Ông Trump 'vừa lùi, vừa tiến' trong nỗ lực tái cấu trúc Fed

Tuy nhiên, chỉ một ngày sau đó, đề cử của ông cho vị trí thay thế một Thống đốc Fed khác đã tiến thêm bước mới, mở ra cho ông Trump cơ hội bổ sung thêm người vào Fed.

Ông Trump "vừa lùi, vừa tiến" trong nỗ lực tái cấu trúc Fed

Theo các chuyên gia kinh tế, về lâu dài, ông Trump gần như chắc chắn sẽ đạt được mức lãi suất ngắn hạn thấp hơn mà ông mong muốn, dù khó có khả năng Fed hạ tới 3 điểm phần trăm so với mức hiện tại khoảng 4,3% như ông yêu cầu, ngay cả khi ông có khả năng tác động đến đa số ghế trong Hội đồng gồm 7 thành viên.

Hôm thứ Tư, ông Trump tiến gần hơn đến đa số khi Ủy ban Ngân hàng Thượng viện thông qua đề cử Stephen Miran, một trong những cố vấn kinh tế hàng đầu của ông, vào ghế còn trống trong Hội đồng Thống đốc. Thượng viện toàn thể dự kiến sẽ sớm phê chuẩn Miran, và ông có thể tham gia cuộc họp chính sách của Fed ngay tuần tới, khi cơ quan này dự kiến hạ lãi suất điều hành thêm 0,25 điểm phần trăm xuống khoảng 4,1%.

Ngược lại, ông Trump gặp "thất bại" với Thống đốc Cook sau khi một tòa án liên bang chặn nỗ lực sa thải bà vào tối thứ Ba. Thẩm phán Jia Cobb, được bổ nhiệm bởi cựu Tổng thống Joe Biden, phán quyết rằng việc sa thải là bất hợp pháp do chính quyền không đưa ra lý do đầy đủ. Điều này đồng nghĩa bà Cook nhiều khả năng vẫn tham gia cuộc họp Fed tuần tới.

Chính quyền Trump đã kháng cáo vào thứ Tư và nhiều quan sát viên dự báo vụ việc có thể được đưa lên Tòa án Tối cao.

Trump và quyền sa thải bà Cook

Các Thống đốc Fed không giống như thành viên nội các hay quan chức khác có thể bị Tổng thống sa thải vì bất đồng quan điểm chính sách. Theo luật, họ chỉ có thể bị bãi nhiệm “vì lý do chính đáng”.

Ông Trump đã cáo buộc bà Cook gian lận thế chấp khi bà mua hai bất động sản năm 2021 - trước khi gia nhập Fed - và khai cả hai là “nhà ở chính”. Cách khai báo này có thể giúp bà được hưởng lãi suất thấp hơn và yêu cầu đặt cọc ít hơn so với bất động sản cho thuê hoặc nhà thứ hai.

Thẩm phán Cobb phán quyết rằng Thống đốc Fed chỉ có thể bị sa thải vì hành vi sai trái trong khi đương chức, đồng thời Nhà Trắng cũng không tạo cơ hội cho bà Cook phản hồi chính thức các cáo buộc.

Tòa phúc thẩm hoặc Tối cao Pháp viện có thể đảo ngược phán quyết, khiến bà Cook bị loại khỏi Hội đồng cho tới khi vụ việc được giải quyết. Tòa Tối cao trước đây từng thể hiện sự ủng hộ lập luận của ông Trump rằng Tổng thống có quyền cách chức nhiều quan chức ở các cơ quan vốn được xem là độc lập. Tuy nhiên, trong một vụ việc đầu năm nay, tòa lại mô tả Fed là “thực thể đặc biệt, bán tư nhân” và gợi ý các quan chức của Fed có thể được bảo vệ nhiều hơn trước sự can thiệp của Nhà Trắng.

Đề cử Miran và lo ngại độc lập của Fed

Ông Trump đề cử Miran thay thế bà Adriana Kugler, cựu Thống đốc Fed, người đã từ chức hôm 1/8. Nếu được chuẩn thuận, ông Miran chỉ phục vụ đến khi nhiệm kỳ này kết thúc vào tháng 1.

Ông Miran dự kiến vẫn giữ vai trò Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế Nhà Trắng ngay cả khi được phê chuẩn làm Thống đốc Fed - điều chưa từng có tiền lệ, bởi trước đây các trợ lý Nhà Trắng đều từ chức khi nhận ghế tại Fed.

Hầu hết các chuyên gia kinh tế và giới đầu tư Phố Wall đều ưa chuộng một Fed độc lập với chính trị thường nhật. Họ lo ngại nếu Fed chịu sự kiểm soát của Nhà Trắng, lãi suất điều hành sẽ bị giữ ở mức thấp hơn so với nền tảng kinh tế cần, nhằm thỏa mãn yêu cầu của ông Trump về chi phí vay rẻ.

Điều này có thể khiến lạm phát tăng tốc, đồng thời đẩy lãi suất dài hạn (như lãi suất thế chấp hay vay mua xe) cao hơn, bởi nhà đầu tư sẽ yêu cầu bù đắp rủi ro lạm phát. Hậu quả là chi phí đi vay của chính phủ Mỹ và toàn bộ nền kinh tế sẽ gia tăng.

Fed hiện ở đâu?

Nếu Miran được phê chuẩn, ông sẽ là nhân sự thứ ba do ông Trump bổ nhiệm vào Hội đồng Fed gồm 7 thành viên, sau Christopher Waller và Michelle Bowman. Nếu bà Cook giữ được ghế, cơ hội tiếp theo của ông Trump sẽ đến vào tháng 5/2026, khi nhiệm kỳ Chủ tịch Jerome Powell kết thúc.

Ông Powell có thể chọn động thái hiếm hoi là ở lại Hội đồng với tư cách Thống đốc ngay cả khi thôi chức Chủ tịch. Khi đó, ông Trump sẽ không có thêm suất bổ nhiệm và buộc phải chọn một Chủ tịch mới trong số 7 Thống đốc hiện có.

Chủ tịch Powell từ chối trả lời khi được hỏi liệu ông có rời Hội đồng sau khi hết nhiệm kỳ Chủ tịch hay không. Nhưng nếu ông rời đi, ông Trump có thể bổ nhiệm thêm một người nữa và đạt đa số.

Bốn Thống đốc còn lại có nhiệm kỳ kéo dài qua hết nhiệm kỳ của ông Trump. Theo luật, Thống đốc Fed được bổ nhiệm nhiệm kỳ 14 năm, nhằm bảo vệ họ khỏi áp lực chính trị.

Tuy nhiên, nhiều người thường từ chức trước khi hết nhiệm kỳ, do đó ông Trump vẫn có thể có thêm cơ hội đưa "người thân cận" vào Hội đồng.

“Về lâu dài, cơ cấu Fed sẽ dần phản ánh quan điểm của chính quyền, bởi Tổng thống sẽ chọn những người cùng chí hướng”, Vincent Reinhart, chuyên gia kinh tế trưởng tại BNY, nhận định và thêm rằng: “Triển vọng sẽ là lãi suất thấp hơn”.

Đại Hùng