Phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền theo mô hình tổ chức chính quyền 2 cấp trong lĩnh vực Công Thương

Sáng 15/6/2025, tại Hà Nội, tiếp tục chương trình Hội nghị tập huấn toàn quốc về tổ chức bộ máy vận hành chính quyền địa phương 02 cấp; phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã có báo cáo chuyên đề về xây dựng các Nghị định phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền theo mô hình tổ chức chính quyền 2 cấp thuộc lĩnh vực Công Thương.

Ngày 12/6/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Nghị định số 139/2025/NĐ-CP về quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Công Thương và Nghị định số 146/2025/NĐ-CP quy định về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực công nghiệp và thương mại.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên báo cáo chuyên đề về xây dựng các Nghị định phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền theo mô hình tổ chức chính quyền 2 cấp thuộc lĩnh vực Công Thương tại Hội nghị tập huấn toàn quốc về tổ chức bộ máy vận hành chính quyền địa phương 02 cấp; phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền

Phân định lại thẩm quyền 8 lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Công Thương

Báo cáo tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, về Nghị định số 139/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 của Chính phủ về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 02 cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của ngành Công Thương, Nghị định gồm 4 Chương và 22 Điều quy định về việc phân định nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp trong 08 lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Công Thương và trình tự, thủ tục thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương (cấp tỉnh, cấp xã), trong đó, phân định lại thẩm quyền từ cấp huyện xuống cấp xã là 37 nhiệm vụ và từ cấp huyện lên cấp tỉnh là 7 nhiệm vụ. Cụ thể như sau:

Trong lĩnh vực bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Nghị định đã phân định lại thẩm quyền, trách nhiệm từ UBND cấp huyện cho UBND cấp xã thực hiện 06 nhiệm vụ, được quy định tại Điều 77 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023, bao gồm:

Thứ nhất, thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng;

Thứ hai, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục kiến thức và pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; tư vấn, hỗ trợ và nâng cao nhận thức về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng tại địa phương;

Thứ ba, kiểm tra hoạt động của tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng thuộc thẩm quyền quản lý tại địa phương;

Thứ tư, quản lý theo thẩm quyền đối với các chợ, trung tâm thương mại trên địa bàn để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng khi người tiêu dùng mua, sử dụng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ tại các địa điểm này;

Thứ năm, báo cáo kết quả thực hiện quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trên địa bàn theo định kỳ hoặc theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp trên;

Thứ sáu, ban hành quy chế phối hợp quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Trong lĩnh vực điện lực, Nghị định đã phân định lại thẩm quyền, trách nhiệm từ UBND cấp huyện cho UBND cấp xã thực hiện 04 nhiệm vụ quản lý an toàn đập, hồ chứa nước về bảo vệ công trình điện lực, được quy định tại Nghị định số 114 ngày 04/9/2018 của Chính phủ về quản lý an toàn đập, hồ chứa nước và Nghị định số 62 ngày 04/3/2025 quy định chi tiết thi hành Luật Điện lực, cụ thể:

Thứ nhất, thẩm định, phê duyệt phương án ứng phó thiên tai cho công trình vùng hạ du đập thủy điện;

Thứ hai, phối hợp tổ chức các hoạt động tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn, nâng cao nhận thức cho tổ chức, cá nhân sử dụng điện an toàn;

Thứ ba, quyết định vị trí lắp đặt cột thủy chí hoặc trang thiết bị có tính năng tương tự cột thủy chí;

Thứ tư, thẩm định, phê duyệt quy trình vận hành hồ chứa thủy điện, phương án ứng phó tình huống khẩn cấp, phương án bảo vệ đập, hồ chứa thủy điện theo phân cấp của UBND cấp tỉnh.

Ngoài 04 nhiệm vụ được phân định lại từ UBND cấp huyện cho UBND cấp xã, Nghị định đã phân định lại thẩm quyền từ UBND cấp huyện lên UBND cấp tỉnh thực hiện các nhiệm vụ còn lại được quy định tại Nghị định số 62 ngày 04/3/2025 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Điện lực về bảo vệ công trình điện lực và an toàn trong lĩnh vực điện lực.

Trong lĩnh vực công nghiệp tiêu dùng, Nghị định đã phân định lại thẩm quyền, trách nhiệm từ UBND cấp huyện cho UBND cấp xã thực hiện 02 nhiệm vụ được quy định tại Nghị định số 67 ngày 27/6/2013 của Chính phủ về kinh doanh thuốc lá, được sửa đổi bởi các Nghị định số 106 ngày 14/9/2017, Nghị định số 08 ngày 15/01/2018 và Nghị định số 17 ngày 05/02/2020, cụ thể:

Thứ nhất, cấp, cấp lại, sửa đổi, bổ sung, thu hồi Giấy phép bán lẻ sản phẩm thuốc lá;

Thứ hai, báo cáo Sở Công Thương tình hình kinh doanh, cấp Giấy phép bán lẻ sản phẩm thuốc lá của thương nhân trên địa bàn.

Trong lĩnh vực quản lý, phát triển cụm công nghiệp, Nghị định đã phân định lại thẩm quyền, trách nhiệm từ cấp huyện cho cấp xã thực hiện 14 nhiệm vụ được quy định tại Nghị định số 32 ngày 15/3/2024 của Chính phủ về quản lý, phát triển cụm công nghiệp, bao gồm:

Thứ nhất, đề xuất xây dựng phương án phát triển, thành lập, mở rộng cụm công nghiệp trên địa bàn; hỗ trợ chủ đầu tư triển khai đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, quản lý hiệu quả các cụm công nghiệp trên địa bàn; tiếp nhận, giải quyết hoặc đề nghị cơ quan có thẩm quyền giải quyết các thủ tục triển khai dự án đầu tư vào cụm công nghiệp;

Thứ hai, quyết định hỗ trợ đầu tư hoặc đề xuất cơ quan có thẩm quyền quyết định hỗ trợ đầu tư hạ tầng kỹ thuật trong và ngoài cụm công nghiệp; phê duyệt, thực hiện kế hoạch di dời doanh nghiệp, cơ sở sản xuất vào cụm công nghiệp và hoạt động phát triển cụm công nghiệp trên địa bàn;

Thứ ba, thanh tra, kiểm tra định kỳ hoặc đột xuất, xử lý vi phạm; định kỳ hoặc đột xuất báo cáo UBND cấp tỉnh và Sở Công Thương về tình hình cụm công nghiệp trên địa bàn;

Thứ tư, phối hợp với Sở Công Thương và các Sở, ngành, đơn vị liên quan xây dựng, hoàn thành phương án phát triển cụm công nghiệp trên địa bàn;

Thứ năm, phối hợp với Sở Công Thương và các Sở, ngành, đơn vị liên quan xây dựng, hoàn thành báo cáo điều chỉnh phương án phát triển cụm công nghiệp trên địa bàn;

Thứ sáu, trình đề nghị thành lập hoặc mở rộng cụm công nghiệp trên địa bàn;

Thứ bảy, thông báo rộng rãi việc tiếp nhận hồ sơ đề nghị thành lập, mở rộng cụm công nghiệp trên phương tiện thông tin đại chúng của địa phương;

Thứ tám, đề nghị làm chủ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp lập 02 bộ hồ sơ thành lập, mở rộng cụm công nghiệp quy định kèm tệp tin điện tử của hồ sơ, gửi Sở Công Thương để chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan tổ chức thẩm định;

Thứ chín, bổ sung, hoàn thiện hồ sơ gửi Sở Công Thương trong trường hợp hồ sơ, nội dung Báo cáo thành lập, mở rộng cụm công nghiệp không đáp ứng yêu cầu;

Thứ mười, chỉ đạo chủ đầu tư, cơ quan, đơn vị tổ chức lập, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng cụm công nghiệp trên địa bàn;

Mười một, tiếp nhận 01 bản Quy chế quản lý các dịch vụ công cộng, tiện ích trước khi tiếp nhận tổ chức, cá nhân đầu tư sản xuất, kinh doanh vào cụm công nghiệp từ Chủ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp;

Mười hai, tiếp nhận báo cáo định kỳ tình hình hoạt động của dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp của Chủ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp;

Mười ba, tiếp nhận báo cáo định kỳ tình hình hoạt động của dự án đầu tư trong cụm công nghiệp của Tổ chức, cá nhân đầu tư sản xuất kinh doanh trong cụm công nghiệp;

Mười bốn, định kỳ hàng quý, năm, tiếp nhận báo cáo thống kê tổng hợp tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh trong cụm công nghiệp từ Cơ quan thống kê trên địa bàn.

Trong lĩnh vực kinh doanh rượu, Nghị định đã phân định lại thẩm quyền, trách nhiệm từ UBND cấp huyện cho UBND cấp xã thực hiện 06 nhiệm vụ được quy định tại Nghị định số 105 ngày 14/9/2017 của Chính phủ về kinh doanh rượu, sửa đổi bổ sung bởi Nghị định số 17 ngày 05/02/2020, bao gồm:

Thứ nhất, cấp, cấp lại, sửa đổi, bổ sung, thu hồi Giấy phép sản xuất rượu thủ công nhằm mục đích kinh doanh;

Thứ hai, cấp, cấp lại, sửa đổi, bổ sung, thu hồi Giấy phép bán lẻ rượu trên địa bàn;

Thứ ba, tiếp nhận đăng ký của thương nhân bán rượu có độ cồn từ 5,5 độ trở lên tiêu dùng tại chỗ, thương nhân kinh doanh rượu có độ cồn dưới 5,5 độ;

Thứ tư, tiếp nhận đăng ký của thương nhân sản xuất rượu có độ cồn dưới 5,5 độ; nhập khẩu rượu có độ cồn dưới 5,5 độ; bán rượu có độ cồn dưới 5,5 độ;

Thứ năm, thực hiện chỉ đạo của UBND cấp tỉnh trong việc tăng cường công tác kiểm tra, giám sát đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh rượu trên phạm vi địa bàn và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo thẩm quyền;

Thứ sáu, thực hiện báo cáo tình hình sản xuất rượu thủ công nhằm mục đích kinh doanh, sản xuất rượu thủ công để bán cho các cơ sở có giấy phép sản xuất rượu để chế biến lại, tình hình bán lẻ rượu năm trước trên địa bàn về Sở Công Thương.

Ngoài 06 nhiệm vụ được phân định lại từ UBND cấp huyện cho UBND cấp xã, Nghị định đã phân định lại thẩm quyền từ UBND cấp huyện lên UBND cấp tỉnh thực hiện nhiệm vụ tiếp nhận báo cáo tình hình sản xuất rượu thủ công bán cho cơ sở có Giấy phép sản xuất rượu để chế biến lại trên địa bàn xã, quy định tại Điều 20 Nghị định số 105 ngày 14/9/2017 của Chính phủ về kinh doanh rượu.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, trong lĩnh vực quản lý, phát triển cụm công nghiệp, Nghị định số 139/2025/NĐ-CP đã phân định lại thẩm quyền, trách nhiệm từ cấp huyện cho cấp xã thực hiện 14 nhiệm vụ, được quy định tại Nghị định số 32 ngày 15/3/2024 của Chính phủ về quản lý, phát triển cụm công nghiệp

Trong lĩnh vực hóa chất, Nghị định đã phân định lại thẩm quyền, trách nhiệm từ UBND cấp huyện cho UBND cấp xã thực hiện 01 nhiệm vụ về thẩm định, phê duyệt Kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất, quy định tại Điều 20 Nghị định số 113 ngày 09/10/2017 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Hóa chất.

Trong lĩnh vực kinh doanh khí, Nghị định đã phân định lại thẩm quyền, trách nhiệm từ UBND cấp huyện cho UBND cấp xã thực hiện 02 nhiệm vụ được quy định tại Nghị định số 87 ngày 15/6/2018 của Chính phủ về kinh doanh khí, sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 17 ngày 05/02/2020 và Nghị định số 85 ngày 10/7/2024, bao gồm:

Thứ nhất, cấp, cấp lại, điều chỉnh, thu hồi Giấy chứng nhận đủ điều kiện cửa hàng bán lẻ LPG chai;

Thứ hai, chủ trì, phối hợp với các đơn vị có liên quan kiểm tra, giám sát việc thực hiện của cửa hàng bán lẻ LPG chai theo quy định của Nghị định này và pháp luật có liên quan.

Trong lĩnh vực quản lý chợ, Nghị định đã phân định lại thẩm quyền, trách nhiệm từ UBND cấp huyện cho UBND cấp xã thực hiện 02 nhiệm vụ được quy định tại Nghị định số 60 ngày 05/6/2024 của Chính phủ về quản lý chợ, bao gồm:

Thứ nhất, thực hiện theo phân cấp của UBND cấp tỉnh về quản lý chợ trên địa bàn;

Thứ hai, niêm yết công khai tại trụ sở UBND cấp xã Phương án chuyển đổi mô hình quản lý chợ.

Phân cấp, phân quyền 22 lĩnh vực ngành Công Thương

Về Nghị định số 146 ngày 12/6/2025 của Chính phủ quy định về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực công nghiệp và thương mại, Nghị định này gồm 25 Chương và 61 Điều quy định thẩm quyền và trình tự, thủ tục thực hiện các nhiệm vụ được phân quyền, phân cấp trong 22 lĩnh vực của ngành Công Thương, trong đó:

Trung ương phân quyền, phân cấp cho UBND cấp tỉnh thực hiện 208 nhiệm vụ/401 nhiệm vụ (chiếm tỉ lệ 52%) tổng số nhiệm vụ, quyền hạn có thể phân quyền, phân cấp, bao gồm: 26 nhiệm vụ từ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ phân cấp cho địa phương cấp tỉnh và 182 nhiệm vụ từ các Bộ, ngành Trung ương và Bộ Công Thương phân cấp cho địa phương.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ phân quyền, phân cấp cho Bộ Công Thương, Bộ trưởng Bộ Công Thương thực hiện: 72 nhiệm vụ;

Tổng số thủ tục hành chính phân cấp, đơn giản hóa trong Nghị định phân quyền, phân cấp là: 150/486 thủ tục hành chính (đạt tỉ lệ 30,8%); trong đó: phân cấp về địa phương: 119 thủ tục (đạt 24,5%); Đơn giản hóa thành phần hồ sơ, thời gian giải quyết: 31 tục tục hành chính (đạt 6,3%);

Nội dung phân quyền, phân cấp trong các lĩnh vực cụ thể được thể hiện như sau:

Về ngành công nghiệp, Nghị định đã phân quyền, phân cấp từ Trung ương cho UBND cấp tỉnh thực hiện 83 nhiệm vụ, quyền hạn trong 8 lĩnh vực, cụ thể là:

Một là, lĩnh vực hóa chất có 36 nhiệm vụ, quyền hạn được phân quyền, phân cấp, trong đó:

* Từ Thủ tướng Chính phủ phân quyền, phân cấp cho UBND cấp tỉnh thực hiện 01 nhiệm vụ, quyền hạn về xử lý hóa chất độc tồn dư của chiến tranh, quy định tại Luật Hóa chất năm 2007;

* Từ Bộ Công Thương phân quyền, phân cấp cho UBND cấp tỉnh thực hiện 35 nhiệm vụ, quyền hạn, gồm:

- Phê duyệt Kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất độc cấp tỉnh quy định tại Quyết định số 26 ngày 01/7/2016 của Thủ tướng Chính phủ, được sửa đổi, bổ sung bởi Quyết định số 04 ngày 13/01/2020 của Thủ tướng Chính phủ;

- 02 nhiệm vụ, quyền hạn về tổ chức cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất, kinh doanh hóa chất, quy định tại Luật Hóa chất năm 2007;

- 32 nhiệm vụ, quyền hạn về cấp, cấp lại, cấp điều chỉnh, thu hồi Giấy phép sản xuất, Giấy phép xuất khẩu nhập khẩu hóa chất Bảng 1, 2, 3, Giấy phép kinh doanh hóa chất bảng 2, 3 quy định tại Nghị định số 33 ngày 27/3/2024 của Chính phủ.

Hai là, lĩnh vực vật liệu nổ công nghiệp, tiền chất thuốc nổ có 06 nhiệm vụ, quyền hạn được phần quyền, phân cấp từ Bộ Công Thương về UBND cấp tỉnh thực hiện, gồm:

- Ban hành văn bản đề nghị cấp giấy phép dịch vụ nổ mìn trên thềm lục địa hoặc dịch vụ nổ mìn có phạm vi hoạt động trên toàn quốc, quy định tại Luật Quản lý vũ khí, công cụ hỗ trợ và vật liệu nổ;

- Thẩm quyền cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất tiền chất thuốc nổ quy định tại Luật Quản lý vũ khí, công cụ hỗ trợ và vật liệu nổ;

- 04 nhiệm vụ, quyền hạn về huấn luyện, kiểm tra, cấp, cấp lại giấy chứng nhận huấn luyện kỹ thuật an toàn vật liệu nổ công nghiệp, quy định tại Nghị định số 181 ngày 31/12/2024 của Chính phủ.

Ba là, lĩnh vực an toàn điện có 03 nhiệm vụ, quyền hạn được phần quyền, phân cấp từ Bộ Công Thương về UBND cấp tỉnh thực hiện, gồm: Thẩm định, phê duyệt, phê duyệt điều chỉnh phương án bảo vệ đập, hồ chứa thủy điện quan trọng đặc biệt và đập, hồ chứa thủy điện được xây dựng trên địa bàn 02 tỉnh trở lên quy định tại Luật Điện lực năm 2024 và Nghị định số 62 ngày 04/3/2025 của Chính phủ.

Bốn là, lĩnh vực an toàn vệ sinh lao động có 02 nhiệm vụ, quyền hạn được phần quyền, phân cấp từ Bộ Công Thương về UBND cấp tỉnh thực hiện, gồm: Cấp và cấp lại chứng chỉ kiểm định viên thuộc thẩm quyền quản lý của Bộ Công Thương, quy định tại Nghị định số 44 ngày 15/5/2016 của Chính phủ.

Năm là, lĩnh vực an toàn thực phẩm có 08 nhiệm vụ, quyền hạn, quy định tại Nghị định số 15 ngày 02/02/2018 của Chính phủ được quyền, phân cấp từ Bộ Công Thương về UBND cấp tỉnh thực hiện, gồm:

- Kiểm tra nhà nước đối với thực phẩm xuất khẩu;

- Thực hiện việc truy xuất nguồn gốc đối với sản phẩm không bảo đảm an toàn;

- Chỉ định cơ quan kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm nhập khẩu đối với các sản phẩm thuộc lĩnh vực được phân công quản lý;

- Cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm thuộc trách nhiệm quản lý của Bộ Công Thương;

- 04 nhiệm vụ, quyền hạn về chỉ định cơ sở kiểm nghiệm thực phẩm phục vụ quản lý nhà nước, cơ sở kiểm nghiệm kiểm chứng, kết luận cuối cùng khi có sự khác biệt về kết quả kiểm nghiệm giữa các cơ sở kiểm nghiệm thuộc lĩnh vực được phân công quản lý.

Sáu là, lĩnh vực chất lượng sản phẩm hàng hóa có 08 nhiệm vụ, quyền hạn được phân quyền, phân cấp từ Bộ Công Thương về UBND cấp tỉnh thực hiện, gồm:

- 04 nhiệm vụ, quyền hạn về chỉ định tổ chức đánh giá sự phù hợp và thừa nhận kết quả đánh giá sự phù hợp, gồm: thử nghiệm, giám định, chứng nhận, kiểm định, quy định tại Nghị định số 132/2008/NĐ-CP của Chính phủ;

- 04 nhiệm vụ, quyền hạn về cấp Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động đánh giá sự phù hợp, gồm: thử nghiệm, giám định, chứng nhận, kiểm định đối với sản phẩm, hàng hóa, quá trình sản xuất, cung ứng dịch vụ thuộc trách nhiệm, quản lý nhà nước của Bộ Công Thương, quy định tại Nghị định số 107 ngày 01/7/2016 của Chính phủ.

Bảy là, lĩnh vực điện lực có 19 nhiệm vụ, quyền hạn được phân quyền, phân cấp từ Bộ Công Thương về UBND cấp tỉnh thực hiện, gồm:

- 02 nhiệm vụ về định giá cụ thể dịch vụ vận chuyển khí thiên nhiên bằng đường ống và dịch vụ tồn trữ, tái hóa, vận chuyển và phân phối khí thiên nhiên hóa lỏng cho sản xuất điện, quy định tại Luật Điện lực năm 2024;

- 02 nhiệm vụ, quyền hạn về định giá cụ thể dịch vụ tồn trữ, tái hóa, vận chuyển và phân phối khí thiên nhiên hóa lỏng cho sản xuất điện, quy định tại Nghị định số 56 ngày 03/3/2025 của Chính phủ;

- 05 nhiệm vụ về cấp giấy phép hoạt động điện lực lĩnh vực phân phối điện, gồm: cấp mới, sửa đổi, bổ sung, cấp lại, gia hạn, thu hồi, quy định tại Nghị định số 61 ngày 04/3/2025 của Chính phủ;

-10 nhiệm vụ về cấp giấy phép hoạt động điện lực lĩnh vực bán buôn điện, bán lẻ điện, gồm: cấp mới, sửa đổi, bổ sung, cấp lại, gia hạn, thu hồi, quy định tại Nghị định số 61 ngày 04/3/2025 của Chính phủ.

Tám là, lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ có 01 nhiệm vụ, quyền hạn, quy định tại Nghị định số 111/2015/NĐ-CP của Chính phủ được phân quyền, phân cấp từ Bộ Công Thương về UBND cấp tỉnh thực hiện: Cấp Giấy xác nhận ưu đãi dự án sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ thuộc Danh mục sản phẩm công nghiệp hỗ trợ ưu tiên phát triển của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại địa phương.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên báo cáo về thực hiện phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực ngành Công Thương

Trong ngành Thương mại, Nghị định đã phân quyền, phân cấp từ Trung ương cho UBND cấp tỉnh thực hiện 125 nhiệm vụ, quyền hạn, cụ thể là:

Một là, lĩnh vực xúc tiến thương mại có 02 nhiệm vụ, quyền hạn, quy định tại Luật Thương mại và Nghị định số 81 ngày 22/5/2018 của Chính phủ được phân quyền, phân cấp từ Bộ Công Thương về UBND cấp tỉnh thực hiện, gồm:

- Đăng ký của thương nhân tổ chức cho thương nhân khác tham gia hội chợ, triển lãm thương mại ở nước ngoài;

- Xác nhận hoặc không xác nhận việc thương nhân tổ chức cho thương nhân, tổ chức, cá nhân tham gia hội chợ, triển lãm thương mại tại nước ngoài.

Hai là, lĩnh vực kinh doanh khí có 12 nhiệm vụ, quyền hạn, quy định tại Nghị định số 87 ngày 15/6/2018 của Chính phủ về kinh doanh khí được phân cấp từ Bộ Công Thương về UBND cấp tỉnh thực hiện, gồm:

- 04 nhiệm vụ, quyền hạn về thẩm quyền cấp, cấp điều chỉnh, cấp lại và thu hồi Giấy chứng nhận đủ điều kiện thương nhân xuất khẩu, nhập khẩu LPG.

- 04 nhiệm vụ, quyền hạn về thẩm quyền cấp, cấp điều chỉnh, cấp lại và thu hồi Giấy chứng nhận đủ điều kiện thương nhân xuất khẩu, nhập khẩu LNG.

- 04 nhiệm vụ, quyền hạn về thẩm quyền cấp, cấp điều chỉnh, cấp lại và thu hồi Giấy chứng nhận đủ điều kiện thương nhân xuất khẩu, nhập khẩu LNG.

Ba là, lĩnh vực kinh doanh thuốc lá và kinh doanh rượu có 31 nhiệm vụ, quyền hạn, quy định tại Nghị định số 67/2013/NĐ-CP và Nghị định số 105/2017/NĐ-CP được phân cấp từ Bộ Công Thương về UBND cấp tỉnh thực hiện, gồm:

- 04 nhiệm vụ, quyền hạn về cấp, cấp lại, cấp sửa đổi, bổ sung, thu hồi giấy phép chế biến nguyên liệu thuốc lá;

- 04 nhiệm vụ về thuê, mượn, chuyển nhượng máy móc thiết bị chuyên ngành thuốc lá của các doanh nghiệp sản xuất còn dư năng lực sản xuất sản phẩm thuốc lá và việc điều chuyển năng lực sản xuất sản phẩm thuốc lá của doanh nghiệp;

- 04 nhiệm vụ về đầu tư đổi mới thiết bị, công nghệ; đầu tư sản xuất thuốc lá xuất khẩu, gia công thuốc lá xuất khẩu; di chuyển địa điểm theo quy hoạch; đầu tư chế biến nguyên liệu thuốc;

- Nhập khẩu thuốc lá nhằm mục đích phi thương mại;

- 08 nhiệm vụ về nhượng bán, xuất khẩu, tái xuất, thanh lý máy móc thiết bị chuyên ngành thuốc lá của các doanh nghiệp sản xuất thuốc lá, chế biến nguyên liệu thuốc lá;

- Cho phép nhập khẩu máy móc, thiết bị chuyên ngành thuốc lá;

- Tổ chức kiểm tra, phát hiện và xử lý đối với những máy móc, thiết bị sản xuất sản phẩm thuốc lá không có nguồn gốc hợp pháp;

- 04 nhiệm vụ về chấp thuận nhập khẩu nguyên liệu thuốc lá, giấy cuốn điếu thuốc lá để sản xuất nhập khẩu và gia công sản xuất;

- 04 nhiệm vụ về cấp, cấp sửa đổi, bổ sung, cấp lại, thu hồi Giấy phép sản xuất rượu công nghiệp có quy mô từ 03 triệu lít/năm trở lên.

Bốn là, về quản lý chợ có 01 nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp từ Bộ Công Thương về UBND cấp tỉnh thực hiện là: Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ về phát triển và quản lý chợ, quy định tại Nghị định số 60/2024/NĐ-CP của Chính phủ.

Năm là, lĩnh vực xuất, nhập khẩu và thương mại biên giới có 51 nhiệm vụ, quyền hạn, quy định tại Luật Quản lý ngoại thương và các văn bản hướng dẫn thi hànhđược phân quyền, phân cấp, gồm:

Thứ nhất, tại Nghị định 69/2018/NĐ-CP của Chính phủ có 34 nhiệm vụ được phân cấp từ Bộ Công Thương về UBND cấp tỉnh thực hiện, gồm:

- Cấp phép quá cảnh đối với hàng hóa thuộc danh mục hàng hóa cấm xuất khẩu, cấm nhập khẩu; hàng hóa tạm ngừng xuất khẩu, tạm ngừng nhập khẩu; hàng hóa cấm kinh doanh;

- Cho phép gia hạn thời gian quá cảnh đối với hàng hóa quá cảnh;

- 03 nhiệm vụ về cấp phép nhập khẩu hàng hóa (gồm cấp, cấp lại, cấp sửa đổi, bổ sung);

- 04 nhiệm vụ về cấp, cấp lại, cấp sửa đổi, bổ sung, thu hồi Giấy chứng nhận lưu hành tự do (CFS) đối với hàng hóa xuất khẩu;

- Cấp Giấy phép kinh doanh tạm nhập tái xuất;

- Điều tiết hàng hóa kinh doanh tạm nhập, tái xuất;

- Cấp Giấy phép tạm nhập tái xuất theo hình thức khác;

- Cấp Giấy phép tạm xuất, tái nhập;

- Cấp Giấy phép kinh doanh chuyển khẩu;

- Cấp Giấy phép cho thương nhân được ký hợp đồng đại lý mua, bán hàng hóa xuất khẩu theo giấy phép;

- 19 nhiệm vụ về cấp, cấp lại, cấp sửa đổi, bổ sung; thu hồi, đình chỉ tạm thời hiệu lực Mã số kinh doanh tạm nhập, tái xuất; quản lý sử dụng và hoàn trả số tiền ký quỹ của doanh nghiệp đối với hàng hóa đã qua sử dụng, hàng có thuế tiêu thụ đặc biệt, thực phẩm đông lạnh; tổ chức kiểm tra xác nhận điều kiện về kho, bãi của doanh nghiệp kinh doanh tạm nhập, tái xuất thực phẩm đông lạnh.

Thứ hai, tại Nghị định 31/2018/NĐ-CP có 02 nhiệm vụ về cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa và chấp thuận bằng văn bản cho thương nhân tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa xuất khẩu được phân cấp từ Bộ Công Thương về UBND cấp tỉnh thực hiện.

Thứ ba, tại Nghị định số 14/2018/NĐ-CP có 01 nhiệm vụ về: Cho phép thực hiện hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa qua các địa điểm khác không phải là cửa khẩu phụ, lối mở biên giới được phân cấp từ Bộ Công Thương về UBND cấp tỉnh thực hiện.

Thứ tư, tại các Luật, Nghị định khác 14 nhiệm vụ được phân quyền, phân cấp từ Bộ Công Thương về UBND cấp tỉnh thực hiện, gồm:

- 03 nhiệm vụ cấp phép nhập khẩu, tạm nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập đối với tàu bay không người lái, phương tiện bay khác, động cơ tàu bay, cánh quạt tàu bay và trang bị, thiết bị của tàu bay không người lái, phương tiện bay khác, quy định tại Luật Phòng không nhân dân;

- 10 nhiệm vụ, quyền hạn về cấp, cấp lại, cấp sửa đổi, bổ sung, gia hạn, thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký quyền xuất khẩu, quyền nhập khẩu hàng hóa cho thương nhân nước ngoài không có hiện diện tại Việt Nam, quy định tại Nghị định số 90/2007/NĐ-CP của Chính phủ;

- Cấp Giấy phép nhập khẩu sản phẩm thuốc lá để kinh doanh hàng miễn thuế, quy định tại Nghị định số 100/2020/NĐ-CP của Chính phủ.

Sáu là, về hoạt động mua bán hàng hóa và các hoạt động liên quan trực tiếp đến mua bán hàng hóa của nhà đầu tư nước ngoài, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam và văn phòng đại diện, chi nhánh của thương nhân nước ngoài có 10 nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp từ Bộ Công Thương về UBND cấp tỉnh thực hiện, gồm:

- 06 nhiệm vụ, quyền hạn về cấp, cấp lại, điều chỉnh, gia hạn, thu hồi Giấy phép thành lập Chi nhánh của thương nhân nước ngoài và chấm dứt hoạt động của Chi nhánh, quy định tại Nghị định số 07/2016/NĐ-CP của Chính phủ;

- 02 nhiệm vụ về cho ý kiến trước khi cấp, thay đổi đăng ký thực hoạt động mua bán hàng hóa và các hoạt động liên quan trực tiếp đến mua bán hàng hóa, quy định tại Nghị định số 09/2018/NĐ-CP của Chính phủ;

- 02 nhiệm vụ về chấp thuận trong quá trình cấp Giấy phép kinh doanh, Giấy phép lập cơ sở bán lẻ, quy định tại Nghị định số 09/2018/NĐ-CP của Chính phủ.

Các đại biểu tham dự Hội nghị tập huấn toàn quốc về tổ chức bộ máy vận hành chính quyền địa phương 02 cấp; phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền

Bảy là, về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và đa cấp tại Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và các văn bản quy định chi tiết có 19 nhiệm vụ, quyền hạn được phân quyền, phân cấp, gồm:

Thứ nhất, tại Luật Bảo vệ người tiêu dùng, Thủ tướng Chính phủ phân quyền cho UBND cấp tỉnh thực hiện 01 nhiệm vụ về: Ban hành danh mục sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ phải đăng ký hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung.

Thứ hai, tại Nghị định số 55/2024/NĐ-CP của Chính phủ có 10 nhiệm vụ được phân cấp từ Bộ Công Thương về UBND cấp tỉnh thực hiện, gồm:

- Tiếp nhận và giải quyết yêu cầu hỗ trợ thương lượng của người tiêu dùng;

- Giao nhiệm vụ cho tổ chức xã hội có tôn chỉ, mục đích tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng;

- Tiếp nhận hồ sơ đăng ký hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung;

- Tiếp nhận thông báo của tổ chức, cá nhân kinh doanh về tình hình đăng ký và áp dụng hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung;

- 03 nhiệm vụ về tổ chức hoạt động khảo sát, thử nghiệm; công bố kết quả khảo sát, thử nghiệm chất lượng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ; thông tin, cảnh báo cho người tiêu dùng về sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ trong lĩnh vực được phân công quản lý;

- 02 nhiệm vụ về quản lý hoạt động bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng của tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; tổ chức hòa giải về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Thứ ba, tại Nghị định số 40/2018/NĐ-CP (và các Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 40) của Chính phủ có 9 nhiệm vụ được phân cấp từ Bộ Công Thương về UBND cấp tỉnh thực hiện, gồm:

- Giải quyết thủ tục thông báo chấm dứt bán hàng đa cấp;

- Công nhận chương trình đào tạo kiến thức pháp luật về bán hàng đa cấp;

- Kiểm tra, giám sát hoạt động của cơ sở đào tạo kiến thức pháp luật về bán hàng đa cấp;

- 03 nhiệm vụ về kiểm tra, cấp, thu hồi xác nhận kiến thức pháp luật về bán hàng đa cấp;

- 03 nhiệm vụ về kiểm tra, cấp, thu hồi xác nhận kiến thức cho đầu mối tại địa phương.

Tám là, lĩnh vực thương mại điện tử có 05 nhiệm vụ, quyền hạn, quy định tại Nghị định số 52/2013/NĐ-CP về thương mại điện tửđược phân cấp từ Bộ Công Thương về UBND cấp tỉnh thực hiện, gồm:

- Tiếp nhận thủ tục thông báo website thương mại điện tử bán;

- Tiếp nhận thủ tục thông báo ứng dụng thương mại điện tử bán hàng;

- Tiếp nhận thủ tục đăng ký hoạt động đánh giá tín nhiệm website thương mại điện tử;

- 02 nhiệm vụ về lấy ý kiến Bộ Công an về an ninh quốc gia trong quá trình đề nghị cấp, điều chỉnh Giấy phép kinh doanh.

Chín là, lĩnh vực sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả có 03 nhiệm vụ, quyền hạn được phân quyền, phân cấp từ Thủ tướng Chính phủ cho UBND cấp tỉnh thực hiện, gồm:

- Ban hành danh sách cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm hàng năm, quy định tại Luật sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả;

- 02 nhiệm vụ, quyền hạn, được quy định tại Nghị định số 21/2011/NĐ-CP của Chính phủ, gồm: (1) Ban hành danh sách cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm trong cả nước; (2) Ban hành danh sách cơ quan đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước được khen thưởng hoặc xử lý vi phạm về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

"Phân quyền, phân cấp và phân định rõ thẩm quyền không chỉ là những kỹ thuật trong hành chính nhà nước, mà còn là biểu hiện sinh động của tinh thần cải cách, dân chủ hóa trong quản trị quốc gia. Đây cũng là yếu tố then chốt để chuyển đổi mô hình từ “quản lý” sang “phục vụ”, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính các cấp, phục vụ ngày càng tốt hơn cho người dân và doanh nghiệp.

Mọi sự phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền chỉ thực sự hiệu quả khi đi kèm với những điều kiện bảo đảm cần thiết, cụ thể là: (1) Khung pháp lý đầy đủ, rõ ràng, minh bạch; (2) Cơ chế kiểm tra, giám sát, đánh giá hiệu quả cụ thể, thực chất; (3) Bảo đảm nguồn lực (cả về tài chính và nhân lực) cho cấp được giao quyền; (4) Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và thúc đẩy chuyển đổi số nhằm nâng cao tính minh bạch, giảm thiểu rủi ro và tăng hiệu quả quản lý, điều hành của cấp có thẩm quyền," Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh và cho biết thêm, để công tác phân quyền, phân cấp và phân định thẩm quyền đạt được hiệu quả thực chất, tối ưu trong thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục chú trọng thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau:

Một là, tập trung rà soát, sửa đổi, bổ sung các thông tư, quy định nội bộ để tăng tính phân cấp, phân quyền cho địa phương trong lĩnh vực quản lý của Ngành. Theo đó, ngày 14/6/2025, Bộ Công Thương đã ban hành Thông tư số 37/2025/TT-BCT hướng dẫn cụ thể chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan chuyên môn cấp tỉnh, cấp xã đảm bảo có hiệu lực cùng với các Nghị định của Chính phủ cũng như phản ánh đúng tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.

Hai là, đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ngành Công Thương tại địa phương, bảo đảm năng lực thực thi những nhiệm vụ được giao;

Ba là, tích cực phối hợp với các Bộ, ngành Trung ương và các địa phương để bảo đảm việc phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền đi kèm trách nhiệm pháp lý cụ thể; đồng thời, Bộ sẽ chủ động nắm bắt và tổng hợp các đề xuất, kiến nghị của địa phương để nghiên cứu sửa đổi, điều chỉnh (hoặc tham mưu cho cấp có thẩm quyền điều chỉnh) các cơ chế, chính sách cho phù hợp với điều kiện cụ thể của từng vùng, từng miền và địa phương.

"Với vai trò, trách nhiệm của Thành viên Chính phủ tổ chức thực hiện quản lý nhà nước trong lĩnh vực công nghiệp và thương mại, Bộ Công Thương cam kết sẽ chủ động phối hợp với các Bộ, ngành chức năng tiếp tục đồng hành, hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi nhất để chính quyền địa phương (ở cả cấp tỉnh và cấp xã) phát huy tối đa vai trò, năng lực, sáng kiến, phục vụ hiệu quả người dân và doanh nghiệp," Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nêu.

Huyền My