Phân cấp, phân quyền và đòi hỏi trách nhiệm

Đây là một quyết định lịch sử, đánh dấu bước tiến trong hoàn thiện thể chế tổ chức bộ máy nhà nước, bảo đảm sự thống nhất, hiệu lực, hiệu quả trong quản lý và điều hành của các cấp chính quyền.

Theo thống kê có 6.738 nhiệm vụ, thẩm quyền được rà soát, trong đó có 2.718 nhiệm vụ trọng tâm được đề xuất phân định rõ ràng. Cụ thể: 1.470 nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương; 1.248 nhiệm vụ được phân định giữa cấp tỉnh và cấp xã...

Từng phần việc đã được gắn với từng cấp chính quyền, từng cấp quản lý rõ ràng và cụ thể, kỳ vọng sẽ khắc phục được sự chồng chéo, tồn tại, bất cập trong phân cấp, phân quyền trước đây. Điều này cho thấy đã có bước chuyển mạnh mẽ trong việc xác định rõ trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ quản lý hành chính nhà nước. Việc phân cấp, phân quyền rành mạch sẽ dần triệt tiêu tình trạng ôm đồm quyền lực, đồng thời hạn chế tình trạng đùn đẩy, né tránh trách nhiệm - một lực cản tồn tại rất lâu mà chưa có “thuốc” đặc trị.

Với cơ chế phân cấp, phân quyền, sẽ xóa bỏ tình trạng trách nhiệm chung chung, ỷ lại, chờ xin ý kiến, cơ chế từ cấp trên. Thay vào đó, cán bộ phải tự quyết, tự chịu trách nhiệm trong thực thi công vụ. Như vậy, phân quyền, phân cấp cũng đi đôi với tăng quyền lực, cá thể hóa trách nhiệm. Tuy đây là công việc không mới, nhưng khi đặt trong cuộc cách mạng chung về tinh gọn bộ máy đã buộc cán bộ, công chức phải ở tâm thế mới.

Để các quy định về phân cấp, phân quyền được triển khai hiệu quả trên thực tế, điều kiện tiên quyết là phải có đội ngũ cán bộ đủ năng lực và đủ số lượng. Yếu tố này là nhân tố then chốt quyết định tính hiệu quả của phân cấp, phân quyền. Trên địa bàn thành phố Hà Nội, hiện bộ máy các xã, phường mới cơ bản được sắp xếp hoàn thiện, đúng người, đúng việc, đúng vị trí và đang sẵn sàng để vận hành.

Song, trong bối cảnh “vừa chạy, vừa xếp hàng”, chắc chắn khi bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp chính thức đi vào hoạt động sẽ phát sinh nhiều vấn đề mới và khó, chưa có tiền lệ. Do đó, đòi hỏi đội ngũ cán bộ (đặc biệt là cán bộ cấp xã mới) phải chủ động, có bản lĩnh vững vàng, sẵn sàng đương đầu với khó khăn. Cũng vì thế, sự vận hành của bộ máy chính quyền mới yêu cầu mỗi cán bộ, viên chức phải nắm rõ phần việc, trách nhiệm, thẩm quyền của mình; mỗi người phải không ngừng nâng cao tính chuyên nghiệp, năng lực, trình độ chuyên môn...

Ngoài yếu tố con người, một vấn đề nữa không kém phần quan trọng là việc đầu tư trang thiết bị làm việc, như: Hệ thống máy móc hiện đại; hạ tầng công nghệ thông tin đáp ứng được nhu cầu và phải có các phần mềm ứng dụng... Xã hội đang phát triển trong thời đại công nghệ số cùng với tư duy của chính quyền phục vụ, nếu không chuyển mình thật sự, việc phân cấp, phân quyền sẽ không mang lại đột phá như mong muốn.

Không riêng Hà Nội mà với cả nước, việc thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp đòi hỏi trách nhiệm cao hơn, khối lượng công việc lớn hơn và yêu cầu nhiệm vụ khắt khe hơn. Vì thế, ngay sau khi đi vào hoạt động, chính quyền địa phương mới cần xây dựng, ban hành theo thẩm quyền các văn bản hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân quyền, phân cấp; đồng thời tổ chức tập huấn, hướng dẫn để cán bộ, công chức triển khai công việc thuận lợi.

Phân cấp, phân quyền, cũng đồng thời với phân rõ trách nhiệm. Đây chính là thời điểm “lửa thử vàng” để khẳng định tính đúng đắn của cuộc cách mạng về tinh gọn bộ máy, kiến tạo tư duy mới tạo đà cho đất nước vươn mình trong kỷ nguyên mới.

Minh Thúy