Phát triển TOD khi có metro

Đồng Nai đang nghiên cứu phương án thực hiện Dự án Tuyến metro kết nối metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên. Ảnh: Tư liệu

Song song với việc nghiên cứu phương án đầu tư dự án, tỉnh cũng chú trọng đến việc quy hoạch để phát triển mô hình đô thị TOD (Transit Oriented Development, mô hình phát triển đô thị gắn kết với giao thông công cộng) khi có tuyến metro này.

Tạo nguồn vốn tái đầu tư

Đầu tháng 3 vừa qua, UBND tỉnh đã làm việc với các cơ quan chức năng và đơn vị tư vấn để nghe báo cáo phương án hướng tuyến của tuyến metro kết nối từ Suối Tiên (thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh) về Đồng Nai.

Theo phương án đề xuất, tổng chiều dài tuyến metro này là gần 21km, gồm 13 ga (tính cả ga S0) và 1 của depot có diện tích hơn 23 hécta. Trong đó, điểm đầu tuyến được kết nối từ sau ga Bến xe Suối Tiên của tuyến metro số 1 Thành phố Hồ Chí Minh, điểm cuối tuyến kết thúc tại depot dự kiến thuộc xã Hố Nai 3, huyện Trảng Bom.

Trong đó, đoạn tuyến từ ga S0 đến depot tại xã Hố Nai 3 có chiều dài tuyến gần 19km. Về phương án hướng tuyến, đơn vị tư vấn đưa ra các phương án đi trên cao và đi ngầm với đoạn tuyến trên địa bàn tỉnh. Theo đơn vị tư vấn, tính toán sơ bộ cho thấy, để thực hiện dự án này, tổng vốn đầu tư dự kiến khoảng 30 ngàn tỷ đồng.

Để thúc đẩy tiến độ thực hiện dự án, Phó chủ tịch UBND tỉnh Hồ Văn Hà giao Sở Xây dựng đề xuất thành lập tổ công tác xây dựng Đề án Đầu tư tuyến metro kết nối với tuyến metro số 1. Trong đó, đề xuất các cơ chế đặc thù để kiến nghị các cơ quan trung ương hỗ trợ nhằm triển khai thực hiện dự án này một cách nhanh nhất, tiết kiệm nhất, hiệu quả nhất. Đồng thời, phải đưa dự án này vào danh mục dự án ưu tiên hàng đầu để sớm triển khai thực hiện.

Cần có quy hoạch sớm để tăng hiệu quả TOD

Cùng với nghiên cứu phương án đầu tư tuyến metro kết nối metro số 1, các cơ quan chức năng đưa ra các phương án phát triển mô hình đô thị TOD khi hình thành tuyến metro trên địa bàn tỉnh.

Mô hình đô thị TOD gắn với hệ thống metro đang được nhiều quốc gia triển khai áp dụng.

Theo đánh giá, ưu điểm phát triển đường sắt đô thị theo mô hình TOD là tối đa hóa giá trị tăng thêm từ đất nhằm bù đắp vốn đầu tư cho đường sắt đô thị. Tối đa hóa lưu lượng hành khách sử dụng đường sắt đô thị nhằm giúp kinh doanh vận tải hành khách công cộng sinh lời. Đồng thời, tăng cường khả năng tiếp cận thuận tiện, thoải mái, an toàn của hành khách từ các không gian đô thị kiểu TOD tới các ga đường sắt đô thị và ngược lại, góp phần cải thiện điều kiện môi trường và xã hội tại địa phương.

Chủ tịch UBND thành phố Biên Hòa Nguyễn Phong An cho rằng, việc phát triển TOD cần được tính toán để có thể tái tạo nguồn thu phục vụ đầu tư trở lại để phát triển hệ thống metro. “Với tuyến metro kết nối metro số 1 khi đi qua khu vực ngã tư Vũng Tàu, dọc 2 bên tuyến mật độ dân cư đông, trong khi đó, địa bàn huyện Trảng Bom vẫn còn quỹ đất trống phù hợp quy hoạch để phát triển TOD” - ông Nguyễn Phong An cho biết.

Theo đại diện Công ty CP Tư vấn thiết kế giao thông vận tải phía Nam (TEDI South, đơn vị tư vấn), mô hình đô thị TOD gắn với hệ thống metro đang được Thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh chú trọng phát triển. Tuy nhiên, trên thực tế, TOD sẽ chưa thể tạo ra nguồn thu ngay mà chỉ có thể thu hút đầu tư, tạo nguồn thu sau khi đã hình thành dự án metro. “Khi đó, khu vực xung quanh các nhà ga sẽ thu hút các nhà đầu tư phát triển TOD, từ đó, mới có thể tạo ra nguồn thu từ TOD chứ không phải sẽ tạo ra nguồn thu ngay từ đầu” - đại diện TEDI South chia sẻ.

Xuất phát từ thực tế đó, đại diện TEDI South cho rằng, để phát triển TOD hiệu quả, phải có quy hoạch sớm các khu vực sẽ phát triển TOD. Phải tăng giá trị sử dụng đất, quy hoạch để giữ được đất phát triển TOD thì mới phát huy được tối đa hiệu quả của mô hình TOD.

Phạm Tùng