Phân tích hành vi phạm tội khi không hợp tác, ngăn cản đoàn công tác thi hành án

(Ảnh minh họa)

Nội dung vụ việc

Trước đó, Tòa án đã thực hiện theo đúng quy định của pháp luật, quyết định thành lập Hội đồng định giá và thông báo định giá được gửi qua bưu điện nhưng T đã vứt đi không đọc. Tòa án cũng đã niêm yết công khai quyết định định giá tài sản và thông báo định giá tài sản. Trước khi định giá tài sản thì Thẩm phán T đã một lần làm việc với H tại trụ sở Tòa án, còn những lần khác H không lên làm việc.

Do chưa có mặt đại diện chính quyền địa phương và Chủ tịch Hội đồng định giá nên Đoàn công tác ngồi chờ. Lúc này, Trần Quốc H đi từ tầng 2 xuống dưới nhà gặp đoàn công tác, H yêu cầu đoàn công tác giới thiệu tên, tuổi, chức vụ, đơn vị công tác, mục đích đến nhà. Ông T có nói với H là đủ thành phần sẽ tiến hành làm việc. Do không thấy ông T giới thiệu thành phần, mục đích đến làm việc, không có thành phần chính quyền địa phương nên H đã hắt cốc nước chè vào cổ ông T. H tiếp tục chỉ tay vào mặt ông T có lời nói xúc phạm danh dự uy tín, đồng thời có thái độ không hợp tác với ông T và đuổi đoàn công tác ra khỏi nhà làm cho đoàn công tác không thi hành được nhiệm vụ.

Vấn đề đặt ra là trong vụ việc này, Trần Quốc H có phạm tội không?

Ý kiến bạn đọc

Tội làm nhục người khác

Hành vi của Trần Quốc H trong vụ việc này đã cấu thành tội làm nhục người khác quy định tại Điều 155, Bộ luật Hình sự năm 2015. Bởi lẽ Trần Quốc H hoàn toàn nhận thức được mục đích của Thẩm phán Đinh Trọng T và đoàn công tác có mặt tại nhà của mình. Trong điều kiện hoàn cảnh thực hiện nhiệm vụ công vụ, trước sự chứng kiến của các thành viên đoàn công tác và sự việc diễn ra tại địa phương thì hành vi trái pháp luật của H đã tạo dư luận không tốt trong nhân dân, làm xấu đi hình ảnh người thi hành công vụ và gây sự ảnh hưởng tâm lý nặng nề cho Thẩm phán Đinh Trọng T. Do đó hành vi của Trần Quốc H đã thể hiện đầy đủ tính nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, có tính chất xúc phạm nghiêm trọng đến nhân phẩm, danh dự của ông H, thỏa mãn dấu hiệu pháp lý về hành vi khách quan của tội làm nhục người khác.

Nguyễn Thị An (Hội An - Quảng Nam)

Tội chống người thi hành công vụ

Căn cứ vào nội dung vụ việc, tôi cho rằng hành vi của Trần Quốc H đã cấu thành tội chống người thi hành công vụ quy định tại Điều 330, Bộ luật Hình sự năm 2015. Có thể thấy, đối tượng mà H tác động trực tiếp là ông Đinh Trọng T - Thẩm phán TAND và đoàn công tác là người thi hành nhiệm vụ. H là bị đơn trong vụ án do Thẩm phán T thụ lý giải quyết, ông T và H đã gặp nhau và làm việc tại trụ sở tòa án. Trước khi định giá tài sản thì quyết định định giá tài sản và thông báo định giá đã được gửi qua đường bưu điện cho H nhưng H không đọc; đồng thời được niêm yết công khai.

Mặc dù đoàn công tác chưa thi hành nhiệm vụ nhưng H đã có hành vi hất nước chè vào người ông T làm áo ông T dính bẩn, đồng thời có những lời nói xúc phạm danh dự, uy tín đối với ông T và có thái độ không hợp tác, đuổi đoàn công tác ra khỏi nhà làm cho đoàn công tác không thực hiện được nhiệm vụ là hành vi cản trở người thi hành công vụ. Mặc dù hành vi cản trở người thi hành công vụ của H trong vụ việc này không gây thiệt hại sức khỏe, tài sản của người thi hành công vụ nhưng theo tôi nó đã thể hiện sự coi thường pháp luật, coi thường nhiệm vụ của cơ quan tư pháp, xúc phạm danh dự, uy tín của người thi hành công vụ, ảnh hưởng đến tình hình an ninh chính trị tại địa phương, gây dư luận xấu trong quần chúng nhân dân. Vì vậy cần phải xử lý nghiêm theo pháp luật.

Nghiêm Xuân Thắng (Thạch Thất - Hà Nội)

Bị phạt hành chính

Trong vụ việc này, mặc dù Trần Quốc H đã có hành vi hất cốc nước chè vào cổ thẩm phán Đinh Trọng T, sau đó lại chỉ tay vào mặt ông T và có lời nói xúc phạm danh dự uy tín; đồng thời có thái độ không hợp tác với ông T và đuổi đoàn công tác ra khỏi nhà. Tuy nhiên, có thể thấy, hành vi của Trần Quốc H không gây náo loạn, không đe dọa đoàn công tác cũng như không lôi kéo người khác tham gia. Hơn nữa lúc đó chưa có mặt đại diện chính quyền địa phương và Chủ tịch Hội đồng định giá. Vì vậy theo tôi chỉ nên áp dụng chế tài xử phạt hành chính đối với Trần Quốc H.

Đoàn Lệ Hà (Nghi Lộc - Hà Tĩnh)

Bình luận của luật sư

Đối với tội chống người thi hành công vụ, khách thể là hoạt động quản lý xã hội nói chung và hoạt động quản lý hành chính nói riêng của các cơ quan Nhà nước, các tổ chức được thực hiện thông qua hoạt động của các nhân viên của các cơ quan, tổ chức đó. Hành vi chống người thi hành công vụ trực tiếp xâm phạm đến hoạt động bình thường, đúng đắn của các cơ quan Nhà nước, tổ chức, làm giảm hiệu lực quản lý của các cơ quan, tổ chức đó. Tội phạm này được quy định nhằm đấu tranh phòng và chống các hành vi chống người thi hành công vụ, giữ gìn trật tự công cộng, tăng cường hiệu lực quản lý của Nhà nước, bảo vệ tính mạng, sức khỏe của người đang thi hành công vụ.

Người đang thi hành công vụ phải là người thi hành một công vụ hợp pháp, mọi thủ tục, trình tự thi hành phải bảo đảm đúng pháp luật. Nếu người thi hành công vụ thực hiện hành vi trái pháp luật và bị xâm hại thì hành vi của người có hành vi bị xâm hại không phải là hành vi chống người thi hành công vụ. Người đang thi hành công vụ là người đã bắt đầu thực hiện nhiệm vụ và chưa kết thúc, nếu chưa bắt đầu hoặc đã kết thúc nhiệm vụ thì không thuộc trường hợp thi hành công vụ.

Trong trường hợp trên, sau khi đoàn định giá tài sản gồm ông Đinh Trọng T - Thẩm phán (là người được phân công giải quyết vụ án) cùng Hội đồng định giá tài sản có mặt tại nhà của Trần Quốc H để tiến hành định giá ngôi nhà. Do chưa có mặt đại diện chính quyền địa phương và Chủ tịch Hội đồng định giá nên đoàn công tác ngồi chờ. Lúc này, Trần Quốc H là bị đơn trong vụ án đi từ tầng 2 xuống dưới nhà gặp đoàn công tác, H yêu cầu đoàn công tác giới thiệu tên, tuổi, chức vụ, đơn vị công tác, mục đích đến nhà.

Ông T có nói với H là đủ thành phần sẽ tiến hành làm việc. Do không thấy ông T giới thiệu thành phần, mục đích đến làm việc, không có thành phần chính quyền địa phương nên H đã hắt cốc nước chè vào cổ ông A làm nước chè dính ở cổ và phần áo trước ngực ông A. Như vậy, sau khi Trần Quốc H yêu cầu đoàn công tác giới thiệu tên tuổi chức vụ đơn vị công tác và mục đích đến nhà thì đã không được đáp ứng và việc tiến hành định giá tài sản (thực hiện nhiệm vụ) của đoàn định giá tài sản vẫn chưa diễn ra (việc thực hiện công vụ chưa bắt đầu).

Mặt khác, dấu hiệu mấu chốt để phân biệt sự khác nhau giữa tội phạm và vi phạm pháp luật hành chính là tội phạm phải mang tính nguy hiểm cho xã hội. Tội phạm bao giờ cũng có tính nguy hiểm cao hơn hành vi vi phạm pháp luật hành chính. Xét cho cùng thì hành vi hắt cốc nước chè vào cổ ông T làm nước chè dính ở cổ và phần áo trước ngực ông T và dùng lời lẽ xúc phạm ông T của Trần Quốc H không gây náo loạn, ảnh hưởng đến an ninh, trật tự an toàn xã hội, H cũng không có hành vi chống đối quyết liệt đoàn kiểm tra, do đó theo tôi hành vi của Trần Quốc H không cấu thành tội chống người thi hành công vụ được quy định tại Điều 330, Bộ luật Hình sự năm 2015.

Vậy hành vi của Trần Quốc H cấu thành tội làm nhục người khác theo Điều 155, Bộ luật Hình sự năm 2015 không? Trước hết, làm nhục người khác là hành vi xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của con người. Người phạm tội phải là người có hành vi (bằng lời nói hoặc hành động) xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác, như lăng mạ, chửi rủa thậm tệ, cạo đầu, cắt tóc, lột quần áo giữa đám đông… Để làm nhục người khác, người phạm tội có thể có những hành vi vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực như bắt trói, tra khảo, vật lộn, đấm đá hoặc dùng phương tiện nguy hiểm khống chế, đe dọa, buộc người bị hại phải làm theo ý muốn của mình.

Tất cả hành vi, thủ đoạn đó chỉ nhằm mục đích là làm nhục chứ không nhằm mục đích khác. Nếu hành vi làm nhục người khác lại cấu thành một tội độc lập thì tùy trường hợp cụ thể, người phạm tội sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội làm nhục và tội tương ứng với hành vi đã thực hiện. Trong cuộc sống hàng ngày thường xảy ra nhiều hành vi có tính chất làm nhục người khác nhưng chỉ coi là tội làm nhục người khác khi hành vi đó xúc phạm nghiêm trọng đến nhân phẩm, danh dự của nạn nhân.

Nếu chỉ là những lời lẽ hành động có tính chất thiếu văn hóa như chửi rủa nhau ở đám đông, đổ nước bẩn vào nhau hoặc trong quán nhậu cãi nhau rồi hắt bia, rượu vào mặt nhau thì không phải là tội phạm, mà tùy trường hợp có thể bị xử phạt hành chính. Trong trường hợp trên, hành vi của Trần Quốc H cũng chưa phải đến mức xúc phạm nghiêm trọng đến nhân phẩm danh dự của ông T và đoàn kiểm tra mà mục đích chính của H là muốn đuổi đoàn kiểm tra chưa biết rõ danh tính ra khỏi nhà. Do đó, Trần Quốc H cũng không phạm tội làm nhục người khác quy định tại Điều 155, Bộ luật Hình sự năm 2015.

Căn cứ vào nội dung vụ việc, theo chúng tôi, hành vi của Trần Quốc H có thể bị xử lý hành chính theo quy định tại Điều 5, Nghị định 167/2013/NĐ-CP xử phạt hành chính trong lĩnh vực an ninh trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; phòng, chống bạo lực gia đình thì hành vi của Trần Quốc H bị xử phạt hành chính, cụ thể: Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây: Có cử chỉ, lời nói thô bạo, khiêu khích, trêu ghẹo, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác.

Luật sư Ðoàn Mạnh Hùng (Văn phòng Luật sư Hùng Mạnh)

ANTĐ