Phải cảnh giác với bệnh bạch hầu

Mới đây tại tỉnh Nghệ An đã ghi nhận 1 trường hợp tử vong do bệnh bạch hầu. Trong số 119 người tiếp xúc với bệnh nhân tử vong có 1 trường hợp ở tỉnh Bắc Giang bị phát hiện dương tính với bệnh này.

Ca tử vong là cá biệt

Bệnh nhân tử vong được ghi nhận là P.T.C, nữ, 18 tuổi, dân tộc Khơ Mú, trú bản Phà Khảo, xã Phà Đánh, huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An. Trường hợp này là học sinh của Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên huyện Kỳ Sơn, vừa hoàn thành kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024.

Ông Chu Trọng Trang, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Nghệ An, cho biết khai thác thông tin dịch tễ được biết ngày 26-6, em P.T.C có biểu hiện sốt, ho, đau họng, khàn tiếng; tự mua thuốc điều trị và vẫn dự thi tốt nghiệp THPT tại Trường THPT huyện Kỳ Sơn vào ngày 27 đến 28-6. Sau khi thi xong, em P.T.C về nhà nhưng bệnh không thuyên giảm nên ngày 1-7 đã đến Trung tâm Y tế huyện Kỳ Sơn khám và nhập viện điều trị.

Đến ngày 4-7, không có dấu hiệu cho thấy bệnh thuyên giảm nên P.T.C được chuyển lên Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An tiếp tục điều trị. Bệnh nhân nhập viện với chẩn đoán bị sốc nhiễm khuẩn/bạch hầu, biến chứng viêm cơ tim, suy đa tạng, rối loạn đông máu, giảm tiểu cầu. Sau đó bệnh nhân được gia đình xin về và tử vong vào lúc 4 giờ ngày 5-7.

Theo ông Trang, qua rà soát đã xác định được 119 người có tiếp xúc với bệnh nhân P.T.C từ lúc khởi phát đến lúc tử vong. Trong đó có 16 người tiếp xúc gần, chủ yếu là người thân, bạn cùng phòng ký túc xá, bệnh nhân cùng phòng.

Trong các trường hợp tiếp xúc gần ở ký túc xá có 2 người di chuyển từ huyện Kỳ Sơn ra tạm trú tại tỉnh Bắc Giang, trong đó chị M.T.B đã được xét nghiệm cho kết quả dương tính với bạch hầu.

Về trường hợp bệnh nhân tử vong do bạch hầu, ông Chu Trọng Trang cho rằng có một phần nguyên nhân do bệnh nhân không tiêm phòng từ nhỏ, phát hiện bệnh muộn và chậm chuyển tuyến theo khuyến cáo của cơ Sở Y tế. "Trường hợp người lớn tử vong do bạch hầu cũng rất cá biệt, đây là trường hợp hiếm xảy ra ở Nghệ An từ trước đến nay" - ông Trang nói.

Ông Nguyễn Văn Thương, Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Nghệ An, cho biết ngay khi nhận được thông tin về trường hợp mắc bạch hầu tử vong, Sở Y tế đã chỉ đạo CDC Nghệ An đến bệnh viện lấy mẫu xét nghiệm, tiến hành nhuộm soi tươi mẫu bệnh phẩm, cử cán bộ trực tiếp mang mẫu ra Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương ngay trong đêm.

Ngành y tế cũng đã tiến hành khử trùng phương tiện chuyên chở bệnh nhân, tại gia đình bệnh nhân và khu vực xung quanh; hướng dẫn cách ly và điều trị dự phòng bằng kháng sinh 7 ngày cho các trường hợp tiếp xúc gần và theo dõi sức khỏe trong vòng 14 ngày kể từ khi tiếp xúc lần cuối với ca bệnh.

Với trường hợp mắc bạch hầu ở Bắc Giang - là bạn cùng phòng với ca bệnh tử vong ở Nghệ An, ông Lê Tiến Cương, Phó Giám đốc CDC Bắc Giang, thông tin theo kết quả xét nghiệm của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, 8/15 mẫu đã có kết quả âm tính, 7 mẫu còn lại chưa có kết quả do mới gửi. Đây đều là những trường hợp tiếp xúc gần (F1) với ca mắc ở Bắc Giang.

Cơ quan chức năng lấy mẫu xét nghiệm những trường hợp tiếp xúc gần với bệnh nhân P.T.C (18 tuổi, đã tử vong). Ảnh: ĐỨC NGỌC

5 ca mắc có 1 ca tử vong

TS-BS Hoàng Minh Đức, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), cho biết ngay sau khi có thông tin về ca bệnh, Bộ Y tế chỉ đạo Sở Y tế các tỉnh Nghệ An và Bắc Giang tăng cường rà soát các trường hợp tiếp xúc gần với ca mắc bệnh bạch hầu, đồng thời triển khai các biện pháp xử lý triệt để ổ dịch, tổ chức điều tra và điều trị kháng sinh dự phòng cho tất cả những người tiếp xúc gần. Bộ Y tế cũng yêu cầu rà soát, thống kê các đối tượng chưa được tiêm hoặc tiêm chưa đầy đủ vắc-xin phòng bệnh bạch hầu...

Ông Đức cho biết bệnh bạch hầu là bệnh có vắc-xin phòng bệnh trong chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia. Tại Việt Nam, số ca bệnh bạch hầu đã giảm nhiều kể từ khi bắt đầu triển khai tiêm chủng mở rộng, từ gần 3.500 trường hợp mắc năm 1983 xuống còn khoảng từ 10 - 50 trường hợp mắc/năm (trong vòng 15 năm giai đoạn từ 2004 - 2019). Đến năm 2020, số ca bệnh tăng với 226 trường hợp, chủ yếu tại các tỉnh Đắk Lắk, Đắk Nông, Gia Lai, Kon Tum, Quảng Ngãi và Quảng Trị.

Những năm gần đây, bệnh bạch hầu được khống chế và chỉ ghi nhận một vài trường hợp lẻ tẻ do không tiêm vắc-xin phòng bệnh và thường xảy ra ở các khu vực vùng sâu, vùng xa, nơi có tỉ lệ tiêm chủng thấp, không tiêm đủ mũi hoặc không được tiêm nhắc lại. Năm 2021, cả nước ghi nhận chỉ 6 ca bệnh, năm 2022 là 2 ca.

Năm 2023, cả nước ghi nhận 57 trường hợp mắc bệnh bạch hầu (có kết quả xét nghiệm PCR dương tính và nuôi cấy) tại 3 tỉnh: Hà Giang, Điện Biên và Thái Nguyên. Trong đó, có 55 ca mắc tập trung vào 5 tháng cuối năm 2023 và trong số này có 7 trường hợp tử vong.

Đáng chú ý, từ đầu năm đến nay ghi nhận 5 trường hợp mắc, trong đó 1 trường hợp tử vong. Trước 2 ca bệnh ở Nghệ An và Bắc Giang vừa được phát hiện, nước ta đã ghi nhận 3 trường hợp mắc bệnh bạch hầu tại tỉnh Hà Giang.

Để chủ động phòng chống bệnh bạch hầu, Bộ Y tế khuyến cáo người dân đưa trẻ đi tiêm chủng các vắc-xin có chứa thành phần bạch hầu (DPT-VGB-Hib, DPT...) đầy đủ, đúng lịch để bảo đảm miễn dịch phòng bệnh cho trẻ trong độ tuổi tiêm chủng. Trong trường hợp hoãn tiêm, cần tham gia tiêm chủng sớm nhất có thể.

Ngoài ra, người lớn cần tiêm nhắc lại khoảng 10 năm một lần. Tại những vùng có nguy cơ cao, có thể thực hiện những chiến dịch tiêm vét, tiêm bổ sung… Khi có dấu hiệu mắc bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh bạch hầu phải được cách ly và đưa đến cơ sở y tế để được khám, điều trị kịp thời.

Đức Ngọc - Ngọc Dung