Phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp biến thách thức thành cơ hội

Tạo dựng thế chủ động

Nhìn nhận từ thực tế của DN thời gian qua và thử thách trong tương lai, ông Phan Thành Đức - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần May mặc Bình Dương đánh giá việc tăng thuế sản phẩm xuất khẩu vào thị trường Hoa Kỳ đối với một số mặt hàng, trong đó có dệt may là thách thức song có thể cũng mang lại cơ hội cho hàng hóa Việt Nam.

Theo ông Đức, để giảm rủi ro khi xuất khẩu hàng hóa, các công ty cần tăng nội địa hóa sản phẩm, tìm kiếm thêm nguyên liệu từ các thị trường mới. Về lâu dài, cần phát triển mạnh ngành CNHT trong nước, điều này giúp DN dễ dàng chứng minh nguồn gốc xuất xứ sản phẩm.

Nhìn nhận tương lai sáng lạng cho ngành công nghiệp tại TPHCM sau khi sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, ông Phạm Văn Việt – Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp Hội Dệt may thời trang TPHCM cho biết, đây là sự tích hợp cả công nghiệp, đô thị và cảng biển. May ở TPHCM, nhuộm ở Bình Dương, cảng xuất khẩu ở Bà Rịa – Vũng Tàu là một cơ hội hiếm có để tái cấu trúc vai trò của thành phố trong hệ sinh thái sản xuất quốc gia.

Theo ông Việt, trong chuỗi giá trị công nghiệp, TPHCM không thể tiếp tục giữ vai trò đơn lẻ như "trung tâm sản xuất cuối chuỗi". Thành phố cần chuyển mình thành trung tâm điều phối chiến lược chuỗi công nghiệp khu vực.

Ông đề xuất Ngân hàng Nhà nước cần thử nghiệm gói tín dụng xanh riêng cho ngành dệt may, tái cấu trúc mô hình chấm điểm rủi ro dựa trên tiêu chuẩn. Mặt khác xây dựng quỹ bảo lãnh chuỗi xuất xứ, giúp doanh nghiệp nội địa hóa nguyên liệu, truy xuất minh bạch, và tiếp cận thị trường cao cấp.

Hoạt động sản xuất tại Công ty TNHH East West Industries Việt Nam

Theo bà Lý Kim Chi, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM, thời gian tới, ngành chức năng cần quan tâm những vấn đề cốt lõi tăng trưởng kinh tế. Trước hết là quy hoạch lại công nghiệp đồng bộ, toàn diện trong không gian mới.

“Chúng tôi kiến nghị thành phố khẩn trương xây dựng và ban hành Chiến lược tổng thể phát triển công nghiệp đến năm 2040. Trên cơ sở đó, rà soát, phân vùng và quy hoạch lại hệ thống khu công nghiệp theo hướng chuyên ngành, hiện đại, bền vững và phù hợp với đặc thù sản xuất của ngành”, bà Chi nói.

Mở lối cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ

Ông Võ Sơn Điền, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Hỗ trợ TPHCM cho biết, ngành CNHT đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp linh kiện, thiết bị và dịch vụ cho các ngành sản xuất chủ lực như điện tử, ô tô, cơ khí chính xác và vật liệu mới. Trong quá trình phát triển, ngành này vẫn gặp nhiều thách thức như thiếu liên kết chuỗi cung ứng, hạn chế trong đổi mới công nghệ và khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn.

Theo ông Điền, khu vực TPHCM và vùng kinh tế trọng điểm phía Nam là vùng kinh tế công nghiệp của cả nước, chiếm tỷ trọng lớn trong xuất khẩu và thu hút đầu tư nước ngoài (FDI). Tuy nhiên, ngành CNHT tại đây vẫn còn nhiều hạn chế. Phần lớn DN nhỏ và vừa, năng lực tài chính - công nghệ yếu, phụ thuộc nặng nề vào nhập khẩu. Phụ tùng, linh kiện, vật liệu trong nhiều ngành (cơ khí, điện tử, ô tô) chủ yếu do nước ngoài cung cấp, khiến tỷ lệ nội địa hóa còn thấp. Lao động tay nghề cao, đạt chuẩn quốc tế còn thiếu, trong khi tiêu chuẩn, chứng chỉ lại rất khắt khe.

Bên cạnh đó, giá thuê đất, chi phí đầu tư cao, doanh nghiệp nội địa chịu áp lực cạnh tranh gay gắt với FDI, vẫn đang hưởng nhiều ưu đãi vượt trội. Với nhu cầu linh kiện, phụ kiện trong và ngoài nước ngày càng lớn, tiềm năng phát triển CNHT của khu vực là vô cùng rộng mở, đặc biệt nếu có chính sách đồng bộ, hỗ trợ thiết thực.

Đại diện Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ đề xuất Sở Công Thương TPHCM kiến nghị lãnh đạo thành phố ban hành Nghị quyết riêng cho CNHT, tạo động lực mới. Bên cạnh đó, UBND TPHCM tiếp tục thực hiện Nghị quyết 09 và áp dụng cho các DN trên địa bàn sau sáp nhập. Thành lập Quỹ phát triển CNHT, hỗ trợ tài chính và đầu tư mới cho các dự án trọng điểm. Thiết lập các “lồng ấp" khởi nghiệp CNHT, trung tâm kiểm định chất lượng chuẩn quốc tế.

Xây dựng cụm, khu công nghiệp với ưu đãi hấp dẫn đặc thù để DN đồng thuận với chủ trương di dời hiện nay. Thúc đẩy ngành vật liệu cơ bản, khuyến khích doanh nghiệp lớn nội địa dẫn dắt chuỗi cung ứng.

Về hỗ trợ doanh nghiệp, Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ kiến nghị mở rộng chính sách kích cầu đầu tư trên toàn TPHCM sau sáp nhập. Kết nối chuỗi cung ứng nội - ngoại, tạo không gian trưng bày sản phẩm CNHT tại các khu công nghệ cao. Hỗ trợ xúc tiến thương mại, tham gia hội chợ trong và ngoài nước, nhất là tại các thị trường khó tính. Tạo điều kiện để doanh nghiệp CNHT tham gia chương trình mua sắm công trong lĩnh vực hạ tầng.

“Hiệp hội cam kết tiếp tục đồng hành với Sở Công Thương TPHCM trong các chương trình phát triển CNHT, sẵn sàng làm đầu mối khu vực để hỗ trợ các doanh nghiệp, cùng nhau hướng đến một nền công nghiệp hiện đại, tự chủ”- Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ khẳng định.

Hương Chi