Phát triển kinh tế từ khai thác 'sức mạnh' thể thao

Những thông điệp trên được ghi nhận tại Diễn đàn kinh tế Thể thao Việt Nam 2023 (Vietnam Sport Economy Summit 2023) với chủ đề “Phát huy tiềm năng kinh tế thể thao trong thời kì mới” được tổ chức vào ngày 3-6.

Diễn đàn do Tổng cục Thể dục thể thao, Ban Kinh tế Trung Ương, Ủy ban Olympic Việt Nam và Vietcontent tổ chức. Diễn đàn này được coi là khởi đầu cho thúc đẩy kinh tế thể thao Việt Nam.

Diễn đàn kinh tế Thể thao Việt Nam 2023 lần đầu tiên được tổ chức nhằm thúc đẩy lĩnh vực này ở Việt Nam. Ảnh: Vân Ly

Phát biểu tại diễn đàn, ông Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Vụ trưởng Vụ Xã hội, Ban Kinh tế Trung ương, cho biết kinh tế thể thao là một phần của nền kinh tế quốc dân, cung cấp hàng hóa dịch vụ thể thao cho nhu cầu xã hội. Là hoạt động kinh tế liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến thể thao luyện tập và thi đấu, sản xuất, cung cấp dịch vụ hàng hóa, dịch vụ liên quan đến thể thao…

“Kinh tế thể thao là lĩnh vực phát triển mạnh mẽ, mang lại giá trị kinh tế ở nhiều quốc gia trên thế giới. Các loại hình kinh doanh dịch vụ rất phát triển như du lịch thể thao, hàng hóa thể thao, trang thiết bị dụng cụ thể thao, quảng cáo thể thao… Các quốc gia tận dụng các cơ hội đăng cai các giải thi đấu lớn để tạo hình ảnh đất nước, phát triển dịch vụ hàng hóa thể thao, bản quyền truyền thông thể thao, thu hút du lịch thể thao…,” ông Hùng nói.

Theo đại diện của Ban Kinh tế Trung Ương, khu vực châu Á – Thái Bình Dương đang được đánh giá là khu vực dẫn đầu tăng trưởng kinh tế thể thao, đạt mức tăng trưởng 9,4%, cao hơn nhiều khu vực Bắc Mỹ và Châu Âu. Ông Hùng cũng cho rằng Việt Nam là quốc gia hưởng lợi nhiều nhất từ các hiệp định thương mại tự do – là cơ hội lớn cho chúng ta phát triển kinh tế thể thao.

Song ông Hùng cũng cho rằng, vì nhiều lý do khác nhau hoạt động kinh tế thể thao nước ta chưa thực sự sôi động và còn đang ở dạng tiềm năng chờ đợi những cơ hội đầu tư khai phá nếu có chính sách kinh tế phù hợp. Hiện tại ông Hùng cho biết Đảng và Nhà nước đã có những nhận thức mới về vai trò của thể thao trong thời kì mới, về mối quan hệ của thể thao với kinh tế, về phát triển công nghiệp thể thao…

“Phát triển kinh tế thể thao sẽ mang lại doanh thu cho doanh nghiệp, thu nhập và việc làm cho các cá nhân và gia đình, đóng góp thuế cho ngân sách nhà nước. Phát triển kinh tế thể thao không chỉ đóng góp cho ngành thể thao mà còn mang lại lợi ích và kích thích sự phát triển cho các ngành khác như du lịch, công nghiệp, nông nghiệp, giao thông vận tải…,” ông Hùng nói.

Cùng chung quan điểm trên, ông Đặng Hà Việt, Tổng cục trưởng Tổng cục Thể dục thể thao cho biết trên thế giới, kinh tế thể thao ở nhiều quốc gia đã thực sự là một cỗ máy đồ sộ, tạo công ăn việc làm, lợi nhuận, thu nhập đóng góp khoản thuế đáng kể cho ngân sách quốc gia.

Nói về nút thắt chính sách đối với ngành thể thao Việt Nam, ông Việt cho hay chính là chính sách liên quan đến cơ sở vật chất. Ông cho hay đối với các nước phát triển, khi quy hoạch khu dân cư có quy hoạch riêng đất cho thể thao dành cho các hoạt động kinh doanh thể thao, cho người dân có chỗ tập luyện.

Còn ở Việt Nam, theo ông Hùng, bóng đá là môn thể thao chuyên nghiệp nhưng tại sân hàng Đẫy có 3 câu lạc bộ chuyên nghiệp cùng thi đấu. Các câu lạc bộ chuyên nghiệp theo quy định phải có cơ sở vật chất – nhưng ta chưa có cơ chế chính sách để giao cho các câu lạc bộ. Ở các nước khác họ quy định khu đất đó dành cho thể thao, thì có thể xây sân vận động, sau đó liên đoàn, hiệp hội hoặc câu lạc bộ chuyên nghiệp và các đơn vị kinh doanh thể thao sẽ thuê sân đó trong một số năm quy định nào đó. Còn ở ta cơ sở vật chất đã thiếu mà nhà nước lại quản lý.

“Chúng ta đang có cơ chế là cơ sở vật chất đầu tư công nhưng quản trị tư – để triển khai rất khó khăn. Liên quan đến đối tác công tư về thể thao đang vướng vì ngành văn hóa thể thao chưa được quy định trong Luật hợp tác công tư. Do đó các câu lạc bộ chuyên nghiệp không có sân, không có cơ sở vật chất thì không phát triển được kinh doanh thể thao. Trong đó nguồn thu từ sân rất lớn từ bảng quảng cáo… nhưng nhiều câu lạc bộ cùng sử dụng chung 1 sân sẽ ảnh hưởng đến quảng cáo và gây thất thu cho ngân sách,” ông Việt nói.

Bình luận về nguồn thu từ xổ số và đặt cược thể thao như các nước, ông Việt cho biết ta đã có nghị định quy định về đặt cược, nhưng chỉ giới hạn với đua ngựa, đua chó và bóng đá quốc tế – nhưng cũng ghi rõ trong nghị định là không khuyến khích. Nghị định khi ban hành còn vướng liên quan đến Luật Đấu thầu và nhiều luật, về điều kiện công ty đứng ra tổ chức việc này nên hiện vẫn chưa triển khai được hoạt động này.

Trong khi đó với thị trường xổ số và đặt cược thể thao của Việt Nam, ông Việt cho biết theo đánh giá sơ bộ từ các số liệu không chính thức thì dao động từ 100 đến 200 ngàn tỉ một năm. Do chúng ta chưa triển khai hoạt động này nên ông cho rằng chúng ta đang thất thoát các khoản tiền này qua các website cá cược nước ngoài. Ông Việt cho rằng chúng ta nên triển khai hoạt động này để tránh thất thoát nguồn tiền ra nước ngoài. Theo ông khi nguồn thu cho ngân sách có 100 ngàn tỉ thì ngành thể thao chỉ cần 1% tương đương với 1.000 tỉ mỗi năm cũng là hỗ trợ rất tốt cho phát triển thể thao nước nhà.

Cũng tại diễn đàn trên, ông Lim Song, chủ tịch công ty VSP, nhà đầu tư kinh doanh thể thao tại Việt Nam đã chia sẻ kinh nghiệm quốc tế trong phát triển kinh tế thể thao.

Là một người con lai mang hai dòng máu Việt Hàn lại kinh doanh thể thao nên ông Lim Song đã nghiên cứu và chia sẻ về kinh nghiệm phát triển kinh tế thể thao của Hàn Quốc.

Bình luận về chính sách thể thao hiện tại Việt Nam, ông Lim Song cho rằng Việt Nam đang gặp phải vấn đề tương tự ở Hàn Quốc những năm 1980. Nhưng sau khi Hàn Quốc tổ chức Olympic 1988 thì quốc gia này đã nhìn nhận khác về thể thao – coi thể thao không chỉ là dịch vụ công mà còn là một trụ cột phát triển kinh tế chiến lược của quốc gia. Từ đó họ xây dựng các chính sách để hỗ trợ tư duy phát triển này như: khuyến khích thể thao, thành lập các tổ chức, quỹ phát triển thể thao…

Nhờ đó, Lim Song cho biết năm 2020 nền kinh tế thể thao của Hàn Quốc đã đạt 64 tỉ đô la Mỹ. Trong khi đó con số này ở Việt Nam theo ước tính của ông chỉ khoảng 300 triệu đô la Mỹ. Mới đây Hàn Quốc thông báo tăng con số này lên 75 tỉ đô la Mỹ vào năm 2027.

“Thể thao không chỉ là dịch vụ công mà là ngành kinh doanh rất tiềm năng. Việt Nam có tiềm năng để phát triển kinh tế thể thao,” ông Lim Song nhấn mạnh.

Sau các chia sẻ trên, ông Hùng từ Ban Kinh tế Trung Ương cũng đồng ý với quan điểm của ông Việt và ông Lim Song – để một ngành kinh tế phát triển phải bắt đầu từ chủ trương của Đảng, thể chế hóa chủ trương thành quy định pháp luật.

Ông Hùng cũng cho biết hiện nay Ban Tuyên giáo Trung ương đã tổng kết xong nghị quyết 08 của ngành và tới đây sẽ có chủ trương phối hợp với Ban Kinh tế Trung Ương lồng ghép nội dung về kinh tế thể thao để có chủ trương lớn.

“Hàn Quốc xác định thể thao là ngành kinh tế mũi nhọn nhưng với Việt Nam thì tới đây cũng nên có tư duy kinh tế thể thao là ngành kinh tế quan trọng để tạo sự thay đổi nhận thức của toàn xã hội. Từ đó sẽ có sự điều chỉnh về chính sách và hành động của xã hội, doanh nghiệp, người dân với thể thao…” ông Hùng nói.

Vẫn theo ông Hùng, hiện xã hội coi thể thao là ngành giải trí, chưa coi là ngành kinh tế. Tuy nhiên hoạt động sản xuất và kinh doanh dịch vụ thể thao của chúng ta đã phát triển. Hiện đã có nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước sản xuất các hàng hóa dịch vụ thể thao tại Việt Nam thành công như: Công ty Động Lực, Nike, Adidas…

“Ta có thị trường lớn, tiềm năng để kinh doanh dịch vụ thể thao với 100 triệu dân. Nếu ta có chính sách phù hợp và chủ trương đúng đắn thì tới đây Việt Nam có thể trở thành trung tâm sản xuất hàng hóa thể thao lớn trên thế giới, từ đó tạo thành tiền đề để ta xây dựng thương hiệu cho thể thao Việt Nam… tạo nguồn thu hút cho đầu tư vào thị trường thể thao Việt Nam,” ông Hùng nói.

Vân Ly