Ông Trump trước nguy cơ bị luận tội

Ngày 25-9, Nhà Trắng công bố nội dung cuộc điện đàm ngày 25-7 giữa Tổng thống Donald Trump và người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky. Trong cuộc điện đàm với Tổng thống Ukraine, ông Trump đã yêu cầu ông Zelensky “để ý” đến cuộc điều tra liên quan tới Hunter Biden, con trai của cựu Phó Tổng thống Joe Biden, đối thủ tiềm tàng của ông Trump trong cuộc bầu cử 2020.

Trước đây, Hunter Biden từng là thành viên hội đồng quản trị của tập đoàn khí đốt Ukraine Burisma năm 2014. Ông Trump nghi ngờ người này có hành vi tham nhũng và đã có được sự che chở của cha khi ông ấy còn là phó tổng thống.

“Có rất nhiều lời nói ra nói vào về con trai của ông Biden, như là ông Biden đã chặn đứng việc truy tố và rất nhiều người muốn tìm hiểu về điều đó, vì vậy bất cứ điều gì ông có thể làm với Bộ trưởng Tư pháp đều sẽ rất tuyệt”, ông Trump nói trong cuộc điện đàm ngày 25-7 với Tổng thống Volodymyr Zelenskiy, theo bản tóm tắt cuộc điện đàm được Bộ Tư pháp Mỹ cung cấp.

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi tuyên bố chính thức điều tra luận tội Tổng thống Donald Trump.

Cuộc điện đàm diễn ra sau khi ông Trump ra lệnh cho Chính phủ Hoa Kỳ phong tỏa gần 400 triệu đô la viện trợ của Mỹ cho Ukraine. Sau này, chính quyền Mỹ đã bỏ phong tỏa đối với khoản viện trợ này.

Phe đối lập Mỹ đòi mở cuộc điều tra xem tổng thống có lợi dụng thẩm quyền để phục vụ ích lợi cá nhân: dùng viện trợ quân sự làm đòn bẩy, gây áp lực với Ukraine, đánh phá uy tín đối thủ chính trị. Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi ngày 24-9 tuyên bố sẽ có điều tra sau cuộc họp kín với các nhà lập pháp bên đảng Dân chủ, nói rằng hành động của ông Trump dường như gây hại cho an ninh quốc gia và vi phạm Hiến pháp Hoa Kỳ.

“Tổng thống phải chịu trách nhiệm. Không ai được đứng trên luật pháp”, bà Pelosi nói, dù bà từng có thái độ miễn cưỡng trước nỗ lực khởi động quy trình luận tội tổng thống trong những tháng trước đây. Trước đây, một ủy ban của Hạ viện đã khởi động cuộc điều tra chính thức ông Trump về những hành động của ông trong nghi án Nga can thiệp bầu cử nhưng nỗ lực luận tội chưa bao giờ được sự hậu thuẫn của những nhân vật chủ chốt như bà Pelosi.

Nhưng lần này, Chủ tịch Hạ viện Pelosi cho biết 6 tiểu ban của Hạ viện hiện đang điều tra ông Trump sẽ tiếp tục các cuộc điều tra ấy. Ông Joe Biden cũng kêu gọi Tổng thống Trump tuân thủ đầy đủ các cuộc điều tra của Quốc hội hoặc đối mặt khả năng bị luận tội.

Ngày 25-9, Tổng thống Donald Trump đã phản ứng giận dữ rằng phe Dân chủ tiếp tục trò “săn phù thủy” và “sách nhiễu tổng thống”. Hãng tin AP trích lời Tổng thống Trump phát biểu tại New York với báo giới: “Phe Dân chủ đang thất thế trong cuộc bầu cử và họ cho rằng đây là việc cần làm”.

Nói về quyết định điều tra luận tội ông Trump của bà Nancy Pelosi, ông Trump nói: “Nếu bà ấy làm điều đó, ai cũng nói làm như vậy lại là một điều tốt cho tôi trong cuộc bầu cử”.

Cùng lúc đó, đài Fox News dẫn lời Thượng nghị sĩ Lindsey Graham ngày 25-9, nói rằng cần phải điều tra các liên hệ của cựu Phó Tổng thống Joe Biden và con trai của ông là Hunter Biden với Ukraine. Thượng nghị sĩ Cộng hòa này nói: “Chúng ta đã điều tra mọi ngõ ngách các liên hệ của gia đình ông Trump với Nga. Đã đến lúc cần có ai đó điều tra vào các mối liên hệ của nhà Biden với Ukraine”.

Dân biểu Cộng hòa Kevin McCarthy, lãnh đạo khối thiểu số ở Hạ viện, phản ứng trước báo giới về thông báo của Chủ tịch Hạ viện Pelosi rằng: “Bà Pelosi là Chủ tịch Hạ viện nhưng không là tiếng nói của dân Mỹ trên vấn đề này. Bà ấy không thể đơn phương quyết định những gì đang xảy ra ở đây. Họ đã tìm cách điều tra tổng thống trước khi ông đắc cử. Họ đã bỏ phiếu 3 lần ở Hạ viện về việc luận tội tổng thống. Công việc của chúng tôi là phục vụ cho công chúng Mỹ, là lập pháp chứ không phải tiếp tục cuộc điều tra ở hậu trường khi mà quý vị không tìm thấy lý do để luận tội tổng thống”.

Các quan chức Bộ Tư pháp Mỹ đã kết luận rằng hành vi của ông Trump trong cuộc điện đàm với Tổng thống Ukraine không cấu thành một vi phạm hình sự đối với luật về tài chính trong tranh cử vì những gì ông yêu cầu - một cuộc điều tra về một đối thủ chính trị - không cấu thành một vật có giá trị định lượng được.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và đồng nhiệm Ukraine Volodymyr Zelensky, tại New York ngày 25-9.

Tổng thống Trump quả quyết cuộc điện đàm là “hoàn toàn phù hợp” và rằng ông “không hề gây áp lực buộc ông Zelenskiy điều tra về Biden và rằng không hề có chuyện “bánh ít đi, bánh quy lại” để Ukraine đổi lấy gói viện trợ của Mỹ. Tuy nhiên, bà Pelosi nói rằng việc ông Trump yêu cầu một nhà lãnh đạo nước ngoài điều tra một đối thủ chính trị là điều sai trái ngay cả khi ông không nói toạc ra là có qua có lại.

Phát biểu trước các phóng viên về tranh cãi ngày càng gia tăng này, ông Trump nói rằng không có gì xấu xa trong việc giữ lại viện trợ vì ông muốn châu Âu, chứ không chỉ Mỹ, đẩy mạnh viện trợ cho Ukraine. Số tiền viện trợ sau đó đã được chính quyền ông Trump giải ngân.

Các cuộc thăm dò dư luận tiếp tục cho thấy cử tri chia rẽ sâu sắc về việc loại ông Trump khỏi Nhà Trắng bằng con đường luận tội. Trước đây chính bà Pelosi từng phản đối luận tội với lý do đó là một động thái rủi ro về mặt chính trị trừ khi các nhà điều tra tìm thấy bằng chứng mạnh mẽ về hành vi sai trái của ông Trump vốn có thể khiến dư luận đồng thuận.

Trong cuộc tiếp xúc đầu tiên giữa nguyên thủ Mỹ và Ukraine ngày 25-9 tại New York, Tổng thống Zelensky khẳng định ông không hề bị Mỹ “gây sức ép”. Tuy nhiên, cuộc điện đàm với Tổng thống Hoa Kỳ đúng 2 tháng trước đó khiến Kiev khó xử và lo ngại. Bởi vì sự xung khắc về ngoại giao với Mỹ sẽ làm yếu đi vị thế của Ukraine trong các cuộc đàm phán với Nga. Hệ quả của vụ này rất đáng lo ngại và mọi người chú ý theo dõi một cách chi tiết những phản ứng của Tổng thống Zelensky.

Tại Kiev, ông Zelensky không bị nghi ngờ là thiên vị ông Donald Trump. Con trai cựu Phó Tổng thổng Biden không bị điều tra. Và không ai biết Tổng thống Zelensky đang tính toán những gì.

Mộc Thạch (tổng hợp)