Phải 'tiên phong đi đầu', khơi dậy mạnh mẽ tinh thần đổi mới

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng. Ảnh: MPI

Phát biểu kết luận hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm và nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2024 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) chiều 15/7, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhận định, mặc dù bối cảnh, tình hình thế giới và trong nước tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức lớn tuy nhiên cũng có những yếu tố thuận lợi, thời cơ mới. Nền kinh tế đã có bước phục hồi đáng kể, tháng sau cao hơn tháng trước, quý sau tốt hơn quý trước, tính chung 6 tháng đạt nhiều kết quả quan trọng.

"Đặc biệt, chúng ta đã thúc đẩy mạnh mẽ tinh thần cải cách, phát triển trong từng Bộ, ngành, địa phương, tinh thần đồng hành cùng doanh nghiệp để giải quyết khó khăn, vướng mắc, chủ động kiến tạo, hình thành nền tảng quan trọng cho phát triển đất nước trong trung và dài hạn. Điều này cho chúng ta kỳ vọng nền kinh tế sẽ tiến nhanh hơn trong giai đoạn nước rút của Kế hoạch 5 năm 2021-2025, tạo đà cho 5 năm tới 2026-2030," Bộ trưởng nói.

Những kết quả nổi bật của ngành Kế hoạch, Đầu tư và Thống kê

Về kết quả nổi bật trong 6 tháng đầu năm của ngành Kế hoạch, Đầu tư và Thống kê, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh 5 điểm sáng như sau:

Thứ nhất, ngành Kế hoạch, Đầu tư và Thống kê đã tiên phong đi đầu trong cải cách, chủ động tham mưu, cụ thể hóa tư duy mới, tầm nhìn chiến lược thành các nhiệm vụ, giải pháp có trọng tâm, trọng điểm, rõ người, rõ việc, cách thức thực hiện mới để đạt kết quả cao nhất.

Trong hoàn thiện thể chế, Bộ đã chủ động tham mưu Chính phủ chỉ đạo thành lập Ban chỉ đạo để rà soát các vướng mắc, điểm nghẽn ở tầm luật, xây dựng một luật sửa nhiều luật để tháo gỡ. Nghiên cứu mở rộng áp dụng các cơ chế, chính sách thí điểm, đặc thù; cơ chế tháo gỡ cho các doanh nghiệp, dự án tại một số địa phương đã phát huy hiệu quả.

Bộ đã chủ động tham mưu và đang xây dựng đề xuất sửa đổi Luật Đầu tư công, Luật PPP theo hướng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đơn giản hóa trình tự, thủ tục, tháo gỡ triệt để các khó khăn, vướng mắc.

Thứ hai, Bộ đã tập trung theo dõi sát, nắm chắc tình hình, làm tốt công tác phân tích, dự báo, khẳng định sự phù hợp, kiên định và nhất quán với mục tiêu ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng gắn với giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

Công tác thống kê được thực hiện hiệu quả, không chỉ khắc họa đầy đủ, rõ nét, chính xác tình hình kinh tế - xã hội của cả nước, các ngành, lĩnh vực và địa phương, mà còn chủ động điều tra, khảo sát, kịp thời phản ánh khó khăn của doanh nghiệp, người dân.

Thứ ba, thực hiện 3 đột phá chiến lược đạt nhiều kết quả rõ nét. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tạo điều kiện để các ngành, các địa phương phát huy nguồn lực, tính chủ động, linh hoạt trong triển khai thực hiện.

Trong đó, tiếp tục tập trung triển khai thí điểm một số chính sách đặc thù về đầu tư xây dựng công trình đường bộ, triển khai 3 chương trình mục tiêu quốc gia, xây dựng cơ chế, chính sách thí điểm cho một số địa phương.

"Đến nay, công tác quy hoạch đã cơ bản hoàn thành, đã tổ chức các Hội nghị điều phối vùng, hội nghị của các địa phương để công bố quy hoạch gắn với xúc tiến đầu tư trên địa bàn. Đây là cơ hội để sắp xếp lại, tận dụng, mở rộng không gian phát triển của cả nước, các ngành, lĩnh vực, các vùng và địa phương," Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng thông tin.

Thứ tư, Bộ tiếp tục tham mưu, kiến nghị triển khai kịp thời, đồng bộ nhiều chính sách, giải pháp hỗ trợ sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp, hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi mô hình sản xuất, đổi mới công nghệ, áp dụng các mô hình kinh doanh mới.

Đẩy mạnh đối thoại kinh tế với các đối tác chiến lược toàn diện, đối tác chiến lược của Việt Nam (như Mỹ, Hàn Quốc, Trung Quốc…), thu hút các nhà đầu tư lớn trong các lĩnh vực chip, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo. Thu hút các dự án FDI lớn trong các lĩnh vực bán dẫn, điện tử, năng lượng được đầu tư mới và mở rộng tăng vốn.

Thứ 5, tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, các ngành kinh tế mới, đào tạo nhân lực chất lượng cao cho ngành công nghiệp chip bán dẫn… để phát huy tốt hơn cơ hội từ cạnh tranh chiến lược nước lớn, chuyển dịch dòng vốn FDI toàn cầu, các FTA đã ký kết, quan hệ đối tác chiến lược, đối tác chiến lược toàn diện, nhất là với các nền kinh tế lớn.

"Đây là những kết quả quan trọng, không chỉ giúp thúc đẩy tăng trưởng, phát triển kinh tế - xã hội 6 tháng và cả năm 2024, mà còn nâng cao năng lực nội tại, tính tự chủ, cải thiện rõ nét các yếu tố nền tảng cho tăng trưởng nhanh và bền vững của đất nước trong tương lai," Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết.

Tuy nhiên, người đứng đầu ngành Kế hoạch và Đầu tư cũng thẳng thắn nhìn nhận những mặt còn tồn tại, hạn chế. Một số công việc triển khai còn chậm; vẫn còn tình trạng "trên nóng, dưới lạnh", kỷ luật, kỷ cương có lúc, có nơi còn chưa nghiêm, một số cá nhân còn đùn đẩy, né tránh, chưa làm tròn trách nhiệm, thiếu khát vọng cống hiến.

Khai thác tốt hơn các nguồn lực, động lực tăng trưởng, thời cơ, thuận lợi trong 6 tháng cuối năm

Theo Bộ trưởng, tại Hội nghị trực tuyến với các địa phương vừa qua, Chính phủ đã quyết nghị kịch bản tăng trưởng năm 2024 phấn đấu ở mức cận trên là 6,5-7%, cao hơn mục tiêu 6-6,5% tại Nghị quyết của Quốc hội.

Kết quả 6 tháng cuối năm không chỉ là cơ sở để khẳng định vững chắc hơn sự phục hồi trở lại của nền kinh tế, mà còn là căn cứ xây dựng, tham mưu các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ, giải pháp của kế hoạch năm 2025.

Do đó, 6 tháng cuối năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Điều này yêu cầu các ngành, lĩnh vực, các địa phương phải phục hồi nhanh hơn, đạt tốc độ tăng trưởng cao hơn và bền vững hơn. Khai thác tốt hơn các nguồn lực, động lực tăng trưởng, thời cơ, thuận lợi. Xây dựng và tổ chức thực hiện quyết liệt khung khổ thể chế, chính sách mới và phát huy mạnh mẽ tư duy, tầm nhìn mới trong các quy hoạch đã phê duyệt.

Nói về tinh thần "phải tiên phong đi đầu", góp phần khơi dậy mạnh mẽ tinh thần đổi mới, cải cách, dám nghĩ, dám làm trong các ngành, lĩnh vực, các địa phương để vượt qua thách thức, chủ động kiến tạo và nắm bắt thời cơ, cơ hội cho phát triển, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đặt ra 10 nhiệm vụ trọng tâm của ngành KH&ĐT trong 6 tháng cuối năm 2024.

Một, nêu cao hơn nữa tinh thần quyết tâm cải cách, cụ thể hóa tầm nhìn chiến lược, tư duy phát triển mới thành các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ, giải pháp đột phá, phù hợp với bối cảnh, tình hình mới.

Toàn ngành phải nỗ lực đổi mới hơn nữa, trí tuệ, bản lĩnh và làm tốt hơn nữa để tham mưu, đề xuất, cụ thể hóa trong các kế hoạch, định hướng phát triển kinh tế - xã hội, đầu tư công… của cả nước và các ngành, lĩnh vực và địa phương trong năm 2025 và giai đoạn 2026-2030.

Đồng thời, tham mưu phân công nhiệm vụ có trọng tâm, trọng điểm, rõ người, rõ việc, rõ thời gian, kết quả để tổ chức triển khai thực hiện đạt kết quả cao nhất các nhiệm vụ, giải pháp đặt ra.

Hai, cần xác định lấy cải cách thể chế làm khâu đột phá, động lực cho phát triển. Tổ chức thực hiện hiệu quả các quy định mới ban hành; chủ động tham mưu, đề xuất sửa đổi các quy định còn vướng mắc, bất cập và đẩy mạnh phân cấp, phân quyền.

Tổng kết việc thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù cho địa phương, công trình giao thông đường bộ, tháo gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp, dự án tại một số địa phương… để nghiên cứu mở rộng các chính sách đã phát huy hiệu quả.

Ba, đồng hành cùng doanh nghiệp, xác định khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp cũng là khó khăn, vướng mắc của mình để tham mưu, đề xuất xử lý, tháo gỡ.

Rà soát, sửa đổi ngay các quy định, thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật… không phù hợp với thực tế, gây khó khăn, phiền hà cho doanh nghiệp. Đẩy nhanh việc tháo gỡ, giải quyết, xử lý các dự án, đất đai tồn đọng để giải phóng nguồn lực cho phát triển.

Hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực, ứng dụng công nghệ mới, sử dụng năng lượng sạch, chuyển đổi mô hình sản xuất… để đáp ứng tiêu chuẩn mới của các thị trường xuất khẩu, nâng cao sức cạnh tranh của hàng hóa xuất khẩu.

Tập trung xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển doanh nghiệp dân tộc, doanh nghiệp quy mô lớn nhằm phát huy vai trò tiên phong trong một số ngành, lĩnh vực quan trọng, có lợi thế cạnh tranh và khả năng dẫn dắt quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ.

Bốn, tập trung đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, phấn đấu giải ngân vốn đầu tư công năm 2024 đạt trên 95% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao; tạo điều kiện, môi trường để thu hút đầu tư tư nhân, vốn FDI.

Phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương xây dựng kế hoạch đầu tư công năm 2025, giai đoạn 2026-2030 gắn với các nghị quyết của Bộ Chính trị, quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng và địa phương và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội.

Năm, tiếp tục đổi mới tư duy, phát huy cách tiếp cận mới theo Luật Quy hoạch để tổ chức thực hiện hiệu quả các quy hoạch đã ban hành, đưa quy hoạch vào cuộc sống.

Cần tập trung xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt kế hoạch thực hiện quy hoạch, xác định rõ nội dung trọng tâm, tiến độ và nguồn lực thực hiện các chương trình, dự án trong quy hoạch, bảo đảm tính linh hoạt, sát thực tế.

Sáu, tăng cường hoạt động của các Hội đồng điều phối vùng để triển khai các Quy hoạch vùng, thúc đẩy liên kết vùng, giải quyết các vấn đề có tính vùng và tạo ra các động lực và cực tăng trưởng mới cho đất nước.

Bảy, nâng cao năng lực phân tích, dự báo và thống kê, đáp ứng tốt hơn nữa yêu cầu về tính kịp thời, chính xác, khách quan, đầy đủ và chất lượng công tác tham mưu, điều hành kinh tế vĩ mô. Mục tiêu nhất quán là ưu tiên, thúc đẩy mạnh mẽ tăng trưởng gắn với củng cố, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

Tám, tập trung nghiên cứu, xây dựng, hoàn thiện Đề án Trung tâm tài chính khu vực và quốc tế tại Việt Nam, Nghị định về thành lập, quản lý và sử dụng Quỹ hỗ trợ đầu tư.

Tăng cường hợp tác, tổ chức đối thoại kinh tế với các đối tác chiến lược toàn diện, đối tác chiến lược để thu hút các tập đoàn đa quốc gia, nhà đầu tư chiến lược trong các lĩnh vực chíp, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo…

Chín, phát huy tối đa hiệu quả của Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia, cả các trung tâm ở các vùng, địa phương, nhằm thúc đẩy xây dựng, phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo trong nước; hỗ trợ chuyển đổi số cho doanh nghiệp trong nước.

Hoàn thiện và triển khai hiệu quả Đề án Phát triển nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050.

Mười, thúc đẩy mạnh mẽ chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng, xây dựng, hoàn thiện hệ thống ngành kinh tế xanh, quy định về chuyển đổi xanh, cơ chế thử nghiệm phát triển kinh tế tuần hoàn.

Nghiên cứu các gói chính sách với quy mô đủ lớn, phù hợp, khả thi để hỗ trợ doanh nghiệp và thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới như chíp, bán dẫn, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh.

Kiều Chinh