Phát triển năng lượng sạch cho khu công nghiệp tại Việt Nam

Khu công nghiệp Long Thành, tỉnh Đồng Nai.

Ngày 26/12, tại Đồng Nai, Bộ Tài chính phối hợp Văn phòng Dịch vụ Dự án của Liên hợp quốc tổ chức Hội thảo chiến lược phát triển năng lượng sạch và khung đầu tư cho các khu công nghiệp cấp tỉnh.

Năng lượng sạch xu thế tất yếu

Theo Hiệp hội Năng lượng Việt Nam, nước ta hiện có 428 khu công nghiệp và hơn 1.000 cụm công nghiệp, thu hút khoảng 80.000 doanh nghiệp và nhà đầu tư thứ cấp. Một trong những giải pháp để phát triển năng lượng sạch trong các khu công nghiệp là đầu tư điện mặt trời mái nhà.

Phó Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam Nguyễn Anh Tuấn cho rằng, điện mặt trời mái nhà giúp doanh nghiệp khu công nghiệp giảm chi phí tiêu thụ điện, ổn định sản xuất trong giờ cao điểm và là công cụ quản lý rủi ro giá điện tương lai; cùng với đó, còn giúp cải thiện hình ảnh “khu công nghiệp xanh”, thu hút FDI và các nhà sản xuất có tiêu chuẩn môi trường cao.

Trong 2 năm 2024-2025 chứng kiến sự gia tăng nhanh chóng các dự án điện mặt trời mái nhà tại các khu công nghiệp trong cả nước.

Phó Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam Nguyễn Anh Tuấn trình bày tham luận tại hội thảo.

Theo thống kê, tổng công suất điện mặt trời mái nhà trong các khu công nghiệp nước ta đã vượt 3.200MWp, trong đó khoảng 25% các hệ thống có tích hợp Hệ thống pin lưu trữ năng lượng (BESS). Khu vực miền nam chiếm tỷ trọng lớn nhất (hơn 55%), tập trung ở các tỉnh Đồng Nai, Thành phố Hồ Chí Minh và Tây Ninh.

Tuy nhiên tỷ lệ mái nhà xưởng được lắp đặt điện mặt trời trong khu công nghiệp hiện mới đạt 5-7%, thấp hơn kỳ vọng. Một trong những nguyên nhân là khung pháp lý cho điện mặt trời mái nhà tự sản tự tiêu và tích hợp BESS tại thời điểm 2024-2025 còn thiếu rõ ràng.

Đối với tỉnh Đồng Nai, địa bàn được xem là “thủ phủ” công nghiệp của nước ta. Theo quy hoạch phát triển các khu công nghiệp thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, tỉnh có 81 khu công nghiệp, 1 khu công nghệ cao và 1 khu kinh tế.

Đến nay, trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đã thành lập 58 khu công nghiệp, thu hút hơn 2.760 dự án đầu tư từ 45 quốc gia, vùng lãnh thổ, trong đó có 1.925 dự án FDI với tổng vốn đầu tư đăng ký gần 37 tỷ USD và 835 dự án trong nước với tổng vốn đầu tư đăng ký là 171 nghìn tỷ đồng.

Khu công nghiệp Amata (Đồng Nai) được chọn thí điểm chuyển đổi thành khu công nghiệp sinh thái.

Ông Nguyễn Trọng Tiến, Phó trưởng Ban Quản lý các Khu công nghiệp, Khu kinh tế Đồng Nai cho rằng, mô hình thí điểm chuyển đổi khu công nghiệp sinh thái được triển khai tại 4 địa phương, trong đó có tỉnh Đồng Nai, với khu công nghiệp Amata. Bên cạnh những thuận lợi thì thách thức quá trình triển khai khu công nghiệp sinh thái là tái sử dụng và quản lý chất thải; tái sử dụng nước thải và rào cản về pháp lý chuyển hóa khu công nghiệp sinh thái.

Trong giai đoạn từ năm 2021-2030, Đồng Nai nâng cấp các khu công nghiệp hiện hữu, xây dựng khu công nghiệp mới theo hướng sinh thái, phát triển xanh và tuần hoàn. Tầm nhìn đến 2050 trọng tâm kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn trở thành trụ cột chính, hoàn thành mục tiêu Net Zero.

Hướng tới Net Zero

Tỉnh Đồng Nai xác định tập trung vào phát triển kinh tế gắn với bảo vệ môi trường, sử dụng tài nguyên hiệu quả, giảm phát thải khí nhà kính, bảo đảm công bằng xã hội và mục tiêu Net Zero vào năm 2050.

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 cũng xác định mục tiêu tổng quát xây dựng tỉnh Đồng Nai phát triển xanh, giàu mạnh, văn minh, hiện đại; phấn đấu đến năm 2030 đạt các tiêu chuẩn cơ bản của thành phố trực thuộc Trung ương.

Để hiện thực hóa các mục tiêu trên, ngành chức năng tỉnh Đồng Nai tích cực thúc đẩy bằng các chiến lược quốc gia, coi đây là động lực tăng trưởng bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế.

Quang cảnh hội thảo.

Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Mạnh Sơn, đại diện Vụ Tài chính-Kinh tế ngành (Bộ Tài chính) cho biết, trong bối cảnh Việt Nam đang triển khai mạnh mẽ các cam kết về tăng trưởng xanh và chuyển dịch năng lượng, đặc biệt hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng không (Net Zero) vào năm 2050, phát triển năng lượng sạch gắn với hệ thống khu công nghiệp được xác định là một trụ cột quan trọng.

Các khu công nghiệp không chỉ là động lực tăng trưởng kinh tế mà còn không gian then chốt để thúc đẩy năng lượng hiệu quả, giảm phát thải và thu hút dòng vốn đầu tư chất lượng cao.

Thực tế, thời gian qua, việc triển khai phát triển năng lượng sạch trong các khu công nghiệp vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức, từ việc đồng bộ các quy hoạch như quy hoạch năng lượng, quy hoạch phát triển khu công nghiệp; huy động và phân bổ nguồn lực tài chính, đặc biệt là nguồn vốn từ khu vực tư nhân.

Tổng Công ty phát triển Khu công nghiệp (Sonadezi) đã chuẩn bị quỹ đất sạch để đón dòng vốn FDI chất lượng cao đầu tư vào nước ta.

Hội thảo chiến lược phát triển năng lượng sạch và khung đầu tư cho các khu công nghiệp cấp tỉnh là diễn đàn để các cơ quan quản lý Nhà nước, tổ chức quốc tế, chuyên gia và các bên liên quan cùng trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, nhận diện các cơ hội và thách thức; đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện khung chính sách và mô hình đầu tư cho phát triển năng lượng sạch trong các khu công nghiệp cấp tỉnh.

Các ý kiến của hội thảo là cơ sở quan trọng để các cơ quan liên quan tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện chính sách tài chính, tạo môi trường đầu tư minh bạch, ổn định và hấp dẫn cho phát triển năng lượng sạch thời gian tới.

THIÊN VƯƠNG