Phát triển sản phẩm OCOP từ cây mai vàng

Sản phẩm mai vàng tại xã Vĩnh Thành (tỉnh Vĩnh Long) đạt chuẩn OCOP hạng 3 sao.

Cây mai vàng đạt chuẩn OCOP hạng 3 sao

Hơn 100 năm trước, nghệ nhân tại khu vực Vĩnh Thành (xã Vĩnh Thành, tỉnh Vĩnh Long) biết trồng các loại cây kiểng trước sân nhà để chơi Tết. Trong đó, cây mai vàng được nhiều người ưa chuộng vì hoa màu vàng rất đẹp và trổ ngay dịp Tết. Vì vậy, cùng với nghề trồng cây giống, nghề trồng hoa, cây kiểng được người dân nơi đây truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Tuy nhiên, đến khoảng năm 1995, một số nghệ nhân nơi đây bắt đầu kinh doanh cây mai vàng khi mang ra chợ bán trong dịp cận Tết. Ban đầu chỉ vài hộ, sau đó số lượng ngày càng tăng, bán ở khắp các chợ trong khu vực và cả nước, đặc biệt là vào dịp Tết Nguyên đán.

Sản phẩm mai vàng được tạo dáng bonsai đạt chuẩn OCOP hạng 3 sao.

Năm 2024, có ba hợp tác xã gồm: mai vàng Hưng Khánh Trung B (xã Hưng Khánh Trung), mai vàng Vĩnh Thành (xã Vĩnh Thành) và mai vàng Thiện Lương (xã Vĩnh Thành) đã được công nhận đạt chuẩn OCOP hạng 3 sao. Hiện tại, trên địa bàn xã Vĩnh Thành và Hưng Khánh Trung có khoảng 10,5 triệu cây cây mai vàng đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao với hai loại mai dáng bonsai và mai ghép.

Chủ nhiệm Hợp tác xã mai vàng Vĩnh Thành Trần Văn Kha cho biết: “Mỗi hộ trồng cây mai vàng bán vào dịp Tết luôn gắn bó với thương lái nhiều năm của mình để tiêu sản phẩm. Mỗi cây mai lên chậu cao trung bình 1,5 mét có giá khoảng vài triệu đồng, cây mai ghép nhỏ hơn bán vài trăm nghìn đồng. Trung bình, một hộ trồng vài trăm chậu mai dáng bonsai, dáng cây thông và một số mai ghép loại nhỏ để bán trong dịp Tết. Đây là nghề truyền thống của bà con nên sản phẩm làm ra luôn có sự đổi mới về chất lượng, cách tạo dáng để bán cho người tiêu dùng”.

Theo ông Kha, để đạt chuẩn OCOP hạng 3 sao phải đạt 27 chỉ tiêu để đánh giá như: nguồn gốc sản phẩm; gia tăng giá trị; năng lực sản xuất đáp ứng yêu cầu phân phối; liên kết chuỗi trong sản xuất; bảo vệ môi trường trong quá trình sản xuất; sử dụng công nghệ theo hướng bền vững trong quá trình sản xuất; nguồn gốc ý tưởng sản phẩm; phong cách ghi nhãn sản phẩm; loại hình tổ chức - sản xuất kinh doanh; sử dụng lao động địa phương; tăng cường sản xuất kinh doanh; sở hữu trí tuệ; bảo đảm chất lượng sản phẩm…

Người dân xã Vĩnh Thành chăm sóc cây mai vàng chuẩn bị bán trong dịp Tết.

Tại hợp tác xã mai vàng Hưng Khánh Trung B (xã Hưng Khánh Trung) hiện có 35 thành viên với tổng số 1,5 triệu sản phẩm mai vàng. Bà con đang tất bật chăm sóc mai để bán trong dịp Tết sắp tới.

Ông Nguyễn Thanh Hùng, thành viên Hợp tác xã mai vàng Hưng Khánh Trung B cho biết: “Gia đình tôi hiện có 20.000 cây mai vàng được trồng trên diện tích 16.000 m2. Người dân ở đây trồng mai vàng lâu năm nên có nhiều kinh nghiệm để tạo ra bộ rễ cứng, thân khỏe, cành đều, nụ ra đều và trổ đúng dịp Tết. Để tạo dáng cho bộ rễ cây mai vàng phải theo hình dáng sẵn có và uốn sau hai năm mới có thể thành cây dáng bonsai để bán”.

Theo ông Hùng, sản phẩm của mình chủ yếu bán thông qua mối quen nhiều năm tại các tỉnh phía bắc. Hiện tại có hơn 120 giống mai vàng, nhưng khách hàng ưa chuộng mai giảo Thủ Đức và mai siêu bông Bình Lợi.

Chủ tịch Hội đồng quản trị Hợp tác xã mai vàng Hưng Khánh Trung B Nguyễn Văn Dị cho rằng: “Sản phẩm của các thành viên hợp tác xã đã được công nhận OCOP hạng 3 sao và đang phấn đấu nâng cao chất lượng để hạng 4 sao trong những năm tới”.

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Vĩnh Thành Lê Anh Tuấn cho hay: “Sản phẩm cây mai vàng nổi tiếng của các thành viên tại hai hợp tác xã mai vàng Vĩnh Long và mai vàng Thiện Lương của địa phương đã đạt chứng nhận OCOP hạng 3 sao. Hiện tại các thành viên, nghệ nhân chuyên trồng mai vàng tiếp tục nâng cao chất lượng, sáng tạo ra nhiều sản phẩm mới để giúp tăng giá trị, lợi nhuận. Từ đó, xây dựng chuỗi giá trị bền vững cho nghề trồng mai vàng lâu đời tại địa phương”.

Chuyển từ bán hàng qua thương lái sang trực tuyến

Sau nhiều năm bán hàng theo cách truyền thống khi chờ thương lái đến tận vườn mua hay mang ra chợ trong dịp Tết, nhiều nông dân tại địa phương đã chuyển sang bán hàng qua sàn thương mại điện tử, mạng xã hội như: Facebook, Zalo, TikTok…

Người dân xã Hưng Khánh Trung bán cây mai vàng qua mạng xã hội.

Ông Lê Nguyễn Tấn Hiếu chia sẻ: “Lúc đầu chuyển đổi người dân chưa quen nhưng giờ hầu hết người dân đều rành chuyện bán hàng qua mạng xã hội. Trong đó, mình phải chọn cách giới thiệu, quay sản phẩm sao cho đẹp để nhiều người xem, mua hàng. Điều đặc biệt chất lượng sản phẩm phải bảo đảm để làm ăn lâu dài trên mạng. Hiện tại trong ấp cứ 10 hộ thì có đến 8 hộ bán hàng qua mạng xã hội. Những hộ lớn tuổi không rành công nghệ thì cũng nhờ lớp trẻ bán giúp”.

Tại vườn mai Hoàng Long (xã Chợ Lách) thuê nhân công bán sản phẩm mai vàng xuyên suốt trên mạng xã hội. Bà Tăng Thị Cẩm Nhung, Quản lý vườn mai Hoàng Long cho biết: “Hiện cơ sở thuê 9 nhân công chia làm hai ca để livestream bán hàng qua các kênh Facebook, zalo, TikTok… từ sáng đến tối. Trung bình mỗi ngày bán từ vài chục đến hàng trăm đơn hàng là cây mai vàng cho khách hàng khắp cả nước. Sau khi bán được hàng, sẽ có nhân viên đóng gói, dán tem của vườn mai bảo đảm đúng sản phẩm, chất lượng nên nhiều năm liền vườn mai đã tạo uy tín đối với khách hàng”.

Bán cây mai vàng qua mạng xã hội tại vườn mai Hoàng Long (xã Chợ Lách, tỉnh Vĩnh Long)

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Chợ Lách Trần Hữu Nghị cho biết: “Những năm gần đây, việc ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong nông nghiệp ở địa phương phát triển rất nhanh. Theo thống kê, toàn xã Chợ Lách có khoảng 2.000 hộ sản xuất cây giống, hoa kiểng thì có hơn 50% bán hàng qua sàn thương mại điện tử, mạng xã hội mang lại hiệu quả rất cao”.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long Lâm Văn Tân đánh giá: “Các sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP của địa phương đều được xây dựng thương hiệu, ứng dụng khoa học công nghệ, cải tiến mẫu mã hàng hóa, nâng cao chất lượng, lên sàn thương mại điện tử… Qua Chương trình OCOP, nhận thức, tư duy các chủ thể cũng được nâng cao, ngày càng đổi mới, nâng cao chất lượng sản phẩm, đặc biệt khai thác lợi thế bản địa, đưa câu chuyện vào sản phẩm, làm sản phẩm OCOP có giá trị ngày càng tăng cao”.

Người dân chăm sóc cây mai vàng chuẩn bị bán vào dịp Tết Nguyên đán.

Tỉnh Vĩnh Long sẽ tiếp tục triển khai các chính sách để giúp chủ thể xây dựng hồ sơ, phát triển vùng nguyên liệu, xây dựng chuỗi giá trị, hỗ trợ công nghệ, xây dựng hệ thống quản lý, đào tạo nghề, xây dựng thương hiệu, truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Đồng thời, rà soát đánh giá chất lượng sản phẩm, đối với sản phẩm chưa đạt, cố gắng đạt tiêu chuẩn OCOP; sản phẩm đạt chuẩn OCOP rồi thì tiếp tục nâng hạng để hướng đến phát triển bền vững.

Chương trình OCOP

VŨ TRUNG