Phát thanh - truyền hình đồng hành cùng đất nước, quê hương

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trao Giải Vàng hạng mục phim tài liệu: "Trả nợ rừng xanh" cho PV Ngọc Khánh (Đài PTTH Hà Tĩnh, nay là Báo Hà Tĩnh) tại Liên hoan Truyền hình toàn quốc lần thứ 42

Tiếng nói của quốc gia độc lập

Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Chỉ 5 ngày sau, ngày 7/9/1945, bản tin phát thanh đầu tiên bằng tiếng Việt được truyền đi từ Hà Nội, đánh dấu sự ra đời của Đài Tiếng nói Việt Nam - cơ quan báo chí đầu tiên của Nhà nước mới. Từ đây, một kỷ nguyên mới mở ra: Báo chí phát thanh cách mạng, tiếng nói chính thống, trực tiếp, lan tỏa đến từng ngõ xóm, từng chiến hào. Không chỉ là công cụ tuyên truyền, phát thanh trở thành nhịp cầu kết nối Chính phủ với Nhân dân, khẳng định vị thế quốc gia độc lập trên trường quốc tế.

Ngày 7/9/1945, chương trình phát thanh đầu tiên đánh dấu sự ra đời của Đài Phát thanh quốc gia. Ảnh: Báo Công an nhân dân.

Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: “Đài Tiếng nói Việt Nam phải là tiếng nói của đất nước, của dân tộc, phải phản ánh trung thực và kịp thời tình hình của nhân dân ta”. Lời dạy ấy trở thành phương châm xuyên suốt, không chỉ cho Đài Tiếng nói Việt Nam mà còn cho toàn ngành phát thanh - truyền hình sau này.

Báo Dân Thanh số ngày 8/9/1945 đưa tin về sự ra đời của Đài phát thanh Hà Nội, tức Đài Tiếng nói Việt Nam - Ảnh: VOV

Đến năm 1970, những chương trình truyền hình đầu tiên được phát sóng, đặt nền móng cho sự ra đời của Đài Truyền hình Việt Nam. Nếu phát thanh là tiếng nói đi vào từng làng quê, từng hầm hào, từng nếp nhà trong suốt thời chiến, thì truyền hình sau này đã trở thành cánh cửa mở ra hình ảnh đất nước, con người, văn hóa Việt Nam với thế giới.

Ông Phan Nghiêm sử dụng máy Wilcox để ghi âm Lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ảnh: Báo Quốc phòng Thủ đô.

Nhìn từ lịch sử, cả phát thanh và truyền hình không chỉ là phương tiện thông tin đại chúng mà còn là công cụ tuyên truyền, giáo dục, gắn liền với sự nghiệp bảo vệ và xây dựng Tổ quốc. Phát thanh gọn nhẹ, nhanh nhạy, Truyền hình trực quan, sinh động. Hai loại hình báo chí kết hợp đã làm nên sức mạnh to lớn của thông tin đại chúng trong suốt nhiều thập kỷ.

2 phát thanh viên đầu tiên của Đài Tiếng nói Việt Nam là ông Nguyễn Văn Nhất và bà Dương Thị Ngân - Ảnh chụp từ sách.

Hiện nay, đa số các tỉnh, thành trong cả nước đều thống nhất chọn ngày 7/9 hằng năm làm ngày truyền thống phát thanh - truyền hình. Bởi, đây là ngày khai sinh tiếng nói quốc gia độc lập, mốc son mang ý nghĩa lịch sử, chính trị, không chỉ của một cơ quan báo chí mà của cả dân tộc. Sự lựa chọn ấy thể hiện tính thống nhất, khẳng định rằng tất cả các đài từ Trung ương đến địa phương đều chung một cội nguồn: phục vụ Nhân dân, vì Nhân dân.

Nhà báo Phan Trung Thành và đồng nghiệp trong một chuyến tác nghiệp tại cơ sở.

Sứ mệnh qua các giai đoạn

Khi các loại hình báo chí chưa phổ cập, phát thanh luôn được coi là kênh thông tin quan trọng, thực sự là tiếng nói của niềm tin. Từ năm 1945 đến 1975, phát thanh và truyền hình trở thành sức mạnh cổ vũ, động viên, vũ khí tinh thần sắc bén cho kháng chiến, kiến quốc. Mỗi bản tin, mỗi lời hiệu triệu phát ra từ loa công cộng hay chiếc radio nhỏ bé đã trở thành sức mạnh tinh thần, tiếp thêm niềm tin chiến thắng.

Thuở ban đầu, phát thanh viên Đài PT&TH Hà Tĩnh làm việc trong điều kiện hết sức khó khăn.

Trong kháng chiến, các cơ sở phát sóng luôn nằm trong tầm ngắm đánh phá của kẻ thù. Giữ cho tiếng nói không bao giờ tắt là mệnh lệnh. Vì thế, ở hầu hết các tỉnh, đài phát thanh - truyền hình đều được bảo vệ, coi đây là mục tiêu trọng yếu, gắn liền với an ninh quốc gia.

Từ phong trào “thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người” đến những lời kêu gọi “tất cả cho tiền tuyến”, phát thanh vừa là nguồn thông tin, vừa là động lực cổ vũ quân dân cả nước. Trong khói bom đạn lửa, “tiếng nói không bao giờ tắt” chính là lời thề quyết tâm và cũng là sức mạnh của toàn dân tộc.

Đất nước thống nhất, phát thanh - truyền hình với nhiệm vụ trọng tâm là thông tin, tuyên truyền phục vụ công cuộc xây dựng và phát triển. Các chương trình không chỉ dừng ở tin tức mà mở rộng sang văn hóa, giáo dục, khoa học- kỹ thuật, nâng cao dân trí, quảng bá hình ảnh Việt Nam trên trường quốc tế.

Cán bộ kỹ thuật chuẩn bị lắp thiết bị vi ba, truyền tín hiệu lên Thiên Tượng năm 2003.

Từ năm 1986, cùng với công cuộc đổi mới, phát thanh - truyền hình có bước phát triển vượt bậc. Công nghệ truyền dẫn hiện đại, phủ sóng khắp cả nước, nội dung phong phú hơn, hấp dẫn hơn. Nhiều chương trình truyền hình trực tiếp ra đời, tạo sự kết nối tức thời giữa chính quyền và người dân. Kỷ nguyên số vừa là thách thức, vừa là cơ hội. Sự bùng nổ internet, báo điện tử, mạng xã hội đặt phát thanh - truyền hình vào cuộc cạnh tranh quyết liệt. Tuy nhiên, phát thanh - truyền hình vẫn giữ được thế mạnh riêng: tính chính thống, độ tin cậy, khả năng trực tiếp, khả năng phủ sóng diện rộng.

Theo Bộ Thông tin và Truyền thông trước đây (nay là Bộ Khoa học và Công nghệ), đến năm 2024, có 97% hộ gia đình Việt Nam tiếp cận truyền hình, trong đó 70% sử dụng truyền hình kỹ thuật số. Đây là minh chứng cho sức sống bền bỉ và sức hấp dẫn không thể thay thế của các loại hình báo chí này.

Tổng Biên tập Báo Hà Tĩnh Nghiêm Sỹ Đống và lãnh đạo Ban Biên tập cùng các đại biểu tham quan không gian trưng bày ấn phẩm báo chí Hà Tĩnh qua các thời kỳ bên lề Lễ kỷ niệm 100 năm Báo chí Cách mạng (9/6/2025).

Hà Tĩnh - từ tiếng loa thời chiến đến báo chí hội tụ

Phát thanh Hà Tĩnh ra đời từ năm 1956. Trong kháng chiến chống Mỹ, tiếng nói phát thanh là mạch thông tin chiến lược của tỉnh đã kịp thời truyền đi chỉ đạo của Tỉnh ủy, sẵn sàng chi viện cho các chiến trường, đánh trả kẻ thù, san lấp hố bom, làm đường đảm bảo giao thông. Trong chiến tranh phá hoại của kẻ thù, nhiều lần phải sơ tán, máy phát phải được chuyển xuống hầm, đường dây truyền dẫn bị đứt... cán bộ, kỹ thuật viên, phóng viên đã vượt qua gian khổ, hy sinh để giữ cho tiếng nói Hà Tĩnh không bao giờ tắt. Đó là niềm tin, là sức mạnh của hậu phương, góp phần làm nên thắng lợi chung của cả nước.

Nhà báo Trần Thị Phương Hoa - Phó TBT Báo Hà Tĩnh chỉ đạo ê-kíp sản xuất chương trình kết nối điểm cầu trực tiếp từ Hà Tĩnh tại sự kiện khởi công, khánh thành đồng thời trên cả 3 miền Bắc - Trung - Nam các công trình, dự án trọng điểm quốc gia và các công trình lớn (19/4/2025).

Năm 1991, tỉnh Hà Tĩnh được tái lập, truyền hình ra đời, mở rộng khả năng thông tin. Những thước phim đầu tiên về đời sống, sản xuất, con người Hà Tĩnh lên sóng, tạo nên dấu ấn đặc biệt. Truyền hình nhanh chóng trở thành kênh tuyên truyền chủ lực, gần gũi với Nhân dân.

Ê-kíp xe màu trong một chương trình truyền hình trực tiếp trên sóng truyền hình Hà Tĩnh.

Bước ngoặt quan trọng - ngày 1/4/2025 khi Báo Hà Tĩnh và Đài PT-TH Hà Tĩnh sáp nhập thành Báo Hà Tĩnh. Đây là bước đi tất yếu, phù hợp với xu thế hội tụ truyền thông, tinh gọn tổ chức, nâng cao hiệu quả tuyên truyền. Mặc dù chung thương hiệu, mỗi loại hình vẫn giữ thế mạnh riêng

Phát thanh - truyền hình: trực quan, sinh động, giàu cảm xúc; Báo in: dữ liệu, chuyên sâu; Báo điện tử Hà Tĩnh: nhanh nhạy, phong phú, hấp dẫn, lan tỏa, khẳng định vị trí cơ quan báo chí chủ lực của tỉnh, kênh truyền thông tin cậy của công chúng. Mô hình hội tụ cho phép một nội dung được thể hiện dưới nhiều loại hình: văn bản, hình ảnh, video, âm thanh, đồ họa và các hình thức truyền tải thông tin khác. Điều đó giúp Báo Hà Tĩnh vừa giữ bản sắc, vừa hiện đại, đáp ứng nhu cầu thông tin đa dạng của công chúng.

Để tiếp tục phát huy vai trò là kênh thông tin quan trọng trong kỷ nguyên số, Báo Hà Tĩnh nói chung, trong đó có phát thanh, truyền hình đang tập trung chuyển đổi số toàn diện; xây dựng hệ sinh thái truyền thông số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong phân tích dữ liệu, sản xuất nội dung. Đồng thời, đa dạng hóa sản phẩm, kết hợp chương trình truyền thống với clip ngắn, podcast, đồ họa, bản tin trực tuyến… nhằm tiếp cận nhiều nhóm công chúng khác nhau.

Lãnh đạo, phóng viên Báo Hà Tĩnh tham gia Liên hoan Truyền hình toàn quốc lần thứ 42.

Tiếp tục tăng cường tương tác, mở rộng các kênh quảng bá: fanpage, youtube, tiktok… để đưa nội dung chính thống tiếp cận công chúng trẻ. Không ngừng phát huy giá trị, bản sắc Hà Tĩnh, khai thác chiều sâu văn hóa, lịch sử, con người địa phương để tạo điểm nhấn khác biệt, lan tỏa niềm tự hào; kịp thời định hướng dư luận, đấu tranh phản bác thông tin sai lệch, luận điệu xuyên tạc... Tất cả nhằm giữ vững niềm tin với Nhân dân.

Kỷ niệm 80 năm phát thanh, 55 truyền hình Việt Nam; 69 năm phát thanh và 34 năm truyền hình Hà Tĩnh trong niềm tự hào, hãnh diện, những người làm báo cách mạng trên quê hương núi Hồng sông La càng biết ơn công lao to lớn của bao thế hệ người đi trước đã làm nên những thành quả lớn lao. Lịch sử lại ghi tiếp nỗ lực mới của những người trẻ hôm nay trong kỷ nguyên số, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc để phát thanh, truyền hình luôn là bạn đồng hành cùng đất nước, quê hương, đáp ứng nhu cầu thông tin ngày càng cao của công chúng.

Video: Phóng viên trẻ Báo Hà Tĩnh - phóng viên đa phương tiện

Trần Thị Phương Hoa - Phó TBT Báo Hà Tĩnh