Phó Tổng Giám đốc Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam Nguyễn Đức Dũng:Tránh rủi ro từ những chính sách thuế của Mỹ

Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam sẽ tiếp tục cung cấp kịp thời thông tin thị trường hàng hóa để các doanh nghiệp có kế hoạch kinh doanh phù hợp, tránh tối đa rủi ro. Quanh nội dung này, phóng viên Báo Hànôịmới đã trao đổi với Phó Tổng Giám đốc Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam Nguyễn Đức Dũng.

Phó Tổng Giám đốc Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam Nguyễn Đức Dũng. Ảnh: Khánh Vy

Tác động nhiều chiều

- Ông có thể cho biết thị trường hàng hóa thế giới sẽ chuyển biến ra sao khi gần đây Mỹ thực thi nhiều chính sách tăng thuế quan?

- Các chính sách tăng thuế quan của Mỹ sau thực thi tác động mạnh lên diễn biến giá cả thị trường hàng hóa toàn cầu. Có thể thấy việc Mỹ áp thuế 25% lên các sản phẩm nhôm, thép nhập khẩu vào nước này trong khi nguồn nguyên liệu nội tại lại chưa thể bù đắp, nên giá mặt hàng này sẽ tăng lên. Về lâu dài, nền công nghiệp số 1 thế giới sẽ bù đắp được các thiếu hụt này, điều chỉnh lại giá cả trong nước, nhưng kèm theo đó là tình trạng lạm phát. Điều này sẽ khiến Cục Dữ trữ Liên bang Mỹ điều chỉnh lãi suất, từ đó ảnh hưởng đến tỷ giá USD và tác động đến các nền kinh tế khác cũng như tình hình xuất, nhập khẩu.

Xét trên bình diện thế giới, các nước bị hạn chế xuất khẩu sang Mỹ bởi hàng rào thuế quan có thể dư thừa nguồn cung và sẽ tìm đến các thị trường khác hoặc quay lại thị trường trong nước với giá thấp hơn. Trong cả 2 trường hợp này, Chính phủ các nước sẽ phải tìm cách bảo vệ thị trường nội địa, như đánh thuế lên các mặt hàng nhập khẩu, thu hẹp sản xuất trong nước... khiến tình trạng suy thoái có thể xảy ra.

- Diễn biến này được ghi nhận như thế nào trên sàn giao dịch hàng hóa, thưa ông?

- Trên các sàn giao dịch hàng hóa, khi chính sách thuế của Mỹ thay đổi, dòng chảy thương mại bị gián đoạn, các nhà giao dịch hàng hóa và nhà đầu tư phản ứng mạnh, làm giá cả biến động lớn. Nhiều nhà đầu tư trên thế giới đang thận trọng hơn trong các quyết định mua bán hàng hóa.

Theo ghi nhận của Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam, trong vòng 1 tháng (từ ngày 21-1 đến 21-2), chỉ số MXV-Index phản ánh 46 mặt hàng được giao dịch tại Việt Nam không biến động quá mạnh, không thể hiện xu hướng tăng hay giảm rõ rệt, duy trì ở mức ổn định quanh ngưỡng 2.300 điểm.

Giai đoạn ngày 27 và 28-1 khi chính quyền Mỹ liên tục đe dọa đánh thuế, chỉ số MXV-Index bị giảm nhẹ bởi nhiều mặt hàng bị bán mạnh, như nhóm năng lượng, kim loại. Tới giai đoạn ngày 10-2, sau thông tin Mỹ hoãn áp thuế, giá thị trường lại nhích dần lên.

Xét trong từng nhóm mặt hàng, các chính sách của Mỹ tác động rất mạnh. Ví dụ như dầu thô, khi Tổng thống Mỹ D.Trump kêu gọi giảm giá dầu tại Davos, giá dầu đã dứt đà tăng 4 tuần liên tiếp, rơi hơn 3% chỉ trong 1 tuần. Nhưng khi vị Tổng thống này đe dọa tăng thuế lên Nga và Iran khiến lo ngại nguồn cung thiếu hụt đã kéo giá dầu tăng trở lại.

Trong khi đó, giá vàng, bạc và bạch kim đang có chuỗi tăng dài trong thời gian vừa qua. Riêng bạc đã tăng từ vùng 28 USD/ounce lên vùng 33 USD/ounce.

- Ông có thể cho biết những ảnh hưởng của biến động thị trường toàn cầu tới thị trường hàng hóa Việt Nam?

- Mỹ là đối tác thương mại hàng đầu và là nhà đầu tư lớn của Việt Nam, trong khi đó, hoạt động thương mại của chúng ta liên thông và kết nối liên tục trong dòng chảy toàn cầu. Do đó, khi thị trường hàng hóa thế giới biến động mạnh, thị trường trong nước cũng chịu ảnh hưởng, nhất là các yếu tố giá cả, cung cầu, chính sách thương mại và tỷ giá.

Nông sản đang là ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, nếu giá hàng hóa nông sản toàn cầu tăng do căng thẳng thương mại hoặc nguồn cung thắt chặt, giá nông sản Việt Nam cũng sẽ biến động mạnh. Trong tuần cuối tháng 2-2025, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam dao động quanh mốc 390 USD/tấn, mức thấp nhất kể từ cuối tháng 8-2021. Giá xuất khẩu giảm kéo theo giá lúa gạo trên thị trường nội địa có xu hướng giảm. Tuy nhiên, trước thông tin gần đây cho biết Mỹ có thể sẽ áp thuế 100% đối với gạo nhập khẩu từ các nước châu Á, trong đó có Việt Nam, nhằm bảo vệ ngành lúa gạo trong nước, thị trường gạo thế giới bắt đầu chuyển động, giá có chiều hướng đi lên.

Ở chiều ngược lại, chính sách của Mỹ cùng những biến động tại các nước xuất khẩu chính cũng có thể là lợi thế của Việt Nam. Thời gian qua, đồng USD suy yếu so với đồng real Brazil (BRL) cùng với dự báo mất mùa cà phê tại Brazil đã kéo giá cà phê Arabica lên mức cao kỷ lục, làm giá cà phê Robusta của Việt Nam cũng tăng mạnh. Có thời điểm giá cà phê Arabica đã lên mức kỷ lục chưa từng có khi vượt 9.600 USD/tấn. Tại thị trường trong nước, giá cà phê quanh mức 130.000 đồng/kg, cao gấp rưỡi so với cùng kỳ năm 2024 (80.000 đồng/kg) và gấp 3 lần so với năm 2023 (40.000 đồng/kg).

Nhân viên Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam luôn theo dõi sát thị trường quốc tế để kịp thời thông tin nhằm tránh rủi ro cho doanh nghiệp. Ảnh: Nguyễn Vĩnh

Hướng tới xây dựng sàn giao dịch hàng hóa chuyên biệt

- Vậy theo ông, đâu là nhóm hàng sẽ chịu tác động và biến động mạnh nhất?

- Rất khó để nhận định nhóm hàng nào sẽ chịu tác động và biến động lớn nhất. Bởi các chính sách của Mỹ sẽ kéo theo nhiều biến động về tỷ giá, về cung cầu... Đồng thời, tùy từng mặt hàng sẽ chịu những tác động liên quan khác, như sắt thép chịu ảnh hưởng lớn từ Trung Quốc, cà phê từ Brazil ...

Hiện tại Mỹ mới chỉ đang nâng thuế đối với nhôm, thép, sau đó là những động thái kêu gọi điều chỉnh giảm giá dầu. Như phân tích ở trên, các nhóm hàng này trong nước sẽ không bị ảnh hưởng quá nhiều.

Việt Nam là nước xuất khẩu nông sản lớn, nên tôi cho rằng, mặt hàng nông sản cũng sẽ chịu tác động và biến động. Bởi trong chính sách thuế quan “có đi, có lại” này, Trung Quốc, thị trường nhập khẩu nông sản chính của Việt Nam, sẽ bị cuốn vào vòng xoáy, từ đó tác động dây chuyền, trái chiều lên hoạt động xuất, nhập khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc, đồng thời ảnh hưởng ngược lên giá cả nông sản trong nước.

- Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam dự kiến đưa các mặt hàng nào lên giao dịch thời gian tới, thưa ông?

- Việc đưa các mặt hàng có tác động lớn đến kinh tế - xã hội lên sàn là xu hướng và cách tiếp cận của nhiều nước phát triển trên thế giới. Bên cạnh mục tiêu phát triển quy mô giao dịch, kể từ năm 2023, Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam đã tập trung nghiên cứu và tạo nền móng xây dựng các sàn giao dịch hàng hóa chuyên biệt đối với các sản phẩm Việt Nam có thế mạnh như: Cà phê, cao su, thịt lợn, điện... Đây là một trong những kế hoạch trọng tâm của Sở trong giai đoạn 2023-2028, giúp phát triển thị trường giao dịch hàng hóa tại Việt Nam theo tiêu chuẩn quốc tế.

Từ năm 2018, Sở đã cùng Sở Công Thương, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thành phố Hồ Chí Minh (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) ký kết hợp tác xây dựng sàn giao dịch thịt lợn. Nếu được niêm yết, sàn giao dịch này sẽ tạo ra một thị trường minh bạch, công khai và có sự cạnh tranh lành mạnh, từ đó ngăn chặn tình trạng găm hàng, đầu cơ, thao túng giá cả thị trường. Hiện nay, MXV vẫn đang tích cực nghiên cứu, phối hợp chặt chẽ với các bên liên quan, đồng thời tham khảo kinh nghiệm từ các sàn giao dịch nước ngoài nhằm sớm niêm yết mặt hàng thịt lợn.

- Theo ông, thông tin thị trường hàng hóa của Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam đã hỗ trợ gì cho hoạt động của các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng?

- Cho tới nay, Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam là đơn vị duy nhất cung cấp thông tin chính thống về thị trường giao dịch hàng hóa phái sinh tại Việt Nam. Thời gian qua, chúng tôi đã nâng cấp hệ thống dữ liệu, cập nhật nhanh và chính xác thị trường năng lượng, kim loại, nguyên liệu công nghiệp và nông sản thế giới, cùng những ảnh hưởng từ diễn biến này lên giá cả hàng hóa trong nước. Do đó, các hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp sản xuất, chế biến, xuất - nhập khẩu, các doanh nghiệp thành viên, đối tác đã sử dụng làm thông tin tham chiếu.

Thực tế, không ai có thể đoán chính xác được xu hướng giá tương lai, tuy nhiên, nhờ những thông tin được cập nhật liên tục từ các sở giao dịch hàng hóa liên thông trên thế giới, các đối tác, tổ chức uy tín, Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam đã cung cấp diễn biến kịp thời và sát thực tế giúp cho nhiều nhà đầu tư đưa ra được chiến lược giao dịch phù hợp. Còn các doanh nghiệp xuất khẩu cũng có kế hoạch kinh doanh linh hoạt tránh rủi ro trong các giai đoạn thị trường biến động mạnh.

- Trân trọng cảm ơn ông!

Lam Giang thực hiện