn tại nhiều khác biệt then chốt không dễ gì hóa giải trong "một sớm một chiều." Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình từng khẳng định quan điểm Trung Quốc muốn giải quyết các bất đồng và va chạm kinh tế thương mại giữa hai nước bằng phương thức hợp tác nhưng là "hợp tác có nguyên tắc” - đồng nghĩa với việc phía Trung Quốc sẽ không thay đổi, kiên trì giới hạn của mình. Do đó, Phòng Thương mại Mỹ (USCC) cho rằng nếu chính quyền Tổng thống Trump không tìm được phương thức sáng tạo trong việc thực hiện thỏa thuận đạt được, việc Trung Quốc tăng cường nhập khẩu hàng hóa Mỹ và cam kết giải quyết một số vấn đề về cơ cấu kinh tế là một thắng lợi không có ý nghĩa gì đối với Washington.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin, Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc, Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer tại vòng đàm phán thương mại lần thứ 7 ở thủ đô Washington DC., ngày 21/2/2019. (Ảnh: THX/TTXVN)

Tuy nhiên, theo USCC, sự thành bại của thỏa thuận thương mại cuối cùng phụ thuộc vào việc hai nước có thể thực sự thực hiện được cam kết đưa ra hay không và đây mới là yếu tố then chốt

Cho dù thế nào thì kết quả tích cực bước đầu trong cuộc đàm phán thương mại Mỹ-Trung vừa diễn ra đã khiến các nhà đầu tư "tạm thở phào". So với vòng đàm phán trước tại Bắc Kinh, hai bên đã không còn "dậm chân tại chỗ" trong các nội dung gai góc nhất, dù thông tin chi tiết chưa được công bố.

Ngay lập tức, thông tin tích cực trên đã giúp các chỉ số chứng khoán châu Á tăng lên mức cao nhất trong năm tháng qua. Động thái mới nhất của Washington cũng làm dấy lên hy vọng Mỹ và Trung Quốc sẽ sớm chấm dứt những bất đồng lâu nay và làm thị trường tiền tệ sôi động hơn, với đồng nhân dân tệ tiếp tục nối dài đà tăng lên mức cao nhất bảy tháng so với đồng USD.

Dù chưa thể coi là đột phá, song việc thu hẹp được những khác biệt then chốt phần nào cho thấy cả Mỹ và Trung Quốc đều đang nỗ lực tránh sự bế tắc hoàn toàn. Bản thân việc tiếp xúc liên tục ở cấp cao giữa đại diện hai nước trong thời gian gần đây cũng đã phản ánh cả hai "nóng lòng" tìm kiếm một thỏa thuận cuối cùng trước thời hạn chót 1/3.

Đối với Tổng thống Trump, quyết định trì hoãn tăng thuế không nằm ngoài dự đoán khi trên thực tế, ông chủ Nhà Trắng đã không ít lần để ngỏ khả năng lùi thời hạn chót tăng thuế nếu các cuộc đàm phán đạt tiến triển. Điều này cho thấy bản thân nhà lãnh đạo Mỹ đã có xu hướng chuyển từ rắn sang mềm, thiên về phương án hòa hoãn nhằm tạo thêm không gian và thời gian cho tiến trình đàm phán nhằm đạt được một thỏa thuận cuối cùng.

Nhà kinh tế Eswar Prasad thuộc Đại học Cornell nhận định “Tổng thống Trump rõ ràng mong muốn một thỏa thuận và Trung Quốc cũng vậy, điều này chắc chắn làm gia tăng khả năng hai bên sẽ tiến tới một thỏa thuận có thể dàn xếp được, thậm chí nếu là một thỏa thuận một phần, trong những tuần tới.” Ở đây sự trì hoãn có thể tạo khoảng nghỉ cần thiết để tạo ra những bước đà về sau.

Về phía Trung Quốc, việc thời hạn chót tăng thuế được lùi lại có thể xem là một thắng lợi lớn cho nước này trong bối cảnh thuế quan của Mỹ đã và đang gây tổn hại đối với nền kinh tế thứ hai thế giới. Là nước nhập khẩu lớn của Trung Quốc, việc Mỹ áp thuế nặng đã khiến thị trường chứng khoán Trung Quốc suy giảm đáng kể và nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang tăng trưởng chậm lại. Tăng trưởng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) thực tế (sau khi trừ lạm phát) hằng năm trong quý cuối cùng của năm 2018 đã giảm xuống chỉ còn 4%. Do đó, việc hoãn tăng thuế tiếp tục tạm thời cho Bắc Kinh một “khoảng lặng” để có thể đương đầu với những đòi hỏi “hóc búa” từ phía Washington.

Đức Tân (T/h)