Phát triển năng lực số cho học sinh THPT

Học sinh Trường THPT Nguyễn Huệ (Đại Từ) thực hành xây dựng website.

Học sinh THPT được học thiết kế website là nội dung thực nghiệm thuộc Đề tài khoa học cấp tỉnh "Phát triển năng lực số cho học sinh THPT trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số", do PGS.TS Trịnh Thị Phương Thảo, giảng viên cao cấp Khoa Toán, Trường Đại học Sư phạm (Đại học Thái Nguyên), làm Chủ nhiệm, được triển khai từ tháng 10-2023 đến tháng 10-2025.

Mục tiêu của Đề tài là xây dựng cơ sở lý luận và khảo sát thực trạng năng lực số cùng các yếu tố tác động đến học sinh THPT trên địa bàn tỉnh. Trên cơ sở đó, nhóm nghiên cứu thiết kế các bài học, hoạt động giáo dục nhằm phát triển năng lực số cho học sinh; tổ chức thực nghiệm để đánh giá tính khả thi và hiệu quả. Kết quả thực hiện sẽ được phổ biến, áp dụng tại các trường THPT trực thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo.

Giai đoạn thực nghiệm chính được triển khai trong năm học 2024-2025 tại nhiều trường như: THPT Chu Văn An (tháng 10-2024, với các môn Tiếng Anh và hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp), THPT Thái Nguyên (tháng 2-2025, với các môn Toán, Văn), THPT Khánh Hòa (tháng 3-2025, môn Vật lý), THPT Nguyễn Huệ (tháng 3-2025, môn Tin học), THPT Lương Ngọc Quyến và THPT Dương Tự Minh (tháng 4-2025, với các môn Công nghệ, Hóa học, Lịch sử).

Sau một buổi học thiết kế website, em Trần Ngọc Diệp, học sinh lớp 12, Trường THPT Nguyễn Huệ (Đại Từ), hào hứng chia sẻ: Đây là lần đầu tiên em được tự tay xây dựng một website hoàn chỉnh, từ lên ý tưởng nội dung đến thiết kế hình ảnh. Chúng em không chỉ học được kỹ năng làm việc nhóm bảo đảm hiệu quả mà còn biết cách ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tối ưu hóa nội dung và hình ảnh cho sản phẩm số của mình...

PGS.TS Trịnh Thị Phương Thảo cho biết: Các bài học, hoạt động giáo dục theo Đề tài được thiết kế theo định hướng phát triển năng lực số đang mang lại hiệu quả tích cực, giúp các em học sinh chủ động, sáng tạo hơn trong việc tiếp cận công nghệ, vận dụng kiến thức được học vào thực tiễn và sản xuất các sản phẩm số có tính ứng dụng cao. Không chỉ dừng lại ở việc sử dụng công cụ số, các em còn hình thành, rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện, hợp tác nhóm, tự học và giải quyết các vấn đề trong môi trường số.

Đặc biệt, việc tích hợp công nghệ AI vào bài học giúp học sinh sớm tiếp cận xu hướng công nghệ hiện đại, từ đó nâng cao nhận thức về ứng dụng AI an toàn, hiệu quả. Những sản phẩm như website hay các dự án số do chính học sinh thực hiện là minh chứng rõ ràng về việc năng lực số đang được hình thành và phát triển, đồng thời góp phần nâng cao tinh thần trách nhiệm, sự sáng tạo và tính thực tiễn của học sinh trong học tập.

Cũng theo PGS.TS. Trịnh Thị Phương Thảo, Đề tài khoa học nêu trên đã đạt được hiệu quả bước đầu khi nâng cao hiểu biết của các cán bộ quản lý, giáo viên về năng lực số và tầm quan trọng của việc phát triển năng lực số cho học sinh. Đồng thời, nhóm nghiên cứu đã hỗ trợ và chuyển giao bước đầu kết quả nghiên cứu, giúp các giáo viên hiểu rõ và có thể tự thiết kế các hoạt động dạy học, hoạt động giáo dục theo hướng phát triển năng lực số cho học sinh. Quan trọng nhất là phát triển được một số năng lực thành phần của năng lực số cho học sinh tại các lớp, các trường được tổ chức thực nghiệm theo Đề tài...

Dự kiến sau giai đoạn thực nghiệm, các bài học và mô hình hoạt động giáo dục sẽ được phổ biến rộng rãi đến giáo viên và học sinh các trường THPT trên địa bàn tỉnh, góp phần thúc đẩy chuyển đổi số trong giáo dục một cách thiết thực, hiệu quả.

Minh Anh