Phối hợp xử lý rủi ro trong giao dịch tài khoản và thẻ

Toàn cảnh cuộc họp.

Bộ tài liệu được kỳ vọng trở thành “cẩm nang chung” giúp các ngân hàng đồng bộ quy trình, nâng cao hiệu quả phòng ngừa, bảo vệ quyền lợi khách hàng và uy tín của toàn ngành.

Phát biểu tại cuộc họp triển khai “Sổ tay hướng dẫn phối hợp hỗ trợ xử lý rủi ro đối với tài khoản/thẻ/đơn vị chấp nhận thanh toán liên quan đến giao dịch chuyển tiền, thanh toán nghi ngờ gian lận, giả mạo, lừa đảo” ngày 21/10, Tiến sĩ Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường phối hợp giữa các ngân hàng, nhằm phòng ngừa và xử lý kịp thời các vụ việc gian lận, lừa đảo đang ngày càng tinh vi.

Những năm gần đây, lừa đảo trực tuyến, giả mạo giao dịch tài khoản và thẻ diễn biến ngày càng phức tạp. Tội phạm công nghệ cao liên tục thay đổi thủ đoạn, lợi dụng các kẽ hở trong giao dịch số, khiến việc xử lý và thu hồi tài sản trở nên khó khăn.

Trước tình hình đó, Hiệp hội Ngân hàng đã chủ động đề xuất xây dựng Sổ tay hướng dẫn phối hợp hỗ trợ xử lý rủi ro, nhằm tạo khuôn khổ chung giúp các tổ chức tín dụng hành động thống nhất, nhanh và đúng quy định pháp luật.

Theo ông Nguyễn Quốc Hùng, Sổ tay không phải là văn bản quy phạm pháp luật, nhưng được hình thành dựa trên nền tảng pháp lý vững chắc từ các nghị định, thông tư của Ngân hàng Nhà nước và các quy định nội bộ của từng ngân hàng. Quá trình soạn thảo diễn ra trong gần hai năm, qua nhiều vòng lấy ý kiến rộng rãi từ các ngân hàng hội viên, cơ quan quản lý và các bộ, ngành liên quan.

Từ chủ trương đề ra năm 2023, Hiệp hội Ngân hàng đã phối hợp chặt chẽ với Vụ Thanh toán Ngân hàng Nhà nước, Cơ quan Thanh tra giám sát, Cục Công nghệ thông tin, NAPAS và Chi hội Thẻ để xây dựng khung quy trình phối hợp cụ thể.

Dự thảo Sổ tay trải qua bốn vòng chỉnh sửa, lấy ý kiến của Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao. Đến tháng 8/2025, Hội đồng Hiệp hội đã thông qua với 12/13 phiếu đồng thuận và chính thức ban hành theo Quyết định số 71/QĐ-HHNH ngày 30/9/2025.

Hướng dẫn xử lý thống nhất, nâng cao tính chủ động

Sổ tay quy định rõ quy trình phối hợp giữa các ngân hàng, trung gian thanh toán và đơn vị chấp nhận thanh toán khi phát hiện giao dịch đáng ngờ. Việc trao đổi thông tin được thực hiện thông qua NAPAS và các kênh liên lạc chính thức của Hiệp hội, nhằm bảo đảm tốc độ và tính bảo mật.

Tiến sĩ Nguyễn Quốc Hùng phát biểu khai mạc cuộc họp.

Một trong những điểm đáng chú ý là quy định thời hạn xử lý trong vòng T+3, tức tối đa 3 ngày kể từ khi phát hiện giao dịch bất thường. “Trên môi trường số, tiền di chuyển rất nhanh. Nếu không phối hợp kịp thời, việc phong tỏa và thu hồi gần như bất khả thi”, Tiến sĩ Nguyễn Quốc Hùng phân tích.

Ông khẳng định, Sổ tay không thay thế quy định pháp lý hiện hành mà đóng vai trò “bản đồ hành động”, hướng dẫn các ngân hàng xử lý đúng quy trình nội bộ, phù hợp các thông tư, nghị định của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước. Ngăn chặn không chỉ là dừng dòng tiền, mà còn là xác minh tính hợp pháp của giao dịch và bảo đảm quyền lợi của khách hàng.

Rủi ro xảy ra với khách hàng đồng nghĩa với rủi ro uy tín của tổ chức tín dụng. Dù không phải lỗi từ phía ngân hàng, hình ảnh và niềm tin của khách hàng vẫn bị ảnh hưởng. Do đó, việc thống nhất quy trình phối hợp không chỉ giúp hạn chế tổn thất tài chính, mà còn củng cố niềm tin vào an toàn của hệ thống ngân hàng Việt Nam.

Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Nguyễn Quốc Hùng đề nghị các ngân hàng rà soát, điều chỉnh quy định nội bộ để phù hợp với Sổ tay, đồng thời triển khai trong toàn hệ thống. Những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện sẽ được Hiệp hội tổng hợp và hướng dẫn cụ thể.

“Chúng tôi mong rằng Sổ tay sẽ thực sự đi vào cuộc sống, tạo nên sự đồng thuận và đoàn kết trong toàn hệ thống, góp phần phòng chống tội phạm công nghệ cao, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của khách hàng và giữ vững uy tín ngành ngân hàng Việt Nam”, Tiến sĩ Nguyễn Quốc Hùng nhấn mạnh.

HỒNG ANH