Ông Trump sẽ làm gì sau khi buông lời gay gắt với Tổng thống Nga Putin?

Cơn thịnh nộ của Tổng thống Trump

Ngày 27/5, Tổng thống Trump đã chỉ trích gay gắt Điện Kremlin vì không sẵn sàng đàm phán ngừng bắn với Ukraine, trong khi ông tiếp tục cân nhắc việc gia tăng các lệnh trừng phạt đối với Nga. Đây là một sự leo thang rõ rệt so với giọng điệu thân thiện trước đây của ông với Tổng thống Nga Vladimir Putin và thái độ này xuất hiện khi ông Trump ngày càng bi quan về việc làm trung gian hòa giải giữa Kiev và Moscow.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: Reuters

Trong phát ngôn có lẽ là gay gắt nhất từ trước đến nay đối với ông Putin, Tổng thống Trump tuyên bố rằng nhà lãnh đạo Nga đang “đùa với lửa”, ám chỉ việc Moscow gia tăng các cuộc không kích vào Ukraine trong những ngày gần đây, bất chấp nỗ lực của ông nhằm thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình.

Tổng thống Trump từ lâu đã thể hiện những quan điểm trái chiều về ông Putin, lúc thì khen ngợi ông là người có thể hợp tác, lúc lại thể hiện sự thất vọng vì không thể kéo Nga vào bàn đàm phán.

Sự thất vọng đó dường như đã bùng nổ trong tuần này khi ngày 27/5, ông Trump nói rằng ông đã từng “bảo vệ” cho ông Putin khỏi những hậu quả nặng nề liên quan đến cuộc xung đột ở Ukraine.

“Điều mà Tổng thống Vladimir Putin không hiểu là nếu không có tôi, nhiều điều tồi tệ THẬT SỰ đã xảy ra với nước Nga và tôi có thể nói là chúng sẽ RẤT TỒI TỆ. Ông ta đang đùa với lửa đấy", ông Trump đăng trên nền tảng Truth Social.

Bài đăng được đưa ra sau khi ông Trump ám chỉ vào 25/5 rằng ông có thể cân nhắc áp đặt các lệnh trừng phạt mới đối với Nga - một thay đổi đáng kể sau nhiều tháng ông tỏ ra rất thận trọng trong việc gây áp lực với Tổng thống Putin, thậm chí đã miễn trừ Nga khỏi các mức thuế mà ông áp lên hầu hết các nước khác.

"Cuộc xung đột này là lỗi của ông Joe Biden và Tổng thống Trump đã nhiều lần khẳng định rằng ông muốn một thỏa thuận hòa bình thông qua đàm phán. Tổng thống Trump đã khôn ngoan khi giữ mọi lựa chọn trên bàn", Thư ký Báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho hay hôm 27/5.

Tuy nhiên, hiện vẫn chưa rõ liệu ông Trump có thực sự sẵn sàng áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt và ông vẫn im lặng về việc ông có ủng hộ nỗ lực lưỡng đảng tại Quốc hội nhằm tăng cường các biện pháp này hay không. Nga đã đối mặt với lệnh trừng phạt của Mỹ trong nhiều năm nhưng các chuyên gia cho biết chúng có thể bị siết chặt hơn đối với ngành ngân hàng và năng lượng. Theo một nhà ngoại giao nắm được các cuộc thảo luận, Bộ Ngoại giao và Bộ Tài chính Mỹ đang soạn thảo các gói trừng phạt tiềm năng tập trung vào các lĩnh vực này.

Tuy nhiên, bất kỳ thay đổi nào cũng sẽ phụ thuộc vào quyết định cá nhân của ông Trump khi ông luôn cho rằng mình là người duy nhất định hình chính sách đối ngoại của Mỹ. Hiện tại, chưa có động thái rõ ràng nào từ phía Mỹ để gây áp lực với Tổng thống Putin hoặc hỗ trợ thêm cho Ukraine giữa bối cảnh Kiev vẫn đang nhận những khoản viện trợ quân sự cuối cùng đã được phê duyệt từ thời chính quyền ông Biden. Khoản hỗ trợ đó sẽ cạn kiệt trong vài tháng tới và ông Trump chưa đưa ra tín hiệu nào về việc sẽ nối lại hoặc mở rộng hỗ trợ, đặt Kiev rơi vào vị thế chiến lược đầy bất định.

"Chính quyền hiện tại đang đứng trước các lựa chọn, đó là phê duyệt thêm viện trợ an ninh cho Ukraine để họ tiếp tục nhận được những vũ khí cần thiết nhằm bảo vệ đất nước, hoặc là chấm dứt khoản viện trợ này nhưng điều đó sẽ gây bất lợi cho Kiev, mang lại lợi thế cho Moscow và khuyến khích Nga kéo dài cuộc xung đột", ông David Shimer, cựu Giám đốc phụ trách về Ukraine trong Hội đồng An ninh Quốc gia dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden cho biết.

Trong nhiều năm, ông Trump đã ca ngợi mối quan hệ thân thiết với ông Putin. Ông đổ lỗi cho Ukraine và chỉ trích ông Biden vì đã để xung đột xảy ra. Khi vận động tranh cử, ông Trump tuyên bố ông có thể kết thúc xung đột trong “vòng 24 giờ”, thậm chí trước khi nhậm chức, mặc dù vào tháng 3, ông nói rằng mình chỉ “hơi châm biếm” về việc này. Dù vậy, Tổng thống Trump vẫn tỏ ra mềm mỏng với ông Putin, ca ngợi cuộc điện đàm gần đây với nhà lãnh đạo Nga là cuộc trò chuyện với “giọng điệu và tinh thần rất tích cực".

Mỹ sẽ khiến Nga trả giá bằng các lệnh trừng phạt?

Ông Trump rõ ràng muốn gác lại xung đột để khôi phục quan hệ thương mại Mỹ - Nga, bất chấp việc ông Putin đã từ chối yêu cầu ngừng bắn ngay lập tức của Mỹ dù phía Ukraine đã chấp thuận. Trong một cuộc điện đàm với các lãnh đạo châu Âu sau cuộc trao đổi với ông Putin, Tổng thống Trump cho biết nhà lãnh đạo Nga không có vẻ sẵn sàng tham gia vào các cuộc đàm phán hòa bình, một nhà ngoại giao khác tiết lộ.

Tổng thống Trump đôi lúc bộc lộ sự tức giận với các cuộc tấn công của Nga nhưng ông vẫn chưa có động thái cụ thể nào để phản ứng lại.

Vào cuối tháng 4, trong ngày gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại tang lễ của Giáo hoàng Francis ở Rome, ông Trump đã than phiền về tiến trình hòa đàm và cách truyền thông phản ánh nỗ lực của ông nhằm đạt được lệnh ngừng bắn tại Ukraine. Ông cũng chỉ trích cam kết của ông Putin đối với tiến trình này.

“Không có lý do gì để ông Putin bắn tên lửa vào các khu dân cư, thành phố, làng mạc trong vài ngày qua. Nó khiến tôi nghĩ rằng có thể ông ta không muốn dừng xung đột mà chỉ đang đánh lừa tôi và cần phải bị đối phó theo cách khác, bằng "ngân hàng" hay "trừng phạt thứ cấp"? Quá nhiều người đang chết!!!".

“Các tuyên bố từ tổng thống và những người xung quanh ông ấy cho thấy họ đang thất vọng và tức giận", cựu Đại sứ Mỹ tại Ukraine William Taylor nói.

Theo ông Taylor, tăng cường trừng phạt đối với Nga, gia hạn hỗ trợ quân sự cho Ukraine và khuyến khích châu Âu sử dụng 300 tỷ USD tài sản của Nga bị đóng băng để giúp Kiev có thể khiến Moscow phải thay đổi tính toán về việc đàm phán hòa bình. Tuy nhiên, một số quan chức trong chính quyền ông Trump cho đến nay vẫn tỏ ra dè dặt với các biện pháp này.

“Nếu bắt đầu đe dọa trừng phạt, Nga sẽ dừng nói chuyện. Việc chúng ta duy trì đối thoại và thúc đẩy họ đến bàn đàm phán có giá trị riêng", Ngoại trưởng Marco Rubio nói trước Ủy ban Đối ngoại Thượng viện tuần trước.

Tuyên bố này mâu thuẫn hoàn toàn với chiến lược dùng sức ép kinh tế của ông Trump, vốn được ông áp dụng trong hầu hết các trường hợp khác: với Liên minh châu Âu, Trung Quốc, Harvard và các hãng luật chỉ trích ông. Theo các chuyên gia về trừng phạt, vẫn còn nhiều biện pháp có thể được siết chặt hơn nữa so với thời ông Biden.

“Khi nói đến việc tăng cường trừng phạt Nga, thực ra vẫn còn rất nhiều biện pháp trừng phạt dễ thực hiện", ông Edward Fishman, người từng thiết kế các biện pháp trừng phạt Nga dưới thời ông Obama cho biết.

Dù Mỹ đã trừng phạt nhiều ngân hàng và cá nhân thân cận với ông Putin nhưng vẫn có nhiều kênh hợp pháp để đồng USD chảy vào Nga, ông Fishman cho hay. Chẳng hạn, các công ty dầu khí nhà nước của Nga vẫn chưa bị trừng phạt hoàn toàn.

“Chúng ta có thể cắt đứt các công ty và ngân hàng Nga khỏi hệ thống tài chính Mỹ, đóng băng tài sản, chặn khả năng giao dịch bằng USD, vẫn còn rất nhiều mục tiêu như thế ở đây", chuyên gia Fishman nói.

Tổng thống Biden đã kiềm chế không tung ra toàn bộ đòn trừng phạt đối với ngành năng lượng của Nga, chẳng hạn như nhắm vào các quốc gia mua dầu khí Nga vì lo ngại điều đó sẽ đẩy giá năng lượng toàn cầu tăng cao và gây phản ứng ngược đối với cử tri Mỹ.

Ông Trump có thể cũng sẽ không vượt qua ranh giới mà ông Biden đã vạch ra ở khía cạnh này, mặc dù hiện nay giá xăng đã thấp hơn so với thời kỳ đỉnh điểm của lạm phát dưới thời ông Biden. Ông Fishman cho rằng điều này cho Nhà Trắng có thêm không gian để thực hiện các chính sách linh hoạt hơn.

Kiều Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo: Washington Post