Phát hiện chấn động: Hình xăm mặt kỳ lạ trên xác ướp 800 năm tuổi khiến giới khoa học bối rối
Một xác ướp phụ nữ 800 năm tuổi, hiện đang được lưu giữ tại Bảo tàng Nhân chủng học và Dân tộc học (MAET) thuộc Đại học Turin, Ý, đã bất ngờ tiết lộ những hình xăm độc đáo trên khuôn mặt, khiến giới khảo cổ học không khỏi bối rối trước nguồn gốc và ý nghĩa của chúng.
Má phải của xác ướp có hình xăm ba đường màu đen nằm ngang.
Xác ướp này được tặng cho bảo tàng vào thời điểm trước năm 1930, nhưng hoàn toàn không có hồ sơ nào đi kèm về bối cảnh khảo cổ học. Tuy nhiên, trong một nghiên cứu công bố trên Tạp chí Di sản Văn hóa số ra tháng 5-6, các nhà khoa học quốc tế đã công bố phát hiện đặc biệt về những hình xăm trên khuôn mặt của xác ướp, vốn được thực hiện bằng loại mực đen đặc biệt – chứa magnetite, một khoáng chất oxit sắt, thay vì than củi như thông thường. Bên cạnh đó, mực còn chứa dấu vết của augite – một khoáng chất có thể tìm thấy cùng với magnetite tại khu vực miền nam Peru.
Kết quả phân tích niên đại bằng carbon cho thấy người phụ nữ này có thể đã qua đời vào khoảng từ năm 1215 đến 1382 sau Công nguyên. Thi thể được bảo quản trong tư thế ngồi, tóc đen thẳng được cắt ngắn – đặc điểm thường thấy trong các hình thức chôn cất cổ tại dãy Andes. Dựa trên những yếu tố như tư thế, cách bảo quản và vật liệu liên quan, nhóm nghiên cứu nhận định xác ướp nhiều khả năng có nguồn gốc Nam Mỹ.
Điều khiến các nhà khoa học đặc biệt chú ý là các hình xăm được phát hiện bằng kỹ thuật phản xạ hồng ngoại – phương pháp thường dùng để phát hiện các lớp sơn ẩn trong tác phẩm nghệ thuật. Trên khuôn mặt xác ướp xuất hiện ba đường xăm trên má phải, một đường trên má trái và một hình chữ S trên cổ tay phải. Đây là các vị trí xăm hiếm gặp ở các nền văn hóa cổ vùng Andes và hình chữ S thì “cho đến nay là độc nhất vô nhị trong khu vực”, theo nhóm nghiên cứu.
Dù vậy, nguồn gốc thực sự của người phụ nữ vẫn còn nhiều bí ẩn. Một số chuyên gia, như ông Aaron Deter-Wolf – nhà khảo cổ học tại Sở Khảo cổ học Tennessee (Mỹ) – nghi ngờ về giả thuyết nguồn gốc Andes. Ông cho rằng các hình xăm trên khuôn mặt có nét tương đồng với truyền thống của các tộc người ở Bắc Cực hoặc khu vực Amazon hơn là văn hóa Andes.
Hiện tại, các phân tích đồng vị chưa được thực hiện nhằm bảo vệ tính toàn vẹn của xác ướp. Tuy nhiên, theo nhà nhân chủng học Gianluigi Mangiapane, người đứng đầu nhóm nghiên cứu, Bảo tàng MAET đang quan tâm đến việc tiếp tục khai thác tiềm năng khoa học của xác ướp này, bao gồm cả việc thực hiện các so sánh văn hóa trong tương lai để tìm hiểu rõ hơn về nguồn gốc và ý nghĩa của những hình xăm bí ẩn trên khuôn mặt người phụ nữ cách đây hàng thế kỷ.
