Petrovietnam, Petrolimex tăng tốc chuẩn bị nguồn cung xăng E10 cho lộ trình toàn quốc

Từ ngày 1/8/2025, PVOIL đã bắt đầu thí điểm kinh doanh xăng E10.

Hạ tầng kho cảng và logistics đứng trước thách thức

Theo dự thảo “Thông tư Quy định lộ trình áp dụng tỷ lệ phối trộn nhiên liệu sinh học với nhiên liệu truyền thống tại Việt Nam”, Bộ Công Thương xác định E10 là xăng sinh học bắt buộc từ năm 2026. Trong khi đó, diesel sinh học (B5, B10) vẫn đang ở giai đoạn khuyến khích sản xuất và tiêu thụ. Đây là bước ngoặt quan trọng trong lộ trình chuyển dịch sang nhiên liệu xanh, giảm phụ thuộc vào xăng dầu hóa thạch, đồng thời góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững và cam kết Net Zero của Việt Nam.

Hiện Việt Nam có 6 nhà máy sản xuất ethanol nhiên liệu (E100) với tổng công suất thiết kế khoảng 600.000 m³/năm. Nếu vận hành 100% công suất, lượng này chỉ đáp ứng khoảng 40% nhu cầu pha chế xăng E10 - tương đương 1,5 triệu m³ ethanol/năm. Phần thiếu hụt buộc phải nhập khẩu, chủ yếu từ Mỹ và Brazil - hai quốc gia đứng đầu thế giới về sản xuất ethanol, với nguồn hàng ổn định và hệ thống cảng biển hiện đại.

Tuy nhiên, theo Hiệp hội Nhiên liệu sinh học Việt Nam, việc triển khai tiêu thụ xăng E10 trên toàn quốc sẽ làm nhu cầu ethanol tăng nhanh, đặt ra sức ép lớn cho chuỗi cung ứng trong nước. Không chỉ các nhà máy ethanol phải vận hành ổn định, mà cả hệ thống kho cảng, vận chuyển và pha chế cũng cần nâng cấp để đáp ứng yêu cầu về an toàn và chất lượng.

Việt Nam đã bắt đầu quá trình chuyển đổi từ E5 sang E10. Đây là bước đi tất yếu để hòa nhịp với thế giới, song cũng đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng về hạ tầng logistics và phân phối, nhất là khi lượng ethanol cần nhập khẩu và pha trộn sẽ tăng gấp đôi.

Hiện nay, Việt Nam có 217 kho chứa dầu với tổng dung tích 6,38 triệu m³, tương đương 36 ngày dự trữ thương mại. Trong đó, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) chiếm khoảng 50% thị phần, cùng Tổng công ty Dầu Việt Nam (PVOIL) và một số doanh nghiệp tư nhân. Phương thức vận chuyển đa dạng - từ đường ống, tàu ven biển, sà lan đến xe bồn - cho phép phân phối đến cả vùng sâu, vùng xa.

Tuy vậy, ethanol là loại nhiên liệu có đặc tính dễ cháy và hút ẩm cao, đòi hỏi hạ tầng lưu trữ đặc thù. Các kho bể chứa phải được lót lớp kháng ethanol, trang bị hệ thống thu hồi hơi, bơm tương thích và bọt chữa cháy kháng cồn. Do đó, các doanh nghiệp buộc phải nâng cấp năng lực bơm nạp, lắp đặt hệ thống giám sát thời gian thực để đảm bảo chất lượng nhiên liệu.

Việt Nam chuyển đổi sang sử dụng xăng E10 là bước đi tất yếu để hòa nhịp với thế giới.

Áp lực này càng lớn khi khối lượng pha chế xăng E10 tăng lên toàn quốc, kéo theo nhu cầu nhập khẩu và lưu trữ ethanol tăng mạnh. Chỉ riêng việc chuyển đổi từ xăng E5 sang E10, mức độ phức tạp trong logistics và kiểm soát chất lượng có thể ví như từ “E5 lên E50”.

Petrovietnam chủ động nguồn cung và khởi động lại nhà máy ethanol

Là một trong những tập đoàn năng lượng hàng đầu quốc gia, Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) giữ vai trò then chốt trong bảo đảm an ninh năng lượng và thực hiện chuyển đổi xanh. Thông qua các đơn vị thành viên như PVOIL, Công ty cổ phần Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR), Chi nhánh Phân phối sản phẩm lọc dầu Nghi Sơn (PVNDB), Petrovietnam đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ để chuẩn bị cho lộ trình xăng E10.

Theo kế hoạch, từ ngày 1/8/2025, PVOIL đã bắt đầu thí điểm kinh doanh xăng E10, qua đó rút kinh nghiệm về kỹ thuật pha chế, vận hành kho bãi và tổ chức phân phối trước khi chính thức áp dụng đại trà vào ngày 1/1/2026.

Song song với đó, Tập đoàn đã chỉ đạo BSR và PVNDB tăng tốc chuẩn bị nguồn xăng nền, đồng thời phối hợp thúc đẩy khởi động lại các nhà máy ethanol để gia tăng nguồn cung trong nước.

Ngoài đầu tư nâng cấp hạ tầng, Petrovietnam còn chú trọng đào tạo nhân lực, xây dựng quy trình vận hành và quản lý chất lượng nhiên liệu sinh học. Điều này nhằm đảm bảo tính ổn định, an toàn và đáp ứng tiêu chuẩn quốc gia cũng như quốc tế về xăng E10.

Petrolimex quy hoạch 7 cơ sở phối trộn từ Bắc vào Nam

Song song với Petrovietnam, Petrolimex cũng đang chuẩn bị kỹ lưỡng cho quá trình chuyển đổi. Theo kế hoạch, Petrolimex đã quy hoạch 7 cơ sở pha chế và phối trộn trải dài từ Bắc vào Nam, trong đó mỗi cơ sở sẽ được nâng cấp và tăng công suất để cung ứng đủ xăng E10 cho thị trường. Mục tiêu là chuyển toàn bộ khoảng 6 triệu m³ xăng nền mà Tập đoàn kinh doanh mỗi năm sang xăng E10.

Nguồn xăng nền sẽ được lấy từ các nhà máy lọc dầu trong nước như Dung Quất, Nghi Sơn, đồng thời nhập khẩu thêm từ Malaysia, Singapore, Trung Quốc và Hàn Quốc - sử dụng hạ tầng cảng và kho bãi sẵn có. Việc chuẩn bị này không chỉ nhằm đáp ứng yêu cầu pháp lý từ năm 2026, mà còn là cơ hội để Tập đoàn cải thiện công nghệ phối trộn, nâng cao tiêu chuẩn an toàn và củng cố vị thế trong chuỗi cung ứng nhiên liệu sạch.

Cửa hàng xăng dầu của Petrolimex thí điểm bán xăng E10 tại TP Hồ Chí Minh.

Áp lực và cơ hội cho ngành nhiên liệu sinh học

Việc chuyển đổi sang xăng E10 đặt ra nhiều thách thức, cụ thể: nguồn cung ethanol trong nước chưa đáp ứng đủ, hệ thống kho cảng cần nâng cấp, logistics phải đồng bộ và doanh nghiệp phải kiểm soát chất lượng nhiên liệu ở mức cao hơn. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để hình thành ngành công nghiệp nhiên liệu sinh học tại Việt Nam, từ sản xuất ethanol đến pha chế và phân phối xăng E10.

Bộ Công Thương khẳng định, mục tiêu chính của kế hoạch này là giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, thúc đẩy chuyển đổi xanh, giảm phát thải và nâng cao an ninh năng lượng. Đồng thời, Việt Nam sẽ khuyến khích nghiên cứu công nghệ mới, hợp tác quốc tế để nâng cấp công nghệ sản xuất nhiên liệu sinh học, tiến tới E15 và các tỷ lệ phối trộn cao hơn trong tương lai.

Mới đây, ngày 26/8/2025, hai đơn vị thành viên của Petrovietnam và Petrolimex là BSR và PLC (Tổng công ty Hóa dầu Petrolimex) đã ký kết thỏa thuận hợp tác toàn diện, nhằm tăng cường phối hợp trong việc cung cấp các sản phẩm hóa dầu, hóa chất và các dịch vụ kỹ thuật. Đồng thời, phối hợp nghiên cứu, phát triển và hợp tác sản xuất các sản phẩm hóa dầu mới; khai thác hiệu quả hệ thống cơ sở hạ tầng trên cơ sở phát huy năng lực, lợi thế riêng của mỗi bên.

BSR và PLC ký kết thỏa thuận hợp tác.

Hiện nay, hệ sinh thái BSR gồm có nhà máy lọc dầu, hóa dầu, nhiên liệu sinh học. BSR đang từng bước dịch chuyển sang sản xuất năng lượng xanh, hóa chất và các sản phẩm phục vụ cho sự phát triển bền vững của đất nước. Việc hợp tác với PLC giúp hai bên cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm, nghiên cứu và phát triển các sản phẩm mới cho đất nước, trong đó có xăng E10.

Thị trường ethanol quốc tế đang dự báo đạt 129 tỷ lít vào năm 2025, tăng từ 110 tỷ lít của năm 2023. Mỹ và Brazil đang chiếm ưu thế nhờ năng lực sản xuất linh hoạt, hệ thống cảng biển hiện đại và khả năng điều chỉnh theo tín hiệu giá. Việt Nam sẽ cần tận dụng các kênh nhập khẩu này để bổ sung nguồn cung, đồng thời tăng cường liên kết vùng và tối ưu chuỗi logistics.

Phương Thảo