Phát triển công nghiệp văn hóa thành trụ cột mới của tăng trưởng

Theo đó, các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đã được xác định, gồm: Điện ảnh; Mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm; Nghệ thuật biểu diễn; Phần mềm và các trò chơi giải trí; Quảng cáo; Thủ công mỹ nghệ; Du lịch văn hóa; Thiết kế sáng tạo; Truyền hình và phát thanh; Xuất bản.

“Tinh hoa Bắc Bộ” là chương trình nghệ thuật thực cảnh quy mô lớn, được vinh danh là “Sản phẩm du lịch đột phá”.

Quyết định 2486 đặt ra mục tiêu rất cụ thể. Trong đó, riêng mục tiêu đến năm 2030: Các ngành công nghiệp văn hóa đạt tốc độ tăng trưởng bình quân khoảng 10%/năm và đóng góp 7% GDP của đất nước. Lực lượng lao động bình quân tăng 10%/năm, chiếm tỷ trọng 6% trong tổng lực lượng lao động của nền kinh tế. Tốc độ tăng trưởng về số lượng các cơ sở kinh tế hoạt động bình quân đạt 10%/năm. Phấn đấu tốc độ tăng trưởng về giá trị xuất khẩu bình quân đạt 7%/năm.

Phấn đấu phần lớn các trung tâm công nghiệp văn hóa, không gian sáng tạo, khu công nghiệp văn hóa, trung tâm, tổ hợp, khu phức hợp không gian sáng tạo được quy hoạch đồng bộ, đầu tư hiện đại, khai thác các giá trị đặc sắc, độc đáo, gắn với xây dựng thương hiệu sản phẩm của địa phương, quốc gia.

Trước quyết định này, chúng ta cũng đã có “Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030” ban hành kèm Quyết định số 1755/QĐ-TTg ngày 8/9/2016 của Thủ tướng Chính phủ.

Năm 2022, khi đánh giá hiệu quả của việc thực hiện, chúng ta đã có những con số cụ thể, như: Các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam bước đầu đã đóng góp ước đạt 4,04% đối với tổng sản phẩm quốc nội, tạo 1 triệu việc làm cho xã hội; doanh thu xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ văn hóa, số lượng doanh nghiệp và các không gian văn hóa, trung tâm sáng tạo, thành phố sáng tạo trong mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO trong cả nước tăng lên; nhiều sản phẩm, dịch vụ sự kiện, chương trình văn hóa nghệ thuật đã góp phần phát huy sức mạnh mềm văn hóa trong hội nhập quốc tế...

Tuy nhiên, vẫn tồn tại nhiều hạn chế, đặc biệt khi đất nước bước vào bối cảnh mới với xu hướng toàn cầu hóa mạnh mẽ, sự phát triển mạnh mẽ của cách mạng công nghiệp lần thứ tư, những thách thức cấp bách về phát triển bền vững...

Vì vậy, một trong những việc Thủ tướng nhấn mạnh tại Quyết định 2486 là: Giao Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thường xuyên theo dõi, đôn đốc và tổ chức kiểm tra, giám sát việc thực hiện; báo cáo định kỳ hằng năm; tổ chức sơ kết, tổng kết đánh giá hiệu quả thực hiện; kịp thời đề xuất việc sửa đổi, bổ sung chiến lược nếu cần thiết. Như vậy, sẽ không đóng khung cứng nhắc trong việc thực hiện, mà khi thấy cần thiết là sẵn sàng sửa đổi, bổ sung ngay cho phù hợp thực tiễn.

Cùng thời gian Quyết định 2486 được ban hành, có 2 văn bản khác cũng rất đáng chú ý. Đó là Quyết định số 41/2025/QĐ-TTg ngày 10/11/2025 (do Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc ký thay Thủ tướng) “Quy định nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn ngân sách Trung ương và tỷ lệ vốn đối ứng của ngân sách địa phương thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035” và Quyết định số 42/2025/QĐ-TTg ngày 12/11/2025 (do Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính ký thay Thủ tướng) “Ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về phát triển văn hóa toàn diện các cấp giai đoạn 2025-2030”.

Cả 2 quyết định này đều không trực tiếp phục vụ cho việc triển khai Quyết định 2486, nhưng đó là những căn cứ pháp lý để các địa phương, ngành chức năng, doanh nghiệp... chủ động và linh hoạt trong triển khai các phương án thúc đẩy hoạt động văn hóa cơ sở phát triển, tạo tiền đề để công nghiệp văn hóa cất cánh.

Vai trò của các ngành công nghiệp văn hóa đang ngày càng được nhận thức đầy đủ hơn, thể hiện trong nhiều quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước. Văn kiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng nhấn mạnh: “Khẩn trương triển khai phát triển có trọng tâm, trọng điểm ngành công nghiệp văn hóa và dịch vụ văn hóa trên cơ sở xác định và phát huy sức mạnh mềm của văn hóa Việt Nam, vận dụng có hiệu quả các giá trị và thành tựu mới của văn hóa, khoa học, kỹ thuật, công nghệ của thế giới”.

Phát biểu chỉ đạo tại lễ kỷ niệm 80 năm Ngày Truyền thống ngành Văn hóa (28/8/1945 - 28/8/2025), Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định quan điểm “tiếp tục quán triệt sâu sắc và triển khai toàn diện đường lối, quan điểm của Đảng về văn hóa; đặt văn hóa ngang tầm với kinh tế, chính trị, xã hội; cụ thể hóa bằng chiến lược, quy hoạch, chương trình, dự án có trọng tâm, trọng điểm” và yêu cầu: “Phát triển công nghiệp văn hóa và kinh tế sáng tạo trở thành trụ cột mới của tăng trưởng”.

Lương Duy Cường