Phát triển khoa học công nghệ nhanh hay chậm phụ thuộc vào người đứng đầu

Đẩy mạnh phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số là tinh thần được nhấn mạnh nhiều lần tại Phiên họp lần thứ hai Ban Chỉ đạo của Chính phủ về phát triển khoa học, công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06, sáng 17/5.

Theo đó, các báo cáo, ý kiến tại phiên họp thống nhất đánh giá khái quát những kết quả đạt được trong thời gian qua.

Đặc biệt là những kết quả trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo điều hành được triển khai quyết liệt và tổ chức thực hiện đồng bộ với quyết tâm cao từ Trung ương đến cơ sở.

Cùng với đó, thể chế, cơ chế, chính sách liên quan đến KHCN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, cải cách hành chính và Đề án 06 tiếp tục được tập trung hoàn thiện. Việc triển khai Đề án 06 được thúc đẩy mạnh mẽ, lan tỏa, mang lại hiệu quả thiết thực cho người dân, doanh nghiệp, tăng cường quản lý xã hội và phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Công tác cải cách hành chính được triển khai mạnh mẽ, nhất là sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy hành chính nhà nước.

Phát biểu kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị Văn phòng Chính phủ, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Nội vụ, Bộ Công an phối hợp, tiếp thu các ý kiến, hoàn thiện và trình ban hành Kết luận của Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo để thống nhất triển khai trong thời gian tới.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Thủ tướng chỉ rõ những tồn tại, hạn chế, như phân cấp, phân quyền chưa triệt để; nhiều nhiệm vụ tại triển khai còn chậm tiến độ, chưa có sự chuyển biến rõ nét. Nhiều bộ, ngành, địa phương chưa chủ động đăng ký nhu cầu kinh phí chi đầu tư và chi thường xuyên cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, cải cách hành chính và Đề án 06.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính (Ảnh: VGP).

Chưa quyết liệt, chưa quan tâm đúng mức tới cải cách hành chính, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính còn chậm; chất lượng cung cấp dịch vụ công trực tuyến chưa cao. Nhận thức có nơi, có lúc chưa đúng tầm, nên lãnh đạo, chỉ đạo còn chưa quyết liệt, kịp thời; chậm triển khai một cửa quốc gia về xúc tiến, thu hút đầu tư và trung tâm dịch vụ hành chính công cấp tỉnh, cấp xã ở một số nơi...

Phân tích nguyên nhân của tồn tại, hạn chế, Thủ tướng cho rằng chủ yếu là do người đứng đầu và nhấn mạnh, người đứng đầu phải sát việc, quyết liệt, kiểm tra, đôn đốc, trăn trở với công việc. Nơi nào cấp ủy, chính quyền, người đứng đầu dành nhiều thời gian, công sức cho công tác này thì công việc tiến bộ, có kết quả rõ rệt, còn nơi nào người đứng đầu tinh thần trách nhiệm chưa cao, nỗ lực chưa lớn, còn lơ là, thậm chí qua loa, đại khái thì công việc chậm chạp.

Thủ tướng nhấn mạnh quan điểm chỉ đạo xuyên suốt đẩy mạnh phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số phải gắn với đơn giản hóa và cương quyết cắt bỏ các thủ tục hành chính rườm rà, phiền hà, bỏ cơ chế xin cho, giảm thời gian, chi phí, tuân thủ cho người dân và doanh nghiệp.

Đặc biệt, lấy người dân và doanh nghiệp là trung tâm, chủ thể, động lực, nguồn lực phát triển; đẩy mạnh hợp tác công tư để huy động nguồn lực; lãnh đạo chỉ đạo, điều hành và triển khai phải thần tốc, táo bạo, hiệu quả hơn nữa; tăng cường kiểm tra, giám sát, xử lý những vướng mắc, những vấn đề phát sinh.

Đẩy mạnh phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số phải gắn với đơn giản hóa, cắt bỏ các thủ tục hành chính rườm rà (Ảnh: VGP).

Định hướng thời gian tới, Thủ tướng nêu rõ, chúng ta phải quyết tâm "tăng tốc và bứt phá", thay đổi trạng thái, xoay chuyển tình hình, để đạt mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của năm 2025 (tăng trưởng GDP đạt ít nhất 8%) và cả nhiệm kỳ 2021-2025, tạo đà, tạo thế, tạo lực cho tăng trưởng 2 con số. Phải đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tác phong, lề lối làm việc theo hướng khoa học, chuyên nghiệp, hiện đại với phương châm "Bộ máy tinh gọn - Dữ liệu kết nối - Quản trị hiện đại".

Cùng với đó, đẩy mạnh 3 đột phá chiến lược số, gồm thể chế số, hạ tầng số, nhân lực số. Đẩy mạnh nguồn lực thực hiện KHCN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, tăng chi cho khoa học công nghệ lên 3% chi ngân sách Nhà nước. Các bộ, ngành, địa phương phải trình các dự án, chương trình được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình phát biểu tại phiên họp (Ảnh: VGP).

Nhấn mạnh yêu cầu đẩy mạnh hợp tác công tư, Thủ tướng kêu gọi sự tham gia tích cực hơn nữa của các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp tư nhân cả về nguồn lực, xây dựng và hoàn thiện thể chế, tạo động lực, truyền cảm hứng.

Về nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu đẩy mạnh rà soát, xây dựng, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách; bảo đảm nguồn lực cho KHCN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, có cơ chế ưu tiên để huy động nguồn lực.

Thủ tướng giao Bộ Công an sớm hoàn thiện và trình Chính phủ ban hành Nghị định quy định chi tiết và biện pháp thi hành Luật Dữ liệu; Nghị định quy định về Quỹ phát triển dữ liệu quốc gia và Nghị định quy định hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và sản phẩm, dịch vụ dữ liệu, hoàn thành trong tháng 6/2025; phân công Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng theo dõi, chỉ đạo.

Các bộ, ngành theo chức năng, nhiệm vụ được giao khẩn trương xây dựng các nghị định hướng dẫn thi hành 19 luật và 3 nghị quyết liên quan đến KHCN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số đang trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 9; giao Bộ Tư pháp đôn đốc, phân công Phó Thủ tướng Lê Thành Long theo dõi, chỉ đạo.

Bộ Tài chính xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ ban hành bảng danh mục và mã số các đơn vị hành chính Việt Nam phù hợp với phương án sắp xếp tổ chức bộ máy sáp nhập tỉnh, tổ chức chính quyền hai cấp, hoàn thành trong tháng 6/2025; phân công Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc theo dõi, chỉ đạo.

Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu "nghĩ thật, làm thật, kết quả thật, nhân dân thụ hưởng thật" để việc phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia, cải cách hành chính và triển khai Đề án 06 sẽ tiếp tục có những chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện và bền vững, góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, không ngừng nâng cao đời sống ấm no, hạnh phúc của nhân dân.

Nguyễn Hoa Trà