Phân cấp, phân quyền triệt để trong công tác hộ tịch

Cán bộ phường hướng dẫn người dân giải quyết thủ tục hành chính thông qua cổng dịch vụ công. (Ảnh: TTXVN)

Tập trung sửa đổi theo 5 nhóm chính sách lớn

Phó Cục trưởng Cục Hành chính tư pháp, Bộ Tư pháp Nhâm Ngọc Hiển cho biết, một số quy định của Luật Hộ tịch chưa phù hợp cơ cấu tổ chức mới; chưa điều chỉnh kịp thời các trường hợp phát sinh; quy trình giải quyết tại một số địa phương còn vướng mắc; ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong lĩnh vực này chưa đủ mạnh. Trên cơ sở đó, Cục đề xuất 05 nhóm chính sách lớn được đưa vào dự thảo.

Trước hết phân quyền triệt để đăng ký hộ tịch cho chính quyền cơ sở; phát triển và hoàn thiện cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử thống nhất, đồng bộ, phục vụ quản lý hiện đại;

Tiếp tục cải cách hành chính trong lĩnh vực hộ tịch gắn với chuyển đổi số, hiện đại hóa phương thức thực hiện nhằm nâng cao chất lượng công tác đăng ký, quản lý hộ tịch, tạo thuận lợi tối đa cho người dân;

Hoàn thiện quy định về phạm vi, nội dung đăng ký hộ tịch theo hướng bảo đảm quyền nhân thân, bảo đảm thống nhất với quy định pháp luật có liên quan và phù hợp với thông lệ, điều ước, công ước quốc tế mà Việt Nam đã ký kết, tham gia;

Chuyên nghiệp hóa đội ngũ công chức hộ tịch, bảo đảm tiêu chuẩn, năng lực phù hợp với vị trí việc làm, nâng cao chất lượng, hiệu quả thực thi nhiệm vụ quản lý nhà nước về hộ tịch.

Ông Nhâm Ngọc Hiển, Phó Cục trưởng Cục Hành chính tư pháp, Bộ Tư pháp.

Ông Hiển cũng cho biết, mục tiêu của các chính sách Luật là đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, khắc phục hạn chế của quy định hiện hành, phù hợp với việc tổ chức, sắp xếp bộ máy hành chính, thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp; đồng thời hiện đại hóa, chuyển đổi số toàn diện công tác đăng ký, quản lý hộ tịch.

Các đề xuất hướng tới đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm chi phí cho người dân, cho phép đăng ký hộ tịch trực tuyến “toàn trình” và không phụ thuộc vào địa giới hành chính cấp tỉnh.

Xây dựng cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử thống nhất

Tại cuộc họp Hội đồng thẩm định chính sách xây dựng dự án Luật Hộ tịch (sửa đổi) mới đây, đại diện Bộ Công an đã đề nghị bổ sung quy định cho phép thông tin trên hộ tịch điện tử thay thế bản giấy (giấy khai sinh, giấy chứng tử…) và đưa nội dung này vào đề cương chính sách.

Về cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử, Bộ Công an lưu ý cần cụ thể hóa các trường thông tin trong cơ sở dữ liệu, làm rõ cơ chế đồng bộ, chuyển giao thông tin giữa cơ sở dữ liệu hộ tịch và cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; đồng thời quy định rõ hình thức tiếp nhận thủ tục trực tuyến.

Thứ trưởng Tư pháp Phan Chí Hiếu yêu cầu rà soát kỹ lưỡng để bảo đảm tính toàn diện của Đề án, nhất là những nội dung có thể liên quan đến quyền con người, quyền công dân được quy định chặt chẽ trong dự thảo Luật.

Đối với việc xây dựng cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử thống nhất, đồng bộ, cần làm rõ các trường thông tin, cơ chế kết nối, đồng bộ giữa cơ sở dữ liệu hộ tịch và cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, bảo đảm tính kỹ thuật và khả năng liên thông.

Về cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực hộ tịch, Thứ trưởng Hiếu cũng đề nghị làm rõ lộ trình thực hiện và nêu rõ các thủ tục đề xuất bãi bỏ, đơn giản hóa, với tiêu chí ưu tiên phục vụ người dân.

Thứ trưởng cũng lưu ý, với chính sách phân quyền triệt để cho cấp xã, cơ quan soạn thảo cần phân định rõ ràng giữa phân quyền, phân cấp và ủy quyền; quy định cụ thể về ủy quyền ký giấy tờ, chứng thực; đồng thời đánh giá thực tế năng lực, nguồn lực của cấp xã và gắn phân quyền với cơ chế kiểm tra, giám sát để bảo đảm khả thi.

Giáo sư Phan Trung Lý, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, từng phân tích quá trình phân cấp hiện nay chủ yếu tập trung vào khía cạnh hành chính, trong khi phân quyền thực chất lại chưa được quan tâm đúng mức. Trong nhiều trường hợp, chúng ta mới chỉ chú trọng tới việc chuyển giao nhiệm vụ theo chiều dọc, mà chưa bảo đảm trao quyền tương ứng. Hệ quả là nhiều quyền hạn vẫn nằm ở cơ quan trung ương, cấp trên phân cấp xuống cấp dưới, nhưng chủ yếu là giao việc chứ chưa kèm theo quyền hạn đầy đủ.

Giáo sư Phan Trung Lý, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội.

“Cần quan tâm hơn và làm mạnh mẽ hơn cả phân cấp lẫn phân quyền, nhất là cần đẩy mạnh phân quyền cho các cấp. Khi được trao quyền đầy đủ, gắn với trách nhiệm rõ ràng, địa phương mới có thể thực sự phát huy tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm”, Giáo sư nói.

HƯƠNG NGUYÊN