Ông Zelensky sẵn sàng đàm phán trực tiếp với ông Putin

Tổng thống Ukraine, ông Volodymyr Zelensky, cho biết ông sẵn sàng gặp ông Vladimir Putin trong tuần này, ngay sau khi Tổng thống Mỹ, ông Trump, kêu gọi ông Zelensky “ngay lập tức” chấp nhận lời mời đàm phán hòa bình của Tổng thống Nga, ông Putin, tại Thổ Nhĩ Kỳ.

Sau cuộc họp tại Kyiv vào thứ Bảy, các đồng minh lớn của Ukraine ở châu Âu đã đưa ra tối hậu thư cho Nga: đồng ý ngừng bắn vô điều kiện trong 30 ngày tại Ukraine trước thứ Hai, hoặc sẽ đối mặt với các lệnh trừng phạt “mạnh mẽ” mới. Tổng thống Mỹ, ông Trump, đã ủng hộ sáng kiến này, theo thông báo từ tân Thủ tướng Đức, ông Friedrich Merz.

Trong một bài phát biểu muộn vào tối thứ Bảy, ông Putin đã không công nhận tối hậu thư, thay vào đó, ông đã đề xuất tổ chức “cuộc đàm phán trực tiếp” với Ukraine tại Thổ Nhĩ Kỳ vào thứ Năm, một động thái chưa từng có kể từ những tuần đầu của cuộc xâm lược quy mô lớn của Moscow vào năm 2022.

Các đồng minh của Ukraine đã dành cả ngày Chủ nhật để nhấn mạnh rằng không thể có bất kỳ cuộc đàm phán nào trước khi ông Putin đồng ý ngừng bắn vô điều kiện. Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ, ông Trump, lại làm suy yếu nỗ lực gây áp lực lên ông Putin, khi ông tuyên bố Ukraine nên “ngay lập tức” đồng ý gặp các quan chức Nga vào thứ Năm.

“TỔ CHỨC CUỘC HỌP, NGAY BÂY GIỜ!!!” – ông Trump viết trên Truth Social.

Chỉ trong một giờ, ông Zelensky cho biết ông sẵn sàng gặp ông Putin trong tuần này, trong một cuộc gặp lần đầu tiên giữa các nhà lãnh đạo kể từ khi Nga phát động cuộc chiến.

“Tôi sẽ chờ đợi ông Putin tại Thổ Nhĩ Kỳ vào thứ Năm. Cá nhân tôi hy vọng lần này Nga sẽ không tìm lý do để từ chối,” ông Zelensky nói vào Chủ nhật trên X.

Mặc dù ông Zelensky cho rằng “một lệnh ngừng bắn hoàn toàn và lâu dài” từ thứ Hai sẽ cung cấp “cơ sở cần thiết cho ngoại giao,” nhưng ông không chỉ định rằng điều này là điều kiện tiên quyết để tham gia cuộc đàm phán.

Trong khi đó, ông Putin vào thứ Bảy đã phải đối mặt với lời kêu gọi chung từ châu Âu và Mỹ yêu cầu ông đồng ý ngừng bắn trước thời hạn vào thứ Hai, nhưng đề xuất “đàm phán trực tiếp” của ông đã giúp giảm bớt nhiều áp lực đối với Moscow và chuyển sự chú ý sang các cuộc đàm phán tiềm năng trong tuần này. Các nhà lãnh đạo châu Âu vẫn chưa cho biết liệu họ có tiếp tục đẩy mạnh các lệnh trừng phạt bổ sung đối với Nga nếu không có ngừng bắn vào thứ Hai hay không.

Trước khi có phát biểu của Tổng thống Mỹ, ông Trump, ông Zelensky đã trả lời khá dè dặt trước lời mời của ông Putin, cho rằng đây là “dấu hiệu tích cực,” nhưng nhấn mạnh rằng Kyiv vẫn mong Moscow đồng ý với đề xuất ngừng bắn mới. Các đồng minh châu Âu của Ukraine đã phản đối mạnh mẽ lời đề nghị của ông Putin, cho rằng không thể có bất kỳ cuộc đàm phán mới nào trước khi ngừng bắn được thực hiện.

Tân Thủ tướng Đức, ông Friedrich Merz, cho biết các cuộc đàm phán “không thể bắt đầu cho đến khi vũ khí im lặng.” Thủ tướng Ba Lan, ông Donald Tusk, cho biết thế giới vẫn đang chờ đợi “quyết định rõ ràng từ Nga về một lệnh ngừng bắn ngay lập tức và vô điều kiện.” Tổng thống Pháp, ông Emmanuel Macron, cho rằng đề nghị của ông Putin là “không đủ.”

Ông Keith Kellogg, đặc phái viên của chính quyền ông Trump tại Ukraine, người có ảnh hưởng đã giảm sút từ tháng 1, cũng đồng tình với quan điểm của các quốc gia châu Âu, cho rằng ngừng bắn phải được thực hiện trước khi có cuộc đàm phán, “chứ không phải theo cách ngược lại.”

Tuy nhiên, ông Trump đã bỏ qua yêu cầu trước đó rằng Nga phải đồng ý ngừng bắn trong 30 ngày, thay vào đó kêu gọi Ukraine tham gia các cuộc đàm phán hòa bình mà không có điều kiện tiên quyết.

Trong suốt nhiều tháng, Ukraine và các đồng minh đã cố gắng thuyết phục chính quyền ông Trump rằng ông Putin đang hành động không thành thật, và họ cho rằng việc Nga đồng ý ngừng bắn có thể là phép thử liệu Nga có thực sự nghiêm túc trong việc đạt được hòa bình như Tổng thống Mỹ đã yêu cầu lâu nay.

Tuy nhiên, lời đề nghị đàm phán trực tiếp của ông Putin – được đưa ra trong một bài phát biểu hiếm hoi vào lúc 1 giờ sáng theo giờ địa phương vào Chủ nhật – được cho là một canh bạc nhằm đánh lạc hướng khỏi việc Nga có thể từ chối thời hạn ngừng bắn vào thứ Hai, theo các nhà phân tích.

Lời đề nghị của ông Putin đã tạo áp lực “lớn” lên ông Zelensky để đồng ý tổ chức đàm phán tại Thổ Nhĩ Kỳ, theo Sergey Radchenko, giáo sư tại Trường Nghiên cứu Quốc tế Cao cấp Johns Hopkins.

“Tại sao? Bởi vì nếu không, ông ấy sẽ phải đối diện với ông Trump, người sẽ nói, ‘Tại sao ông lại làm suy yếu sáng kiến hòa bình của tôi ở đây? Tại sao ông không thể chỉ gặp gỡ?’” ông Radchenko nói.

Trong khi chuẩn bị cho các cuộc đàm phán, ông Putin đã có cuộc trò chuyện với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, ông Recep Tayyip Erdogan, vào Chủ nhật. Điện Kremlin cho biết ông Erdogan “hoàn toàn ủng hộ” đề xuất của ông Putin về đàm phán hòa bình và đã đề nghị Istanbul làm địa điểm tổ chức.

Mặc dù Ankara xác nhận Thổ Nhĩ Kỳ sẵn sàng tổ chức các cuộc đàm phán, tuyên bố từ Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ lại chỉ ra rằng họ đồng ý với các đồng minh của Ukraine rằng một lệnh ngừng bắn phải được thực hiện trước khi có đàm phán.

Tuyên bố từ Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ cho biết: “Lưu ý rằng cơ hội đạt được hòa bình đã mở ra, Tổng thống Erdogan cho rằng một lệnh ngừng bắn toàn diện sẽ tạo ra môi trường cần thiết cho các cuộc đàm phán hòa bình.” Tuyên bố không cho biết liệu Thổ Nhĩ Kỳ có từ chối tổ chức đàm phán nếu Nga không đồng ý ngừng bắn hay không.

Tòa Bạch Ốc cho biết Ngoại trưởng Marco Rubio sẽ thăm Thổ Nhĩ Kỳ từ thứ Tư đến thứ Sáu, để tham dự cuộc họp không chính thức của các bộ trưởng ngoại giao NATO và thảo luận về “kết thúc chiến tranh Nga-Ukraine,” điều này có nghĩa là ông sẽ có mặt tại Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày diễn ra các cuộc đàm phán hòa bình do ông Putin đề xuất.

Duy Tuấn