Phạt tới 2 tỷ đồng nếu cố tình vi phạm gây ô nhiễm môi trường

Theo thông tin từ Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT), trong giai đoạn 2017-2021, Tổng cục đã thanh tra, kiểm tra 1.376 cơ sở và khu công nghiệp; xử lý vi phạm các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường đối với 493 cơ sở, tổng số tiền phạt là 108,439 tỷ đồng.

Mỗi năm, Việt Nam thiệt hại do ô nhiễm môi trường tương đương với 5% GDP. Nguyên nhân của tình trạng ô nhiễm môi trường hiện nay ở nước ta có nhiều, nhưng các nguyên nhân chính gồm: những bất cập của hệ thống văn bản quy phạm pháp luật; tính răn đe của các quy định xử lý vi phạm pháp luật môi trường còn thấp; ý thức, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân, các doanh nghiệp trong công tác bảo vệ môi trường chưa cao…

Việc tập trung thanh tra, kiểm tra có trọng điểm và xử phạt nghiêm các đối tượng vi phạm với mức phạt mang tính răn đe đã tạo dư luận buộc các cơ sở đang hoạt động sản xuất, kinh doanh phải quan tâm, đầu tư cho môi trường. Kết quả kiểm tra việc thực hiện kết luận thanh tra trong giai đoạn 2017-2021 cho thấy, có khoảng 80% cơ sở vi phạm đã khắc phục triệt để các vi phạm theo kết luận thanh tra.

Mỗi năm, Việt Nam thiệt hại do ô nhiễm môi trường tương đương với 5% GDP. (Ảnh: Vietnam+)

Thực tế hiện nay, tình trạng quy hoạch các khu đô thị, khu công nghiệp chưa gắn liền với vấn đề xử lý chất thải, xử lý nước thải... Cử tri kiến nghị Nhà nước tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về bảo vệ môi trường, tăng các mức xử phạt để tạo tính răn đe đối với các hành vi vi phạm quy định bảo vệ môi trường, nhất là môi trường trong các nhà máy, khu công nghiệp.

Vì vậy, để tăng cường chế tài xử phạt vi phạm hành chính và đồng bộ với các quy định của Luật Bảo vệ môi trường, Bộ TN&MT đã trình Chính phủ xem xét, ban hành Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính về bảo vệ môi trường tại Tờ trình số 05/TTr-BTNMT ngày 11/2. Theo đó đã sửa đổi, bổ sung các hành vi vi phạm và các chế tài xử phạt bảo đảm tính răn đe, phù hợp yêu cầu về bảo vệ môi trường hiện nay.

Cụ thể, đối với các hành vi cố tình vi phạm, gây hậu quả xấu tới môi trường, Bộ TN&MT đề xuất tăng mức phạt lên mức tối đa 2 tỷ đồng, như: Hành vi cố tình xả trộm, xả lén, lắp đặt các thiết bị, đường ống xả hoặc các đường thải khác để xả chất thải không qua xử lý ra môi trường hoặc không xây lắp công trình bảo vệ môi trường.

Đồng thời, Bộ cũng có các biện pháp xử phạt bổ sung như tước quyền sử dụng giấy phép môi trường, buộc nộp lại số thu lợi bất hợp pháp đối với nhóm hành vi này… Nghị định này dự kiến được Chính phủ xem xét, ban hành trong quý I/2022.

Thời gian qua, Chính phủ, Bộ TN&MT đã tập trung chỉ đạo quyết liệt, triển khai đồng loạt các biện pháp để giảm thiểu, khắc phục ô nhiễm môi trường từ việc hoàn thiện chính sách pháp luật, thanh tra, kiểm tra, tăng cường hoạt động giám sát trong lĩnh vực bảo vệ môi trường; thay đổi mạnh mẽ về phương thức quản lý, chuyển từ bị động sang chủ động phòng ngừa, tiếp cận mô hình phát triển ít ảnh hưởng đến môi trường, hài hòa giữa vấn đề môi trường với vấn đề kinh tế - xã hội.

Để hoàn thiện hệ thống pháp luật về bảo vệ môi trường, trong các năm 2020, năm 2021, Bộ TN&MT đã xây dựng, ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về bảo vệ môi trường như: Luật Bảo vệ môi trường năm 2020; Nghị định số 08/2022/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường; Thông tư số 02/2022/TT-BTNMT quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Bảo vệ môi trường.

Đến nay, hệ thống pháp luật về bảo vệ môi trường đã bảo đảm tính đồng bộ, quy định chặt chẽ về quản lý chất thải, trong đó, bao gồm các quy định cụ thể về quản lý nước thải, chất thải rắn, quản lý chất lượng môi trường không khí; đã quy định cụ thể các nội dung về bảo vệ môi trường khu đô thị, khu dân cư, quy định trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường, Ban Quản lý các khu công nghiệp, khu kinh tế, khu chế xuất và chủ cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ trong thực hiện pháp luật về bảo vệ môi trường.

Trước hiện tượng doanh nghiệp vi phạm môi trường ngày càng tăng, PGS.TS Trương Mạnh Tiến – Chủ tịch Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam (VIASEE) nhận định: “Từ trước tới nay, chế tài xử phạt các khu công nghiệp xả thải gây ô nhiễm môi trường còn nhẹ nên các doanh nghiệp sẵn sàng chấp nhận xử phạt, từ đó dẫn đến vấn đề này cứ lặp đi lặp lại.

Hiện nay, luật mới được thông qua vào năm 2015 sắp được đưa ra áp dụng sẽ xác định rõ hơn về tội phạm môi trường. Có như vậy, tính răn đe mới được đẩy cao. Tập thể cũng như cá nhân đều bị xử phạt, điều đó giúp doanh nghiệp nhận ra rằng việc xử phạt hiện nay đã không còn chỉ đánh vào kinh tế, xử phạt hành chính mà sẽ xử phạt theo các khung của hình sự”.

Lan Anh (T/h)