Phản ứng linh hoạt, tiên phong trong công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự Hội nghị tổng kết công tác ngành công thương năm 2025, triển khai nhiệm vụ năm 2026. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Bộ Công thương cho biết, về kết quả năm 2025, Bộ đã tạo đột phá trong công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế, chính sách. Giai đoạn 2021-2025 là giai đoạn đột phá mạnh mẽ về tham mưu và hoàn thiện thể chế của Bộ Công thương với các nghị quyết, luật, nghị định và văn bản tạo cơ sở pháp lý quan trọng cho phát triển bứt phá thời gian tới (Bộ đã chủ trì xây dựng và trình ban hành 6 luật gồm: Luật Dầu khí, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Luật Điện lực, Luật Hóa chất (sửa đổi), Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (sửa đổi), Luật Thương mại điện tử).

Cùng với đó là 65 nghị định và ban hành theo thẩm quyền 216 Thông tư (trong các lĩnh vực kinh doanh xăng dầu và khí, xuất nhập khẩu, quản lý thị trường, điện lực, hóa chất, cạnh tranh, kinh doanh đa cấp, phát triển ngoại thương, quản lý và phát triển chợ, nhập khẩu hàng hóa tân trang) và hơn 20 chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, đề án và chương trình phát triển các ngành, lĩnh vực quan trọng của ngành.

Kết quả nổi bật trong công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế nêu trên đã tạo tiền đề quan trọng để thu hút tối đa nguồn lực xã hội phục vụ phát triển toàn diện lĩnh vực công nghiệp, thương mại thời gian tới.

Thủ tướng Phạm Minh Chính, các đồng chí lãnh đạo, đại biểu tham dự hội nghị. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Các cân đối lớn được bảo đảm trong cả giai đoạn 2021-2025, nhất là an ninh năng lượng và cân đối cung cầu các mặt hàng thiết yếu, nguyên vật liệu đầu vào phục vụ sản xuất... Đặc biệt là thực hiện các dự án nguồn và lưới điện trọng điểm, nhất là các công trình truyền tải 500kV, 220kV, góp phần từng bước hoàn thiện kết cấu hạ tầng điện lực.

Riêng năm 2025, nhiều công trình năng lượng trọng điểm được hoàn thành. Tính đến hết năm 2025, hệ thống điện Việt Nam đã đứng đầu Đông Nam Á và nằm trong top 20 hệ thống điện lớn nhất thế giới về quy mô công suất (đạt khoảng 90.000MW).

Đặc biệt, tuyến đường dây 500kV Lào Cai-Vĩnh Yên hoàn thành trong thời gian ngắn kỷ lục, vừa kế thừa tinh thần và kinh nghiệm của “kỳ tích 500kV bắc-nam”, vừa thể hiện tinh thần đổi mới sáng tạo, trở thành hạng mục then chốt triển khai Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia. Các dự án trọng điểm trong lĩnh vực dầu khí cũng đã được hoàn thành.

Thứ trưởng Công thương Phan Thị Thắng trình bày báo cáo tổng kết tại hội nghị. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Xuất nhập khẩu trong giai đoạn 2021-2025 bứt phá mạnh mẽ, trở thành trụ cột quan trọng cho tăng trưởng kinh tế, nâng cao sức chống chịu trước biến động của kinh tế toàn cầu; xuất khẩu tăng trưởng bình quân khoảng 10,8%/năm, vượt xa kế hoạch đề ra (kế hoạch tăng bình quân 5%/năm); cơ cấu xuất nhập khẩu chuyển dịch theo hướng hiện đại và bền vững; cơ cấu mặt hàng xuất khẩu chuyển dịch theo hướng tích cực; cán cân thương mại ghi nhận xuất siêu liên tục trong cả giai đoạn (năm 2021 xuất siêu 3,19 tỷ USD, năm 2025 dự kiến xuất siêu khoảng 22 tỷ USD), góp phần quan trọng vào tăng trưởng GDP, ổn định kinh tế vĩ mô, ổn định tỷ giá, kiểm soát lạm phát và cải thiện cán cân thanh toán của nước ta trong giai đoạn này.

Quang cảnh hội nghị. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Năm 2025, xuất nhập khẩu tiếp tục là điểm sáng của nền kinh tế và lập kỷ lục mới về tổng kim ngạch (ước đạt 920 tỷ USD), đưa Việt Nam vào Top 15 cường quốc thương mại toàn cầu, tạo bệ phóng mới cho tăng trưởng kinh tế. Trong đó, xuất khẩu ước tăng 16%, vượt kế hoạch được giao (giao 12%); cán cân thương mại xuất siêu khoảng 22 tỷ USD (là năm thứ 10 liên tiếp xuất siêu), góp phần nâng cao dự trữ ngoại hối, ổn định tỷ giá và các chỉ số kinh tế vĩ mô.

Các đại biểu tham dự hội nghị. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Sản xuất công nghiệp phục hồi mạnh mẽ, tăng trưởng ngoạn mục với chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) ước đạt 9,5% (năm 2024 tăng 8,2%), đây là mức tăng cao nhất kể từ khi xảy ra đại dịch Covid-19; trong đó ngành chế biến chế tạo ước tăng 10,6% (năm 2024 tăng 9,5%), tạo động lực lớn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế vĩ mô…

Phát biểu ý kiến chỉ đạo hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, trong giai đoạn 2021-2025, tình hình khó khăn, thách thức nhiều hơn thời cơ, thuận lợi, có nhiều vấn đề vượt dự báo như đại dịch Covid-19, chiến tranh thương mại, xung đột, thảm họa thiên tai. Tuy nhiên, trong bối cảnh đó, đất nước vẫn giữ được ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm tăng trưởng, các cân đối lớn, kiểm soát nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài được kiểm soát trong phạm vi cho phép; làm tốt công tác an sinh xã hội; giữ vững an ninh quốc phòng, trật tự an toàn xã hội; uy tín, vị thế của đất nước được nâng lên.

Thủ tướng khẳng định, đạt được những thành quả trên là nhờ sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, kịp thời, quyết liệt của Ban Chấp hành Trung ương, mà trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là đồng chí Tổng Bí thư; sự đồng hành của Quốc hội; sự quyết liệt, bản lĩnh, sáng tạo, kịp thời hiệu quả của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; sự thống nhất trong tổ chức triển khai thực hiện của các bộ, ngành, địa phương; sự đồng lòng, ủng hộ của nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp; sự giúp đỡ của bạn bè quốc tế. Đồng thời khẳng định, trong thành tựu chung của đất nước có sự đóng góp quan trọng của ngành công thương.

Thủ tướng khái quát thành tựu này của ngành trong 35 chữ: “Công nghiệp tăng trưởng có chiều sâu; thương mại được mở rộng và nâng cao; thị trường đa dạng và bền vững; nội bộ đoàn kết, thống nhất cao; tổ chức cán bộ tinh-gọn-mạnh”. Thủ tướng phân tích: công nghiệp tăng trưởng cao nhất trong các khu vực, trong đó chế biến, chế tạo tăng cao. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 920 tỷ USD, là một kỷ lục mới, trong đó xuất khẩu là một động lực tăng trưởng. Thủ tướng đánh giá cao tinh thần đoàn kết thống nhất trong ngành công thương. Bộ đã tinh giản bộ máy, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.

Thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu ngành công thương nắm chắc tình hình, nghiên cứu có đối sách với 3 xu hướng đang nổi lên:

Thứ nhất, đó là xu hướng phân tách, phân mảnh, căng thẳng địa chính trị sẽ tác động khu vực ASEAN, Việt Nam, nhất là vấn đề an ninh phi truyền thống, an ninh mạng, an ninh lương thực… Trong khi đó nền kinh tế Việt Nam có độ mở lớn, do đó tác động ở bên ngoài sẽ ảnh hưởng lớn bên trong.

Thứ hai, tăng trưởng kinh tế toàn cầu đang chững lại, do đó cần tìm hiểu khả năng hồi phục. Theo Thủ tướng, chủ nghĩa đa phương đang bị đe dọa, bị thu hẹp lại, do đó cần duy trì các tổ chức đa phương.

Thứ ba, vấn đề xu thế chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số, đây là yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu. Do đó, cần tìm hiểu xu thế của các nước như thế nào, tác động kinh tế toàn cầu. Kinh tế toàn cầu năm nay có khả năng tăng trưởng khoảng 3% theo dự báo, do đó Việt Nam phải ứng xử như thế nào? Trong quá trình chuyển đổi kép, Bộ Công thương cần nghiên cứu thêm các vấn đề này. Ngoài ra, chúng ta cần rút kinh nghiệm để làm tốt hơn những năm tới.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu ý kiến chỉ đạo hội nghị. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Trên tinh thần đó, Thủ tướng nêu một số bài học kinh nghiệm. Theo đó, thứ nhất là phải chấp hành nghiêm chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; sự chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước chủ chốt. Triển khai nghiêm túc các Nghị quyết của Đảng liên quan các lĩnh vực chiến lược đã và sẽ được ban hành. Thực hiện với quyết tâm phải cao, nỗ lực phải lớn, hành động phải quyết liệt, có trọng tâm trọng điểm, làm việc nào dứt việc đó; phân công "6 rõ: rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ kết quả".

Thứ hai, có những vấn đề mới, khó khăn phức tạp nảy sinh trong quá trình phát triển, do đó phải nắm chắc tình hình, phản ứng nhanh, kịp thời, linh hoạt, hiệu quả; đánh giá đúng từng đối tác-đối tượng để có chính sách phù hợp.

Thứ ba, phải bản lĩnh, kiên trì, kiên định; quan tâm các chính sách bảo hộ của các nước; thảm họa thiên tai. Phải luôn giữ thăng bằng, bản lĩnh, ý chí để vượt qua mọi khó khăn.

Đề cập nhiệm vụ trọng tâm năm 2026, Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu cao hơn, cả nước phải đạt tăng trưởng 2 con số, do đó ngành công thương cũng phải đạt tăng trưởng 2 con số; phải làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống, thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới.

Thủ tướng nêu phương châm “6 tiên phong” đối với ngành công thương: Tiên phong trong công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; Tiên phong phát triển nhanh, bền vững, trong đó phát triển kinh tế xanh, kinh tế số, chuyển đổi kép trong kỷ nguyên số; Tiên phong trong đa dạng hóa thị trường, sản phẩm và chuỗi cung ứng; Tiên phong chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, tuyên chiến với nạn hàng giả, buôn lậu, gian lận thương mại, xuất xứ hàng hóa; Tiên phong trong xây dựng đội ngũ trong sạch, vững mạnh, “vừa hồng, vừa chuyên”: Tiên phong trong phân cấp, phân quyền, cắt giảm thủ tục hành chính, xây dựng cơ sở dữ liệu để quản lý và điều hành dựa trên cơ sở dữ liệu.

Làm rõ nội hàm “6 tiên phong” này, Thủ tướng nhấn mạnh, khái niệm công nghiệp hóa không chỉ có máy móc. Bộ Công thương phải tham mưu xây dựng đường lối, thể chế hóa phù hợp tình hình. Số hóa phải có cơ sở dữ liệu để có trí tuệ thông minh; coi trọng xanh hóa theo xu thế chung của thời đại, tranh thủ sức mạnh của thời đại. Về đa dạng hóa thị trường, Thủ tướng nêu rõ, ngành công thương chưa làm tốt công tác xúc tiến thương mại; cần chú ý các thị trường ngách; nghiên cứu các sản phẩm mà thị trường cần chứ không phải cái ta có, từ đó mới đặt hàng trong nước. Các Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài phải làm tốt việc này.

Thủ tướng hy vọng ngành công thương rút ra những bài học đau đớn trong quá, nhất là 12 dự án thua lỗ, để làm tốt công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí. Liên quan vấn đề cung ứng điện, giá điện, Thủ tướng yêu cầu cần phải thực hiện trên cơ sở lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ, trong đó những vấn đề thuộc thẩm quyền thuộc Chính phủ thì Chính phủ giải quyết, thuộc thẩm quyền của Bộ Công thương thì Bộ phải giải quyết. Bộ Công thương phải nỗ lực tuyên chiến với nạn thuốc giả, thực phẩm giả đang làm ảnh hưởng sức khỏe của người dân. Chú trọng nâng cao trình độ, năng lực cho đội ngũ cán bộ tốt hơn. Phân cấp, phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi, thanh tra, kiểm tra, giám sát, cắt giảm tối đa thủ tục hành chính; chú trọng công tác quản lý nhà nước chứ không sa vào các việc cụ thể.

Thủ tướng nhấn mạnh, sứ mệnh, trọng trách mà Đảng, Nhà nước, nhân dân đặt ra cho ngành công thương trong thời gian tới là rất nặng nề nhưng cũng rất vẻ vang. Hơn lúc nào hết, tập thể lãnh đạo, cán bộ, người lao động ngành công thương cần đoàn kết, nỗ lực, quyết tâm, nêu cao tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung để dẫn dắt, thúc đẩy, ngành phát triển. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ sẽ luôn đồng hành, hỗ trợ các đồng chí trong thực hiện sứ mệnh của mình. Các bộ, ngành cần phối hợp tốt với ngành công thương để cùng phát triển, tránh tình trạng “đánh trống bỏ dùi”.

Thủ tướng nhấn mạnh phương châm “Sản xuất là việc làm, Giao thương mở lối, Thịnh vượng mở đường, Hàng hóa lưu thông, Cộng đồng sung túc”, mong muốn rằng, bước vào năm 2026 với tâm thế mới, động lực mới, cùng khát vọng phát triển, tinh thần đoàn kết, đổi mới sáng tạo, toàn ngành công thương sẽ tạo sức bật mạnh mẽ, đóng góp quan trọng vào mục tiêu tăng trưởng kinh tế 2 con số của đất nước và hiện thực hóa khát vọng xây dựng đất nước phát triển giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước tiến lên chủ nghĩa xã hội.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và các đồng chí lãnh đạo thực hiện nghi thức công bố kết quả xuất nhập khẩu năm 2025. (Ảnh: TRẦN HẢI)

* Tại buổi lễ, Thủ tướng Phạm Minh Chính và các đồng chí lãnh đạo thực hiện nghi thức công bố kết quả xuất nhập khẩu năm 2025 đạt mức kỷ lục khoảng 920 tỷ USD.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng Phạm Minh Chính trao Huân chương Lao động hạng Nhất và hạng Ba, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ tặng một số tập thể và cá nhân có thành tích xuất sắc trong quá trình công tác.

Thủ tướng Phạm Minh Chính trao phần thưởng, Bộ trưởng Công thương trao Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ tặng các doanh nghiệp có thành tích xuất sắc trong hoạt động xuất khẩu năm 2025.

HÀ THANH GIANG - MAI HUYÊN