Phát hiện hợp chất hữu cơ lớn nhất từng được tìm thấy trên Sao Hỏa

Các hợp chất này được tìm thấy trong một mẫu đá có tuổi đời lên tới 3,7 tỷ năm, thu thập từ khu vực vịnh Yellowknife, một lòng hồ cổ xưa trên hành tinh đỏ. Các nhà khoa học từ lâu đã tin rằng đây từng là một môi trường lý tưởng cho sự sống nhờ điều kiện ấm áp và ẩm ướt trong quá khứ.

Xe tự hành Curiosity của NASA hoạt động trên Sao Hỏa. (Nguồn: NASA)

Phân tích từ xe tự hành Curiosity cho thấy, mẫu đá chứa các ankan chuỗi dài, những phân tử hữu cơ có thể là tàn dư của axit béo. Trên Trái Đất, axit béo là thành phần quan trọng của màng tế bào trong mọi sinh vật sống. Mặc dù các hợp chất này có thể hình thành qua những phản ứng hóa học tự nhiên, chúng cũng có thể là dấu vết của sự sống từng tồn tại trên Sao Hỏa.

Khám phá đầy hứa hẹn

Dù phát hiện này chưa thể coi là bằng chứng xác thực về sự sống ngoài hành tinh, nhưng theo Tiến sĩ Caroline Freissinet, nhà hóa học phân tích đứng đầu nghiên cứu, đây là cơ hội tốt nhất để truy tìm dấu vết sinh học trên Sao Hỏa. Bà nhận định: "Những phân tử này có thể có nguồn gốc từ quá trình hóa học hoặc sinh học. Nếu tìm thấy axit béo chuỗi dài, chúng rất có thể là sản phẩm từ sự phân hủy của màng tế bào có niên đại 3,7 tỷ năm".

Curiosity đã di chuyển hơn 32 km trong miệng núi lửa Gale kể từ khi hạ cánh vào năm 2012. Trước đây, xe tự hành này từng phát hiện các hợp chất hữu cơ, nhưng chúng đều có chuỗi carbon ngắn. Nhờ quy trình phân tích cải tiến trong nghiên cứu mới, các nhà khoa học lần đầu tiên xác định được những hợp chất hữu cơ lớn hơn nhiều, bao gồm decane, undecane và dodecane.

Các thí nghiệm trên Trái Đất cho thấy đá Sao Hỏa có thể chứa axit cacboxylic hoặc axit béo, khi bị đốt nóng, chúng sẽ chuyển hóa thành ankan. Nhóm nghiên cứu cho biết: "Dù các hợp chất này có thể hình thành thông qua quá trình phi sinh học, nhưng trên Trái Đất, chúng thường là sản phẩm của các quá trình sinh học. Điều này làm tăng khả năng rằng sự sống từng xuất hiện trên Sao Hỏa".

Một điểm thú vị khác là trên Trái Đất, khi sinh vật tạo ra axit béo, các hợp chất này thường có số nguyên tử carbon chẵn. Điều tương tự cũng xuất hiện trong các hợp chất mà Curiosity tìm thấy, càng củng cố giả thuyết về nguồn gốc sinh học của chúng.

Hành trình tiếp theo

Phát hiện này chứng minh rằng các hợp chất hữu cơ có thể tồn tại trên Sao Hỏa suốt hàng tỷ năm. Điều này mở ra hy vọng rằng, nếu sự sống từng xuất hiện trên hành tinh đỏ, thì dấu vết của nó vẫn có thể được lưu giữ đến ngày nay.

Hiện tại, Curiosity vẫn đang giữ một mẫu đá khác mà các nhà khoa học mong muốn phân tích để tìm thêm các hợp chất hữu cơ phức tạp hơn. Nếu phát hiện các axit béo chứa số nguyên tử carbon chẵn, đây sẽ là bằng chứng thuyết phục hơn về sự tồn tại của sự sống cổ đại.

Tuy nhiên, để xác định chắc chắn nguồn gốc của các hợp chất này, cần phải phân tích đồng vị carbon và hydro, một nhiệm vụ đòi hỏi các thiết bị tiên tiến trên Trái Đất. Giáo sư John Eiler từ Viện Công nghệ California chia sẻ: "Hiện tại, không có cách nào thực tế để thực hiện phân tích này trực tiếp trên Sao Hỏa. Chúng ta sẽ phải chờ một sứ mệnh lấy mẫu Sao Hỏa và đưa chúng về Trái Đất".

Xuân Minh