Để chiến lược phát triển dịch vụ logistics quốc gia 'không nằm trên giấy'

Nhiều mục tiêu tham vọng

Ngày 9/10/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 2229/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 2025 - 2035, tầm nhìn đến 2050.

Tại hội nghị triển khai Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 2025 - 2035, tầm nhìn đến 2050 chiều ngày 21/11 tại Hà Nội, ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) nhấn mạnh, đây là chiến lược quốc gia đầu tiên dành riêng cho lĩnh vực dịch vụ logistics.

"Điều này cho thấy bản thân ngành logistics đã được nhìn nhận, đánh giá là một ngành kinh tế quan trọng, không chỉ kết nối giữa các ngành kinh tế với nhau mà còn kết nối với khu vực quốc tế. Mặt khác, việc ban hành chiến lược cũng cho thấy sự quan tâm sâu sắc của Nhà nước đối với việc phát triển ngành dịch vụ này", ông Hải khẳng định.

Ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) chủ trì hội nghị triển khai Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 2025 - 2035, tầm nhìn đến 2050.

Theo ông Trần Bá Nghiêm - Chuyên viên cao cấp Cục Xuất nhập khẩu, chiến lược vạch ra một lộ trình hai giai đoạn đầy tham vọng, không chỉ tập trung vào tăng trưởng mà còn hướng tới việc tối ưu hóa chi phí và nâng tầm vị thế quốc gia trên bản đồ logistics toàn cầu.

Một trong những mục tiêu mang tính đột phá là cải thiện mạnh mẽ thứ hạng của Việt Nam, phấn đấu lọt vào nhóm 40 quốc gia có chỉ số hiệu quả logistics quốc gia (LPI) hàng đầu vào năm 2035 và tiếp tục vươn lên nhóm 30 vào năm 2050. Chiến lược đặt kế hoạch xây dựng 5 trung tâm logistics hiện đại vào năm 2035 và nhân đôi con số này lên 10 trung tâm vào năm 2050.

Mục tiêu kinh tế cũng rất rõ ràng: kéo giảm chi phí logistics, một "gánh nặng" lâu nay của nền kinh tế, từ mức 12-15% GDP xuống còn 10-12% vào năm 2050. Nền tảng cho sự phát triển này là duy trì tốc độ tăng trưởng ngành ở mức hai con số và một bước nhảy vọt về chất lượng nhân lực, với mục tiêu 90% lao động có trình độ chuyên môn vào năm 2050.

Khơi thông rào cản để hiện thực hóa mục tiêu

Theo ông Đào Trọng Khoa - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), chiến lược là bản thiết kế lớn cho cộng đồng doanh nghiệp, tạo niềm tin và tầm nhìn dài hạn trong đầu tư hệ thống kho bãi, trung tâm logistics, hạ tầng kết nối, công nghệ số và nguồn nhân lực chất lượng cao.

Song, để chiến lược được triển khai đồng bộ và hiệu quả, ông Khoa kiến nghị Chính phủ giao Bộ Công Thương và Bộ Tài chính khẩn trương thành lập Văn phòng Logistics quốc gia đặt tại Bộ Công Thương để làm cơ quan thường trực.

Đưa hiệp hội trở thành thành viên chính thức của Cơ chế một cửa quốc gia và tạo thuận lợi thương mại (Ủy ban 1899) và tham gia các nhóm công tác chuyên đề. Đề nghị Bộ Công Thương xác định VLA là hiệp hội đầu mối, đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp trong các vấn đề chuyên ngành, đồng thời thiết lập cơ chế phối hợp và hỗ trợ cụ thể.

Bên cạnh đó, cần tăng cường sự tham gia của VLA vào các chương trình quốc gia để hiệp hội tham gia sâu hơn vào các tổ công tác về chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, và các đề án xây dựng trung tâm logistics quốc tế. Giao VLA chủ trì xây dựng bộ tiêu chí đánh giá doanh nghiệp, tham gia xây dựng tiêu chuẩn nghề và chương trình đào tạo nguồn nhân lực.

Nhìn nhận từ thực tế hoạt động, bà Đặng Thị Minh Phương - Chủ tịch Hiệp hội Logistics và Cảng biển TP Hồ Chí Minh đã chỉ ra bốn "điểm nghẽn" lớn cần được ưu tiên tháo gỡ để chiến lược không chỉ nằm trên giấy.

Bà Đặng Thị Minh Phương - Chủ tịch Hiệp hội Logistics và Cảng biển TP Hồ Chí Minh. Ảnh: Vietnam+.

Thứ nhất, tốc độ triển khai các quy hoạch hiện có còn quá chậm. "Chúng ta cần đẩy nhanh tiến độ các dự án đã được phê duyệt và quy hoạch cụ thể hơn nữa, đặc biệt là hạ tầng cứng để tăng cường kết nối và thúc đẩy vận tải đa phương thức", bà Phương nhấn mạnh.

Thứ 2, cần một cú hích mạnh mẽ hơn về chuyển đổi số. Theo bà Phương, nhiệm vụ cấp thiết là xây dựng một trung tâm dữ liệu quốc gia chung cho ngành logistics và cảng biển.

"Logistics không thể tách rời cảng biển khi 90% hàng hóa đi qua đường thủy. Do đó, hệ thống cảng, bao gồm cả cảng thủy nội địa, phải được tích hợp vào chiến lược số hóa chung", bà Phương nói.

Thứ 3, ESG và chuyển đổi xanh. Đây là xu thế không thể đảo ngược, nhưng doanh nghiệp đơn lẻ không thể tự mình thực hiện hiệu quả. Do vậy cần có chủ trương và chính sách ở tầm quốc gia. Bộ Công Thương nên phối hợp với các hiệp hội để xây dựng một kế hoạch tổng thể, từ khuyến khích vận tải xanh (đường thủy, đường sắt) đến số hóa quy trình để giảm phát thải carbon.

Thứ 4, đào tạo nhân lực phải là ưu tiên hàng đầu. Nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố quyết định để triển khai thành công chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và vận hành hiệu quả hạ tầng.

Phát biểu kết luận hội nghị, ông Trần Thanh Hải nhấn mạnh, để triển khai hiệu quả chiến lược, cần có sự tham gia đồng bộ của các bộ, ngành, địa phương và cộng đồng doanh nghiệp.

Ông Hải đề nghị các bộ, ngành và UBND các tỉnh, thành phố khẩn trương tham mưu, xây dựng và ban hành kế hoạch hành động của riêng mình để cụ thể hóa các mục tiêu của chiến lược. Các kế hoạch hành động cần được xây dựng và điều chỉnh sao cho phù hợp với quy hoạch, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương trong tình hình mới.

Bên cạnh đó, cần lồng ghép kế hoạch phát triển logistics với các chiến lược, quy hoạch khác nhằm bảo đảm tính đồng bộ, tránh chồng chéo, tận dụng tối đa nguồn lực và tạo ra hiệu quả cộng hưởng...

Nguyệt Minh