Phim tôn vinh bản sắc Việt 'lên ngôi'

Đây là tín hiệu tích cực cho cuộc “cất tiếng” của nghệ thuật trong điện ảnh và triển vọng đưa điện ảnh Việt vào “làn sóng” mới.

Một cảnh trong phim “Đèn âm hồn” của đạo diễn Hoàng Nam.

Những cú đảo chiều thú vị

Chỉ trong hai tháng đầu năm, điện ảnh Việt chứng kiến sự lên ngôi bất ngờ của các bộ phim kinh dị khai thác yếu tố dân gian, truyền thống, bản sắc văn hóa Việt. Bộ phim “Đèn âm hồn” - tác phẩm điện ảnh đầu tay của Youtuber Hoàng Nam đã tạo nên "cơn sốt" suốt một tuần qua tại hệ thống rạp, vượt 2 bộ phim Tết đình đám là “Bộ tứ báo thủ” và “Nụ hôn bạc tỷ” để vươn lên tốp đầu doanh thu. Phim lấy cảm hứng từ “Chuyện người con gái Nam Xương” trích trong tập sách “Truyền kỳ mạn lục” của tác giả Nguyễn Dữ.

“Đèn âm hồn” không chỉ là một bộ phim kinh dị mà còn đem đến hành trình khám phá bản sắc văn hóa Việt thú vị. Đạo diễn Hoàng Nam đã khéo léo kết hợp yếu tố tâm linh dân gian như bóng đè, ma giấu bụi tre, bói chén gọi ma, lễ trục vong... tạo nên một câu chuyện vừa ám ảnh, vừa mang tính nhân văn sâu sắc. Bên cạnh đó, bối cảnh non nước Cao Bằng hùng vĩ, kỳ bí cũng hấp dẫn người xem.

Dù “Đèn âm hồn” là phim đầu tay, không có ngôi sao điện ảnh nhưng ngay từ trước khi công chiếu (mùng 10 tháng Giêng năm Ất Tỵ - tức ngày 7-2) đã nhận được 40.000 lượt vé đặt trước, được nhân đôi số suất chiếu tại các cụm rạp. Phim cũng đứng tốp 1 doanh thu suốt 7 ngày liền, bán 1 triệu vé sau 1 tuần công chiếu và hiện đạt doanh thu hơn 80 tỷ đồng, dự đoán sẽ vượt mốc 100 tỷ đồng trong những ngày tới, với hàng nghìn suất chiếu đã lên lịch. Đây thực sự là một cú “twist” (đảo chiều) nằm ngoài dự đoán của điện ảnh Việt đầu năm.

Bộ phim cùng dòng “Nhà gia tiên” của đạo diễn Huỳnh Lập khởi chiếu từ ngày 21-2 tới tại hệ thống rạp và bắt đầu mở bán vé sớm, nhận được hiệu ứng tốt. Phim thuộc thể loại hài, kinh dị, tập trung khai thác tình cảm gia đình để người xem cảm nhận những giá trị cốt lõi bên trong một căn nhà đặc biệt được truyền qua nhiều thế hệ ông cha. Qua sự dẫn dắt của ca sĩ trẻ Phương Mỹ Chi, bộ phim giới thiệu với khán giả nhiều nét văn hóa Việt đặc sắc như nét đẹp tranh kiếng, tập tục làm đám giỗ, thờ cúng gia tiên, nghề đổ bánh xèo truyền thống, nếp sinh hoạt đặc trưng của vùng Tây Nam Bộ...

Trước đó, nhiều bộ phim khai thác yếu tố văn hóa dân gian Việt Nam cũng tạo những dấu ấn trong điện ảnh. Có thể kể đến như “Tết ở làng địa ngục” của đạo diễn Trần Hữu Tấn, liên tục đứng đầu lượt xem trên nền tảng K và Netflix khu vực Việt Nam. Phim điện ảnh “Kẻ ăn hồn” của đạo diễn này cũng “bùng nổ” với doanh thu phòng vé hơn 66 tỷ đồng. Phim “Quỷ cẩu” của đạo diễn Lưu Thành Luân đạt doanh thu hơn 108 tỷ đồng, còn “Ma da” của đạo diễn Nguyễn Hữu Hoàng trở thành phim kinh dị Việt có doanh thu cao nhất với hơn 113 tỷ đồng sau 15 ngày chiếu. Các phim “Linh miêu: Quỷ nhập tràng” và “Cám” tràn ngập những chi tiết đậm chất văn hóa dân gian cũng gần tiến tới mốc doanh thu 100 tỷ đồng khi công chiếu và sẽ giới thiệu ở nhiều quốc gia khác.

Dòng phim đầy tham vọng

Kho tàng chất liệu dân gian, bản sắc văn hóa truyền thống Việt Nam đang là mảnh đất màu mỡ cho những người làm điện ảnh khai thác thành một dòng phim. Với “Đèn âm hồn”, đạo diễn Hoàng Nam đã dành 3 năm để viết kịch bản, nghiên cứu nhiều tài liệu, sách báo, văn học dân gian với mong muốn truyền tải được nhiều tầng ý nghĩa trong phim.

“Sau hơn 10 năm chu du, khám phá và tiếp xúc với những câu chuyện tâm linh, tôi muốn tạo ra một phim không chỉ đơn thuần về vấn đề tâm linh mà còn mang đậm dấu ấn văn hóa Việt. “Đèn âm hồn” là một hành trình khám phá về bản thân, về tình mẫu tử và những giá trị truyền thống của dân tộc”, đạo diễn Hoàng Nam chia sẻ.

Đạo diễn Huỳnh Lập với “Nhà gia tiên” cũng bày tỏ, đây là một bộ phim để anh hối thúc bản thân lan tỏa về văn hóa tâm linh, tục thờ cúng tổ tiên của người Việt đến các thế hệ hôm nay, nhất là các bạn trẻ thuộc “gen Z” (sinh ra trong giai đoạn 1995-2012) đang có nhiều thắc mắc về những tập tục truyền thống. Tuy nhiên, để làm được một bộ phim mang yếu tố dân gian truyền thống hấp dẫn khán giả hiện nay là thách thức lớn. Đạo diễn Huỳnh Lập chia sẻ, anh để chính “gen Z”, hơn nữa lại là người có ảnh hưởng đến khán giả, dẫn dắt câu chuyện. Bên cạnh đó, đạo diễn cũng đưa những yếu tố kinh dị, tâm linh, bí ẩn vào phim để phù hợp với xu hướng của khán giả hiện nay.

Với kinh nghiệm thành công từ “Tết ở làng địa ngục”, “Kẻ ăn hồn”, “Cám” và tới đây là “Hoàng tử quỷ”, đạo diễn Trần Hữu Tấn cho hay, thách thức lớn nhất khi khai thác chất liệu văn hóa dân gian Việt Nam là phải làm đúng, nghiên cứu kỹ bối cảnh, trang phục, đến phong cách, lời thoại của từng nhân vật. Những yếu tố “ăn khách” như tâm linh, kinh dị cũng phải đầu tư kỹ, nhưng quan trọng nhất là thông điệp tác phẩm đưa lại, đó là hướng đến cái thiện, tích cực, để thấy cuộc sống có ý nghĩa hơn.

Thành công của các bộ phim tôn vinh bản sắc Việt thời gian qua đã tạo động lực để các nhà làm phim tự tin đầu tư, sản xuất và hứa hẹn tạo nên một “làn sóng” mới trong năm 2025.

Thụy Du