Phát triển cây chè, giúp đồng bào thoát nghèo bền vững

Người dân ở huyện Như Xuân (Thanh Hóa) thu hoạch chè. Ảnh: TL.

Cây chè giúp dân thoát nghèo

Xác định cây chè sẽ mang lại nguồn thu nhập chính cho nhiều hộ dân ở địa phương, giúp bà con thoát nghèo bền vững, huyện Như Xuân (Thanh Hóa) đã triển khai Đề án “Phát triển vùng chè nguyên liệu phục vụ chế biến, xuất khẩu trên địa bàn huyện giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030".

Cây chè đã, đang và sẽ trở thành cây trồng chủ lực góp phần xóa đói, giảm nghèo, mang lại nguồn thu nhập chính cho nhiều hộ dân ở huyện miền núi này.

Gia đình bà Đinh Thị Chi, ở thôn Thanh Vân, xã Cát Tân (Như Xuân) đã mạnh dạn chuyển đổi dần những diện tích đất đồi trồng cây kém hiệu quả sang trồng chè tập trung.

Nhờ có kinh nghiệm thâm canh cây chè và được tập huấn các biện pháp kỹ thuật, nên hơn 1ha chè của gia đình bà Chi đều sinh trưởng, phát triển tốt và cho năng suất cao.

Nhờ vào cây trồng này, gia đình bà Chi đã thoát nghèo, mỗi năm cho thu nhập hàng trăm triệu đồng và tạo thêm nhiều công ăn việc làm cho lao động tại địa phương.

Bà Chi cho hay, gia đình bà có truyền thống trồng cây chè từ lâu rồi. Đối với bà, cây chè đã mang lại cuộc sống tạm ổn cho gia đình. Giờ đây, chè là cây chủ lực của gia đình để phát triển kinh tế, nên bà tha thiết về nghề làm chè. Thời gian tới, gia đình bà sẽ trồng thêm 0,5 ha cây chè mới, để có thể nâng cao nguồn thu nhập hàng năm hơn nữa.

Người trồng chè ở huyện Như Xuân (Thanh Hóa) sơ chế chè tươi để sấy. Ảnh: TL.

Tại xã Cát Tân, hiện có 106 hộ dân tham gia trồng chè với diện tích gần 33ha. Năm 2022, nhằm tạo điều kiện cho các hộ dân tham gia trồng chè trong liên kết, tiêu thụ sản phẩm, xã Cát Tân đã thành lập Hợp tác xã dịch vụ nông lâm nghiệp và sản xuất chè hữu cơ Thanh Vân.

Sau khi thành lập, hợp tác xã (HTX) đã được Tổ chức Tầm nhìn Thế giới hỗ trợ 2 máy sao và 3 máy vò chè, vì vậy việc sản xuất chè của bà con thuận lợi hơn.

Bà Hoàng Thị Lương - Chủ tịch UBND xã Cát Tân, cho biết, các hộ trồng chè lâu nay có mức thu nhập khoảng 30 triệu/ha/tháng, đã mang lại thu nhập cho người lao động ở địa phương.

“Nhiều hộ gia đình phát triển cây chè người có quy mô lớn, đã đem lại nguồn thu nhập cao, đồng thời tạo được việc làm cho lao động dư thừa của địa phương, góp phần xóa đói, giảm hộ nghèo hàng năm. Thời gian tới, địa phương sẽ phát triển diện tích đất trồng chè lên khoảng 5 - 6 ha mỗi năm, để tăng diện tích cây chè hơn nữa”, bà Lương thông tin.

Hướng phát triển cây chè

Ông Nguyễn Hữu Tuất – Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Như Xuân cho biết, Công ty chè Phương Đông, ở huyện Anh Sơn (Nghệ An), đưa doanh nghiệp của Đài Loan (Trung Quốc) về khảo sát ở huyện Như Xuân, thì thấy tương đối phù hợp để đưa giống chè mới vào phát triển.

“Doanh nghiệp này đang làm thủ tục xin chấp thuận đầu tư để xây dựng một nhà máy chế biến và phát triển vùng nguyên liệu, vì địa hình, điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng ở đây khá phù hợp. Do đó, UBND huyện Như Xuân đang lấy Hợp tác xã chè Hữu cơ Thanh Vân làm nòng cốt để tới đây phát triển lại cây chè của Như Xuân, vì hiện nay hợp tác xã này đang phát triển khá tốt”, ông Tuất thông tin.

Cũng theo Phó Chủ tịch UBND huyện Như Xuân, mặc dù doanh nghiệp nước ngoài vào xin phép đầu tư, xây dựng nhà máy chế biến, phát triển vùng nguyên liệu chè, nhưng trước mắt đang gặp nhiều vấn đề khá khó khăn.

Sơ chế chè tại một hộ dân ở huyện Như Xuân (Thanh Hóa). Ảnh: TL.

“Với đề xuất của doanh nghiệp về quy hoạch vùng nguyên liệu khoảng 400-500ha, nhưng thực tế hiện nay quỹ đất ở Như Xuân không sẵn. Bởi lẽ, quỹ đất ở các xã như Cát Vân, Cát Tân, Bãi Trành, Xuân Bình...đều đã được bà con trồng cây keo lấy gỗ.

Để phát triển cây chè, cung cấp nguyên liệu cho doanh nghiệp, thì cần nguồn lao động khá lớn. Trong khi đó, hiện nay nguồn lao động trẻ, khỏe đã đi làm công nhân khá nhiều, nên chỉ còn người già yếu ở nhà thôi”, ông Tuất thông tin.

Ông Nguyễn Hữu Tuất cho biết thêm, sau khi về khảo sát, phía doanh nghiệp rất tâm huyết và quyết tâm thực hiện dự án. Bởi lẽ, ở bên huyện Anh Sơn (Nghệ An) không còn quỹ đất thay giống cây chè mới vào trồng, làm chè chất lượng cao, để xuất khẩu đi Đài Loan.

“Để phát triển cây chè, huyện Như Xuân đang có chính sách hỗ trợ người trồng chè, với mức 25 triệu đồng/ha cho các hộ trồng mới.

Về phía doanh nghiệp, họ đang chờ chấp thuận chủ trương đầu tư, để xây dựng nhà máy sơ chế, chế biến chè ở huyện. Hy vọng, đây sẽ là hướng mở cho sự phát triển cây chè, giúp người dân có cơ hội thoát nghèo”, ông Tuất chia sẻ.

Ông Lê Tiến Đạt, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Như Xuân, cho biết, hiện nay địa phương này có 152,4 ha chè. Trong đó, diện tích trồng chè búp là 32,4 ha, diện tích trồng chè xanh (chè tươi) là 120 ha.

“Cây chè được trồng tập trung chủ yếu ở các xã Cát Tân, Cát Vân, Bình Lương, thị trấn Yên Cát... Diện tích chè liên kết theo đề án đã trồng được 24,8 ha, tập trung tại các xã: Cát Vân, Cát Tân. Giống chè được trồng chủ yếu trên địa bàn huyện hiện nay là giống chè trung du lá nhỏ.

Các giống chè mới có năng suất cao, chất lượng tốt, phù hợp với chế biến như chè Kim Tuyên, PH8, PH9... mới được người dân đầu tư trồng trong 2 năm trở lại đây tại xã Cát Tân và Cát Vân”, ông Đạt thông tin.

Theo thống kê của ngành Nông nghiệp Thanh Hóa, hiện tại địa phương này đã phát triển được trên 240 ha chè. Cây chè được trồng phân bố rải rác tại 24/27 huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh. Trong đó, diện tích chè thu hoạch khoảng 228 ha, với năng suất 68,2 tạ/ha.

Thế Lượng