Phát hiện bất ngờ đầy thú vị về loài cá voi sát thủ

Cá voi sát thủ. Ảnh: theguardian.com

Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Current Biology, các nhà khoa học đã ghi nhận hành vi chăm sóc lẫn nhau hiếm thấy ở loài động vật biển săn mồi này thông qua cái gọi là "allokelping", một trong số rất ít ví dụ đã được biết đến ở các loài động vật vật có vú dưới nước.

Cụ thể, thông qua việc sử dụng các thiết bị bay không người lái quan sát quần thể cá voi sát thủ ở biển Salish, một phần của Thái Bình Dương nằm giữa bang Washington (Mỹ) và tỉnh British Columbia (Canada), nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng những con cá voi này đã dùng thân của cây rong biển để chải lưng cho nhau. Chúng tìm những cây tảo bẹ lớn (bull kelp) mọc dưới đáy biển hoặc trôi nổi trên mặt nước, sau đó dùng miệng cắn đứt phần ngọn rồi đặt thân tảo vào giữa lưng nó với lưng một con khác để cùng nhau cuộn tròn và cọ xát với nhau. Nhóm nghiên cứu cho rằng hành vi này của cá voi sát thủ vừa giúp chúng duy trì sức khỏe làn da, vừa góp phần tăng liên kết bầy đàn.

Đáng chú ý, hành vi trên được ghi nhận ở cả cá voi đực và cá voi cái thuộc nhiều nhóm tuổi khác nhau, cho thấy đây có thể là một phần thiết yếu trong đời sống xã hội của loài cá voi sát thủ này.

Theo nhà sinh vật biển Darren Croft thuộc Đại học Exeter (Anh), một những thành viên của nhóm nghiên cứu, hành vi "sử dụng công cụ" ở động vật chủ yếu để giải quyết nhu cầu sinh tồn, ví dụ như tinh tinh dùng que bắt mồi. Điểm đáng chú ý trong nghiên cứu lần này là hành vi này được phát hiện ở loài sinh vật biển khi tảo bẹ được dùng làm công cụ để tăng tiếp xúc và giao tiếp xã hội nhằm duy trì gắn kết và củng cố quan hệ bầy đàn.

Là Giám đốc điều hành của Trung tâm Nghiên cứu cá voi tại bang Washington, ông Croft cho biết việc sử dụng công cụ làm động cơ giao tiếp xã hội như vậy vốn rất hiếm ở động vật và mới chỉ được ghi nhận ở một số loài linh trưởng sống chủ yếu trong môi trường nuôi nhốt. Một số loài động vật biển khác cũng sử dụng công cụ như rái cá biển dùng đá để đập vỡ vỏ sò, hay cá heo mũi chai dùng bọt biển để bảo vệ mõm khi tìm thức ăn dưới đáy biển nhưng hành vi của cá voi sát thủ thể hiện ở cấp độ cao hơn, vì chúng không đơn thuần sử dụng mà còn biết chế tác công cụ.

Nghiên cứu sinh Rachel John tại Đại học Exeter chuyên về hành vi cá voi sát thủ nhận định đây không chỉ là lần đầu tiên phát hiện hành vi chế tạo công cụ ở loài cá voi mà còn cho thấy bước tiến trong nhận thức của loài vật này. Đáng chú ý, cá voi sát thủ thực hiện việc chế tác công cụ mà không cần đến chi trước, vốn là bộ phận cần thiết đối với hầu hết các loài sử dụng công cụ. Thay vào đó, chúng dùng miệng để xác định điểm cần cắn trên thân tảo và phối hợp cơ thể cũng như áp lực từ phần thân để giữ tảo và duy trì tiếp xúc với một cá thể khác trong quá trình chà lưng cho nhau.

Một điểm đáng lưu ý khác từ nghiên cứu là các nhà khoa học cảnh báo quần thể cá voi sát thủ ở biển Salish đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng nghiêm trọng khi chỉ còn 73 con được ghi nhận trong thống kê gần nhất. Đây là nhóm cá voi có tập tính săn cá hồi chuyên biệt, đặc biệt là cá hồi Chinook. Do sản lượng cá hồi tự nhiên sụt giảm, một phần do các con đập chặn đường di chuyển sinh sản tự nhiên của cá hồi khiến quần thể cá voi sát thủ gặp khó khăn nghiêm trọng trong việc tìm kiếm nguồn thức ăn.

Thùy Liên (TTXVN)