Phổ Thạch – mùa no biển

Sau một hồi còi rúc dài tàu xin vào bến, chị Hoàng Mai hô to "Cá về" thì hàng trăm người đổ xô ra cảng Phổ Thạch (huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi). Từ đầu năm đến nay, cảng cá Phổ Thạch luôn nhộn nhịp với hình ảnh những chuyến tàu công suất lớn đánh bắt xa bờ trở về khoang tàu đầy ắp cá ngừ đại dương và những gương mặt ngư dân đen sạm nắng gió nhưng tươi rói vì được mùa "no biển".

Chúng tôi có mặt ở cảng cá Phổ Thạch khi mặt trời còn chưa ló rạng trên mặt Biển Đông nhưng đã thấy ở đó có hơn 10 xe đông lạnh loại trọng tải hơn 20 tấn đứng chờ tàu về. Hỏi chuyện chị Hoàng Mai, một thương lái chuyên thu mua cá ngừ để cung cấp cho các công ty chế biến thủy sản ở Bình Định, Nha Trang và thành phố Hồ Chí Minh mới biết, từ đầu năm đến nay cá ngừ đại dương đang là mặt hàng thủy sản xuất khẩu mạnh, nên thương lái các nơi về lùng mua rất đông.

Chị Mai đã có thâm niên hơn 13 năm thu mua cá ngừ đại dương ở cảng Phổ Thạch nên ít nhiều cũng kinh nghiệm hơn các thương lái khác. Chị thường đặt cọc tiền trước cho các chủ tàu cá ngay từ khi tàu còn chưa rời bến, vì thế chẳng bao giờ sợ chủ tàu bán cá cho người khác khi thấy giá cao hơn. Chị Mai bảo: "Mùa cá ngừ chỉ kéo dài từ tháng 3 đến tháng 8 thôi, nếu mình không đặt trước một vài chủ tàu tin cậy thì khó mà tranh mua được lắm!".

Mặt trời vừa ửng hồng trên mặt biển, cảng cá đã đông chật người. Đó là người nhà của các chủ tàu ở xã Phổ Thạnh đến sớm để đón tàu về. Trong đám người đến chờ tàu hôm ấy có lão ngư dân Trần Văn Tình, nhìn dáng người nom đã đến tuổi thất tuần. Dân ở Phổ Thạch cho biết, cụ Tình là một ngư dân lão luyện, thời trẻ từng dọc ngang khắp các vùng biển ở Hoàng Sa và Trường Sa đánh bắt cá ngừ đại dương. Có người còn quả quyết, đời cụ Tình ở Hoàng Sa, Trường Sa không khéo còn nhiều hơn ở đất liền. Chẳng thế mà lúc đứng nói chuyện, nhìn trời mây cụ phán một câu chắc nịch: "Tháng này trời mới tinh mơ mà mây hồng đã vần vũ, kiểu gì tàu đi đánh bắt ở Hoàng Sa cũng trúng cá ngừ theo đàn".

Cụ Tình nói chưa dứt lời thì đã nghe từng hồi còi tàu rúc xin đường về bến. Đó là chiếc tàu có công suất 320CV của anh Nguyễn Bình ở thôn La Vân, xã Phổ Thạnh. Anh Bình cởi trần đen trũi, mình đầy cơ bắp đang hô hào đám thủy thủ đoàn neo tàu vào bến nhưng vẫn không quên ngoái lên bờ gào to: "Được khoảng 12 tấn, toàn cá ngừ loại 40 cân đến 1 tạ". Tàu anh Bình đi câu ở ngư trường Hoàng Sa 12 ngày, gặp luồng cá lớn, câu được nhiều đầy tầu nên về sớm hơn dự kiến.

Toàn xã Phổ Thạch có gần 200 chiếc tàu công suất từ 90CV trở lên chuyên đánh bắt cá ngừ xa bờ. Đặc biệt, những năm gần đây, bà con ngư dân đã mạnh dạn hoán cải, nâng cấp và đóng mới hàng chục chiếc tàu có công suất trên 700CV để vươn ra khơi xa.

Sau tàu anh Bình, một loạt tàu khác cũng rúc còi liên hồi xin đường về bến. Đó là tàu anh Minh, tàu anh Thinh, tàu ông Sáu… Nhìn nét mặt các chủ tàu, thấy ai cũng rạng ngời nên đoán chắc tàu họ đều trúng luồng cá. Lúc mặt trời đứng bóng, dọc theo cầu cảng dài chừng 500m đã có hơn 50 chiếc tàu cập bến. Tiếng người í ới gọi nhau khiêng cá, cân cá, tiếng thương lái trả giá, chọn hàng khuấy động cả một vùng biển bình yên.

Lão ngư Tình dẫn chúng tôi đến tàu con trai mình là anh Trần Văn Tài. Tàu anh Tài đã chuyển hết cá xuống xe đông lạnh cho thương lái. Cả thủy thủ đoàn 7 người đang xẻ con cá ngừ nặng khoảng 60 cân chia nhau mang về làm quà cho người nhà, coi như lộc của một chuyến ra khơi. Cầm cọc tiền vừa được thương lái thanh toán, Tài bảo: "Chuyến này cá ngừ được giá, từ 80 – 120 nghìn đồng/cân tùy con to nhỏ. Trừ tiền xăng dầu, lương thực, chuyến này tụi em chia nhau mỗi người cũng được hơn 15 triệu đồng. Đúng là mùa "no biển", ra khơi gặp cá đàn sướng lắm, mỗi ngày câu 1 tấn cá nhẹ như không!".

Cảng cá ngừ Sa Huỳnh nằm trên địa phận xã Phổ Thạch (huyện Phổ Đức) là cảng cá có số lượng thủy sản giao dịch lớn nhất tỉnh Quãng Ngãi.

Những con tầu đánh bắt cá ngừ đại dương ở Sa Huỳnh.

Kéo cá từ khoang tầu lên cảng.

Vụ mùa đánh bắt cá ngừ năm nay, ngư dân Sa Huỳnh gặp luồng cá nên mỗi con cá ngừ có trọng lượng từ 40 – 100 cân.

Làm sạch cá ngừ trước khi bán cho thương lái.

Thương lái dùng một ống sắt rút thịt cá ngừ để kiểm tra độ tươi ngon.

Khuân cá về nơi tập kết.

Để cá ngừ được tươi ngon, thương lái sau khi mua thường đệm đá vào bụng cá để bảo quản.

Những máy xay đá ở cảng cá ngừ Phổ Thạch hoạt động hết công suất phục vụ việc ướp cá.

Đưa cá ngừ lên xe đông lạnh.

Cá ngừ được bảo quản an toàn đến nơi chế biến.

Ngư dân Sa Huỳnh chia nhau thành quả làm quà cho gia đình sau một chuyến ra khơi.

Cái từ "no biển" mà Tài nói, theo như cách hiểu nôm na của bọn tôi, tiếng địa phương có nghĩa là mùa biển nhiều cá. Và điều đó cũng đồng nghĩa mùa cá ngừ đại dương này, ngư dân Quảng Ngãi thắng lớn nhất từ sau khi nhà nước khống chế được dịch COVID - 19.

Cảng cá ngừ Phổ Thạch là nơi tập kết của gần 1.000 tầu, thuyền của ngư dân 2 xã Phổ Châu và Phổ Thạnh huyện Đức Phổ. Cảng cá ngừ Phổ Thạch là cảng cá lớn nhất tỉnh Quảng Ngãi, hàng năm giao dịch ở cảng cá này chiếm 2/3 lượng thủy sản toàn tỉnh.